"Tabletler 4 bin yıl önce kullanılmış"
Güncelleme Tarihi:
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okullarda dağıtımına başlanan tablet bilgisayarların benzerini, günümüzden 4 bin yıl önce Sümerler’in eğitim amacıyla kilden yapılmış çivi yazılı tablet olarak kullandıkları belirtildi.
Kayseri yakınlarındaki Asur ticaret kolonosi Kültepe-Kaniş höyüğünde uzun bir süreden bu yana kazı çalışmalarına başkanlık eden Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretim üyesi Prof.Dr. Fikri Kulakoğlu, günümüzde elektronik bir ürün olarak kullanılan ve Türkiye’de orta ögretimde ikinci yarıda yaygın olarak kullanılmaya başlanan tabletlerin ilk örneklerinin, 4 bin yıl önce Mezepotamya bölgesinde Sümerliler tarafından kullanıldığını ve çivi yazılı tabletlerin daha sonra ticari amaçlarla Anadolu’ya yayıldığını ifade etti. Kil üzerine metal bir kalemle yazılan çivi yazılı tabletlerin, eğitimde de kullanıldığını belirten Prof. Dr. Kulakoğlu, DHA muhabirine şu bilgileri verdi:
”Sümerler, çivi yazılı tabletleri resmi, ticari ve siyasi yazışmaların dışında, eğitim amacıyla da kullanmışlardır. O dönemde okur-yazar sayısı çok az olduğu için ’Katip’ denilen kişilerin yetişmesi için okullar kurulmuştur. Kültepe Höyüğü’nde de bu amaçla kurulmuş bir okul varmış. Katip yetiştiren okullarda öğrencilere, kilden yapılan tabletlerde önce tıpkı bizim alfabedeki ’Ali okula koş’ gibi basit cümle, işaret, harf ve rakamlar öğretilmiş. Bu tabletler eğitim için kullanıldığı için pişirilip sabitlenmemiş. Çamur tablet üzerinde okuma yazma eğitimi yapılıp, daha sonra bu tablet yaz-boz hamuru gibi yeniden kullanılmış. Irak’ta bulunan Ur şehrinde de çivi yazılı tabletlerle eğitim verilen, hatta sıraları bile bulunan bir okul, arkeolojik kazılar sonucu ortaya çıkarıldı.”
KÜLTEPE’DE BULUNANLAR YANGINDA PİŞMİŞ
Prof.Dr. Fikri Kulakoğlu, Asurlu tüccarların Anadolu’da yaşadığı Kültepe’de de katip yetiştirmek için bir okul bulunduğunu da belirterek, şöyle konuştu:
”Kayseri’ye 20 kilometre uzaklıktaki Asur ticaret kolonisi Kültepe’de de katipler için bir okul kurulmuş. Burada eğitimde kullanılan tabletler pişirilmemiş ama çıkan bir yangında kendiliğinden pişerek günümüze kadar gelmiş.”
10 TABLET GÜNÜMÜZE ULAŞTI
Kültepe’de bulunan tabletleri inceleyen ve okuyup tercüme eden Ankara Dil Tarih ve Cografya Fakültesi Sümerolog Hakan Erol da yapılan kazılarda eğitim amaçlı hazırlanmış 10 tablet bulunduğunu anlattı. Erol, şöyle dedi:
”Katip yetiştiren okullarda, eğitim amaçlı kullanılan tabletler pişirilmiyordu. Bu tabletlerin üzerine, öğrenciler için basit harfler yazılıyordu. Kültepe’de bu amaçla hazırlanmış 10 tablet bulundu.”
Kültepe’de 1948 yılında Prof.Dr. Tahsin Özgüç tarafından başlatılan ve halen devam eden kazılarda bulunan 30 bin dolayındaki çivi yazılı tablet, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile Kayseri Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.Tabletlerde ticari anlaşmalar, evlilik anlaşmaları(nikah), borç senetleri, fiyat listeleri, getirilen malların listeleri, siyasi ve askeri anlaşmalar, tüccarların anıları, gelin-kaynana anlaşmazlığı gibi yazılı metinler yer alıyor