Suriye satrancında oyun sonu

Satranç tarihinin birçok büyük ustasına göre “oyun sonu” satrancın en önemli kısmıdır.

“Oyun açılışına” dair yüzlerce teori vardır, çünkü başlangıçta taşlar bol olduğu için ihtimaller neredeyse sonsuzdur.

“Oyun ortası” da oyun başlangıcının bir uzantısından ibarettir.

Oysa oyun sonunda taşlar azalır, ihtimaller sınırlı hale gelir.

Bu aşamada “orta düzey” taşlar değer kaybeder. Piyonlar ve şah büyük önem kazanır. Artık oyunu kazanmak tamamen bir hesap işi olur.

* * *

Suriye’de ikinci yılını doldurmak üzere olan iç savaş hâlâ beraberliğe giden bir satranç karşılaşması gibi görünüyor.

Ancak son 10 gündür bu ülkede yaşanan sessiz gelişmeler, gelecek birkaç hafta içinde muhaliflerin askeri anlamda üstünlüğü ele almasına imkân sağlayabilir.

Bu ihtimal gerçekleşirse, rejimin çökmesine yol açabilecek “taşma noktasına” ansızın ulaşılabilir.

Zira son 10 gün içinde silahlı muhalifler Kara Kuvvetleri’ne ait beş, Hava Kuvvetleri’ne ait bir askeri üssü ele geçirdi.

Bu sayede hem Halep-Şam bağlantısını kestiler, hem de ele geçirdikleri cephaneliklerden ciddi miktarda karadan havaya füzeye kavuştular.

Muhaliflerin YouTube’a dün yüklediği bir video, Suriye ordusuna ait bir helikopterin karadan havaya füzeyle vurulduğunu ilk kez kanıtladı.

“Dışarıdaki” muhalefetin kronik etkisizliğine rağmen, “içerideki” silahlı grupların (sayılarının 100 bine vardığı söylenen yabancı “cihatçıların” da desteğiyle) bir anda rejimi yıkabilecek bir potansiyele ulaşması şaşırtıcı.

Yine de muhalifler, son dönemdeki taktik zaferlerini henüz stratejik bir üstünlüğe çevirebilmiş değiller.

* * *

Zalimce olmakla birlikte bugüne kadar askeri ve siyasi anlamda genel hatlarıyla rasyonel bir strateji izleyen Şam yönetimi, durumun kendi açısından kötüleşmesi üzerine elini daha da ağırlaştırdı.

Suriyeli yetkililerin işledikleri son savaş suçu, en az kendileri kadar acımasız muhalif grupların saklandığı yerleşimlere toptan ceza kesmek.

Şimdi buraları uçaklarla bombalamak yetmiyormuş gibi ardından buldozerlerle dümdüz ediyorlar.

“Oyun sonuna” yaklaşıldıkça, Suriye yönetiminin Sovyet askeri stratejisinden miras aldığı “yanmış toprak politikasına” daha da sıkı sarılabileceğini hesaba katmak gerekiyor.

Suriye ordusu, özellikle kuzeyde çekilmek zorunda kaldıkları yerleri tamamen yıkabilir. Muhalifler de azınlıkların yoğun olduğu yerleşimlerde kıyım yapabilir.

Halep’in muhaliflerin eline geçmesi halinde neler yaşanabileceğini kestirmek ise zor.

“Oyun sonuna” doğru Suriye yönetiminin rasyonel karar alamayacak duruma gelmesi ise Türkiye’yi de etkileyebilecek daha vahim sonuçlar doğurabilir.

ABD ve İngiltere’nin saygın gazeteleri için yazan ve bugünlerde Hatay’da bulunan Amerikalı muhabir Justin Vela’nın dün Twitter hesabından paylaştığı bilgiye göre  Suriye savaş uçakları önceki gün de kısa bir süre için Türk Hava Sahası’nı ihlal etti.

Buna rağmen Ankara’nın bugünlerde daha sakin davranması, hatta bu ihlalleri tamamen görmezden gelmesi kaydadeğer.

Bu durum, NATO’nun Türkiye’ye Patriot hava savunma sistemlerini göndermeyi kabul etmesinden mi kaynaklanıyor?

Cevap ne olursa olsun, her zamankinden çok daha dikkatli olmamız gerektiği gerçeği değişmiyor.

Çünkü Suriye yönetiminin biyolojik ve kimyasal savaş başlığı taşıyabilen yüzlerce füzesiyle “oyun sonunda” bir çılgınlık yapıp yapmayacağına kesin bir yanıt vermek zor.

Sonuçta, markası ne olursa olsun herhangi bir hava savunma sistemi kurmak için Türkiye geç bile kaldı.

Belki de Ankara şimdi, en azından Patriotlar kurulana dek muhaliflere “Biraz bekleyin. Rejimi şimdi yıkıp bizi tehlikeye atmayın” diyordur, kim bilir?

* * *

Doğru düzgün bir füze kalkanına bile sahip olmadan kendimizi Suriye ile savaşın eşiğine getirip sonradan akıllanmış olmamız neyse de…

Bobby Fischer ve Jose Raul Capablanca’nın ardından en sevdiğim üçüncü satranç ustası olan Rudolf Spielmann’ın şu sözünü, Ankara’da kimse biliyor mudur acaba?

“Oyun açılışını bir kitap gibi oyna. Oyun ortasını bir sihirbaz gibi oyna. Oyun sonunu bir makine gibi oyna.”

* Hürriyet Gazetesi Dış Haberler Şefi Emre KIZILKAYA'nın iletişim bilgilerine ve bloguna http://about.me/emrekizilkaya adresinden ulaşılabilir. Ayrıca: http://www.twitter.com/ekizilkaya