Suriye-Lübnan iliÅŸkileri

Lübnan'daki askerlerini çekmesi için ABD ve Fransa'nın Suriye'ye baskısı giderek artarken, Åžam yönetimi bugün bazı ÅŸartlar ileri sürerek, harekete geçme iÅŸareti verdi. Suriye, Lübnan'daki askeri birliklerini yeniden konuÅŸlandıracağını bildirdi.     Suriye-Lübnan iliÅŸkileri ve sorunlar şöyle:     SINIRLARIN ÇİZÄ°LMESÄ°:     Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun yıkılmasından sonra Ä°ngiltere ve Fransa öncülüğünde çizilen Suriye ve Lübnan sınırları, her iki ülkedeki milliyetçiler tarafından hiçbir zaman tam anlamıyla benimsenmedi.     Fransa, daha önce Müslümanların egemenliÄŸinde olan Hıristiyanların liderliÄŸinde bir devlet kurulmasını istedi, ancak sınırları 1920'de pek çok Müslüman bölgelerini içerecek ÅŸekilde geniÅŸletti.     BAÄžIMSIZLIK VE SONRASINDAKÄ° GERÄ°LÄ°M:    Lübnan bağımsızlığını 1943'te, Suriye ise 1946'da elde etti.     Her iki ülke de 1948-49'da Ä°srail ile savaÅŸtı ve çok sayıda Filistinli mülteciyi kabul etti.     Lübnan, 1958'de Suriye'nin Mısır ile oluÅŸturduÄŸu birliÄŸe katılmayı reddetti. Kahire ve Åžam'dan, Lübnan'ın Müslümanların yaÅŸadığı bölgelerinin Suriye'ye geri verilmesi yönünde milliyetçi propaganda arttı.     Batı yanlısı Hıristiyanlarla Arap milliyetçisi Müslümanlar arasında gerilimin arttığı Lübnan'daki huzursuzluk, 1958'de Amerikan askeri müdahalesine yol açtı.     FÄ°LÄ°STÄ°N FAKTÖRÃœ:     Beyrut hükümetine düşman Filistinli gerillalara Suriye ve Mısır'ın destek vermesi, 1960 sonlarında iliÅŸkileri gerginleÅŸtirdi.     1970'de iktidara gelen Suriye Devlet BaÅŸkanı Hafız Esad Suriye'deki gerillaları dizginlemeye çalışırken, 1970-71'de Ãœrdün ordusuyla çatışmadan kaçanlar Lübnan'a sığındı.     İÇ SAVAÅž:     Filistinli gerillaların faaliyetlerinin de körüklediÄŸi gerilim, Lübnan'da Nisan 1975'te iç savaşın patlamasına yol açtı.     SaÄŸcı Hıristiyan milislere karşı Müslüman ve solcu Lübnanlı fraksiyonların yanında savaÅŸan Filistin KurtuluÅŸ Örgütü (FKÖ), Esad'ın amacının Filistinlileri kontrol etmek olduÄŸunu anladı.     Suriye, 1976 Haziran ayında müdahale ederken, aynı yılın Ekim ayında Suriye, Suudi Arabistan ve Mısır, barışı tesis etmek için 30 bin kiÅŸilik bir ordu oluÅŸturdu. Suriye güçleri Lübnan'da konuÅŸlandı.     Ä°SRAÄ°L Ä°ÅžGALÄ°:     Ä°srail 1978'de güney Lübnan'ı iÅŸgal etti ve burada bir iÅŸgal bölgesi oluÅŸturdu. 1982'de iÅŸgali geniÅŸleten Ä°srail, Suriye askerlerini Bekaa Vadisi'ne çekilmeye zorladı, Beyrut'a girerek Hıristiyan müttefiklerini iktidara getirmeye çalıştı.     Lübnan, Suriye'nin muhalefetine raÄŸmen Ä°srail ile 1983'de barış anlaÅŸması yaptı. Suriye yanlısı Müslüman militanların Åžubat 1984'te Batı Beyrut'u ele geçirmelerinden sonra ordu bölündü ve Devlet BaÅŸkanı Emin Cemayel Suriye'nin baskısı altında Ä°srail ile yaptığı barış anlaÅŸmasını iptal etti.        Suriye'nin Lübnan'daki ABD ve Ä°srail planlarını boÅŸa çıkarmadaki baÅŸarısına karşın, Suriye destekli güvenlik planları ve siyasi anlaÅŸmalar, iç savaÅŸ tarafları arasındaki çatışmaları durduramadı. Ä°srail 1985'te, güneyde kendi ilan ettiÄŸi güvenlik bölgesine çekildi.     Ä°ran destekli Hizbullah güneyde Ä°srail'in en tehlikeli düşmanı olarak ortaya çıktı. Suriye güçleri 1987'de Müslüman milisler arasındaki çatışmalara son vermek için Beyrut'a döndü.     Parlamento 1988'de, Suriye karşıtı Hıristiyan ordu komutanı General Michel Aoun'u askeri kabinenin başına getiren Cemayel'in yerine birini seçmede baÅŸarısız oldu. Bundan sonraki 2 yılda Aoun'un güçleri, bir yandan Suriyelilerle çatışırken, bir yandan da Hıristiyan bölgesinin kontrolü için Lübnan milisleriyle savaÅŸtı.     1990'da parlamento Lübnan'ın yeni anayasası olan Taif AnlaÅŸması'nı kabul etti. Suriye askerlerinin nihai saldırısından sonra Aoun kaçarak Fransa'ya sığındı.     Lübnan 1992 Ekim ayında savaÅŸ sonrasındaki ilk seçimi yaptı ve Refik Hariri baÅŸbakan seçildi. Suriye destekli Devlet BaÅŸkanı Emil Lahud ile girdiÄŸi iktidar mücadelesini kaybeden Hariri, 1998'de istifa etti. Hariri, 2000'de seçimleri kazanarak geri döndü. Ä°srail, güney Lübnan'daki 22 yıllık iÅŸgaline Mayıs 2000'de son verdi. Böylece Suriye'ye askerlerini Lübnan'dan çekmesi için baskı da arttı. Suriye askerleri Haziran 2001'de Beyrut bölgesinin büyük bölümünden çekildi.     SURÄ°YE ÃœZERÄ°NDE BASKI:     2004'ün Eylül ayında BM Güvenlik Konseyi Suriye'den, askerlerini Lübnan'dan çekmesini ve Lübnan'ın içiÅŸlerine karışmaktan vazgeçmesini istedi.     Suriye'nin isteÄŸi doÄŸrultusunda Lübnan parlamentosu Lahud'un görev süresini uzattı. Eski BaÅŸbakan Hariri, 14 Åžubat'ta düzenlenen bir saldırıda öldürüldü.Â