Tahkim tartışması

Uluslararası Tahkim Anlaşması, partiler arasında olduğu kadar basında da tartışma yarattı. Evetçiler, tahkimin Türkiye'deki yatırımları hızlandıracağını savunuyor. Karşı çıkanlar ise genelde, tahkim anlaşmasının Türkiye'nin bağımsızlığına gölge düşüreceğini iddia ediyor. Gazete yazarları ‘Hayırcılar’, ‘Evetçiler’ ve ‘Şartlı Evetçiler’ olarak bölündü. İşte bazı örnekler:

HAYIRCILAR

MÜMTAZ SOYSAL- Hürriyet

Kimse özel hukukun eski kurumlarından olan tahkime, hatta yerli ve yabancı şirketler arasında başvurulabilcek bir yol olarak uluslararası tahkime karşı çıkmıyor. Sayın başbakanın bu konuda attığı kötü adımı geri almasını kendisine hemen söylemeli ve arkasından itenleri de mutlaka cezalandırmalıdır.

BEKİR COŞKUN- Hürriyet

Bugünlerde tahkime karşı çıktığımız için bizi ‘‘Köprüye, televizyonlara, muz ithaline karşı çıkanlar’’ diye ‘‘vatana ihanetle’’ suçlayanların kimisi ise solcuydu.. Hala akılları başlarına gelmediyse.. Biz ne yapabiliriz?..

İDRİS AKYÜZ- Posta

Türkiye'nin ‘‘egemenlik hakkı’’nı devretmesinin imkanı var mıdır? Buna izin verilmesi mümkün değildir. Ama şu bir gerçek: Bu düzenleme yabancı sermayenin Türkiye'de ‘‘at koşturması’’na yol açabilir. Halkın hakemliği'ne başvurulursa, tahkimin kabulü mümkün mü? Kesinlikle ‘‘hayır...’’

HASAN PULUR- Milliyet

Tahkim mi? İmtiyaz mı? İsmet Paşa Lozan'da ‘‘Kapitülasyonları kabul etmeyiz. Sağlım bir cumhuriyet kurulmuştur, vatandaşlarımız bunu şerefle muhafaza edeceklerdir’’ dedi. Çalışıyoruz paşam!

GÜNGÖR URAS- Milliyet

Vere vere kalmadı, kalmadı... Bir yağma düzenine girdik ki... Kimi para istiyor, kimi devletin varlığını paylaşmak istiyor. Kimi devlet düzenini, hukuk sitemini kendine göre değiştirmek istiyor. Bu çarpık sistemlyürümez. Sistem tıkanmak üzere... Yabancılara imtiyaz dağıtarak Türkiye kurtarılamaz.

BİROL DURUCAN- Öncü

Kimin için tahkim? Ya milletvekilleri uluslararası tahkimin yolunu açarak, soyguncu sermayenin Türkiye'ye gelerek talan yapmasına yasal zemin hazırlayacak. Ya da yasayı ellerinin tersiyle itip, Meclis'e yakışır bir tavırla milletin duygularının tercümanı olacaklar.

IŞIK KANSU- Cumhuriyet

Avrupa Parlamentosunun bile kuşkuyla karşıladığı Çok Taraflı Yatırım Anlaşması ya da onun çok uluslu şirketlere tanıdığı geniş özgürlükler sistemine Türkiye'nin balıklama dalmaya çalışması sizce doğru bir seçenek mi?

NECATİ DOĞRU- Sabah

Mister Martin yapıyor bize ahlaksız teklif! İstiyor tahkim! Bizi yaralıyor, incitiyor, gidiyor bizim bağımsızlık. Güvenmiyor bizim devlete, bizim hakime, bizim hükümete, bizim polise.

MUSTAFA BALBAY- Cumhuriyet

Hükümet, işveren kuruluşu temsilcileri, gazete başyazarları tahkimi okadar güzel anlatıyorlar ki, insan tahkim sözcüğünü duyunca derin bir ferahlama hissediyor. Bize bu sigortanın devreden çıkarılması ‘‘çağ atlama, gerçek ilericilik, çağın gereği, dünyaya açılma’’ olarak sunuluyor.

ERTUĞRUL ÖZKÖK- Hürriyet

Şimdi bir ‘anti tahkim lobisi’ yine faaliyette. Tşrkiye işte bu zihniyet yşzşnden 1980'lerde elde ettiği liberal ş'ncelik rantını, 90'lı yşzllarda ne yazık ki kaybetti. ş'zelleştirmesini bir tşrlş tamamlayamadı. Bunu aşumak işin cesur siyasetşilere ihtiyacı var. Bu hşkşmet bunu başarabilirse, 1980'lerden beri en ş'nemli işi yapmış olacak.

CÜNEYT ÜLSEVER- Hürriyet

Bugün 52 ülke uluslararası tahkimi kabul ediyor. Tüm dünyada, bu arada eski SSCB, Ortadoğu ülkeleri, Çin Halk Cumhuriyeti ve nihayet Fransa'da uluslararası tahkim kabul edilmiştir. Bu ülkelerde yatırım yapan Türk şirketleri de yerel mahkemeleri değil, tahkimi tercih etmektedirler. Tahkimi kamuoyuna vatana ihanet seviyesinde takdim eden tüm entellere duyurulur!

GÜNGÖR MENGİ- Sabah

Zincirleri kırın! Öyle bazı günler vardır ki, toplumlar önemini yıllar sonra ya meyvelerini toplarken veya bedelini öderken farkeder. Türkiye'nin 2000'li yılları aynı kadere mahkum olmamalı. Gün çıkarcı ve tutucu zincirleri kırma günüdür.

ZÜLFÜ LİVANELİ- Sabah

Türkiye'nin AB'ye girmesinden yana olan ve bu konuda çaba gösteren bazı kişiler tahkime karşı çıkıyorlar. Oysa AB'nin temeli süreç içinde tek bir hukuk sistemine geçmek, hatta tek bir devlet çatısı altında bütünleşmek. Uluslararası tahkimi kabul etmenin en önemli amacı, Türkiye'ye yabancı sermaya akışının hızlanması. Bazı eski Doğu bloku ülkeleri dışında, tahkimin uygulanmadığı bir ülke yok.

RAHİM ER - Türkiye

Tahkimle ne vatan bir yere gider, ne de istiklal'imizi kaybederiz. Bırakınız dünyaya açılalım. İnsanlar insan gibi yaşasın, ülke zengin olsun.

SELAHATTİN ÖNKİBAR- Türkiye

Tahkim olmazsa yabancı sermaye haklı olarak ürküyor ve gelmiyor. Gelmesin diyemezsiniz, işte enerjide darboğaz kapıda bekliyor. Tahkimle kısa vadede beklenen kaynak onlarca milyon dolarla ifade ediliyor.

FATİH ALTAYLI- Hürriyet

Ben de tahkim istiyorum. tahkimin iyice yaygınlaştırılmasından yanayım. Yani sadece yatırımcılar, sadece para babaları değil, Türkiye'dekiherkes tahkimden yararlanabilsin. FP ve DYP ise ‘‘Bizim para babaları için değil sadece yabancı para babaları için tahkim olsun’’ diyor. Ben ise bir adım ö'ne geçiyorum. Tahkime evet. Ama her Türk vatandaşı için. Madem tahkim hukuk sistemimize güvensizliğin itirafı, o zaman niye sadece parası olana.

YALÇIN PEKŞEN- Akşam

Ben hangi tarafa meyledeceğimi bilemiyorum. Sanırım her iki tarafa da meyletmiyorum. Üçüncü bir grubun temsilciliğini yapıyorum. Ben tahkimcilerin ve karşıtlarının ulusal gurur diye yeri-göğü inletmelerine şaşıyorum. PKK liderini gözlerini bağlayarak kucağımıza kim koydu sanıyorsunuz. Bizim tek yaptığımız ‘‘memlekete hoşgeldin’’ diyerek adamların vatan hasretlerini dindirmek oldu. Bunlara karşılık bizden biraz ‘‘tahkim’’ istemişler çok mu?

FEHMİ KORU- Yeni Şafak

Tahkim konusunda hükümetin yaklaşımını hala bütünüyle doğru bulmuyorum, tasarı üzerinde düzeltmeye gidilmeli; ama halkoylamasından olumsuz sonuç çıkacağı endişesine kapılmanın gereksiz olduğunu bildirmek de görevim.

MELİH AŞIK- Milliyet

‘‘Buna hayır diyelim’’ diyenlerin diyenlerin tezlerine katılmıyorum. Ama bu aşamada Türkiye buna hazır değil. Zaman kazanması, bu mekana uyum sağlayabilecek hukukçular üretmesi gerekiyor. Türkiye'nin zamana ihtiyacı var.

GÜNERİ CİVAOĞLU- Milliyet

Tahkim yasasına her ‘‘Evet’’in anlamı ‘‘vatan satmak’’ olmadığı gibi, tahkim yasası Türkiye'yi cennete çevirecek ‘‘sihirli değnek’’ de değildir. Yüzde yüzler dolayında faizle devlet borçlarından kurtulmak ve özelleştirme yoluyla fon yaratmak istiyorsak, tahkimi kabul edeceğiz. Buna karşın tahkkime gözü kapalı ‘‘evet’’ de yanlıştır. Tahkimi gerçekten yararlı hale getiren akılcı ilkeleri gözetmek gerekir.

EVETÇİLER

ŞARTLI EVETÇİLER

Uluslararası tahkim

Bir ülkede meydana gelen bir anlaşmazlığın, ülke dışındaki hakemler tarafından çözümlenmeyi öngören mekanizma.

Kamu imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden ya da devletin, KİT'lerin veya diğer kamu kurumlarının özel hukuk sözleşmeleriyle yürüttüğü hizmetlerden doğan anlaşmazlıkların, ülke dışında bir hakem tarafından çözülmesi.

Dünyada 52 ülke Uluslararası Tahkim Anlaşması yaptı. Türkiye'de tahkim anlaşmasının uygulanabilmesi için Anayasa'nın 47, 125 ve 155. maddelerinde belli değişikliklerin yapılması gerekiyor.

FP'den utandıran itiraf

FP, tahkim konusundaki pazarlıkla yasaklı liderleri Necmettin Erbakan'ı kurtarmaya çalıştıklarını sonunda itiraf etti. FP adına hükümetle bu konudaki pazarlığı yürüten Grup Başkanvekili Bülent Arınç, FP Genel Merkezi'ndeki basın toplantısında, hükümetle Meclis gündeminin belirlenmesi ve tahkim konusundaki uzlaşma arayışının sürdüğünü belirterek, ‘‘Tahkimde uzlaşma içindeyiz, ancak henüz sonuçlanmadı’’ dedi. FP olarak Siyasi Partiler Yasası'nın değiştirilmesini istediklerini açıklayan Arınç, ‘‘Farklı ve fazla birşey istemiyoruz. Biz FP yasası teklif etmedik, siyasi yasakların kaldırılmasını elbette istiyoruz. Siyasi kişiler ne olursa olsun herkes için siyasi yasak getirilmesine karşıyız. Bunun içinde Erbakan da olabilir, bir başkası da olabilir. Siyasi partilerin dayatma ve zorlamayla değil halk tarafından kapatılabileceğini düşünüyoruz’’ dedi.

FP Lideri Recai Kutan da, tahkimle ilgili çekincelerinin yerine getirilmemesi halinde destek olmayacaklarını söyledi. Kutan, DİSK Genel Başkanı Vahdettin Karabay'ı dün ziyaretinde, ‘‘DSP'nin tahkim meselesine karşı tavrı ne olacak bilemeyiz. Bizim ortaya koyduğumuz bazı çekinceler var. Her halükarda destek olacağız diye birşey yok. Bizim çekincelerimiz yerine getirilmedikçe yasaya destek olamayız’’ dedi.

Bergamalı ‘Hopdediks’ de hayırcı

Siyanürlü altın madeni işletecek Eurogol Şirketi'ne karşı 10 yıllık mücadeleyi zaferle sonuçlandıran Bergamalılar, geçen ay Ankara'da, Tahkim'i protesto etti. Orman Bakanlığı'nın önünde toplanan grubun protestosu, renkli görüntülere sahne olmuştu. Grupta çizgili pijamasıyla dikkat çeken iri yarı göbekli Bergamalı, herkese çizgi roman Asteriks'in kahramanı 'Hopdediks'i anımsatmıştı.