Suriye’deki grupların, Türkiye sınırında 'hakimiyet' savaşı: Hangi kapı kimin elinde?

2011 yılında başlayan ve halen devam eden iç savaşta binlerce kişi ölürken, milyonlarca kişi de sınırı aşarak komşu ülkelere gitti. 2 milyonu aşkın Suriyelinin sığındığı Türkiye’nin sınırında ise son günlerde muhalif gruplar denetim alanlarını genişletmek için çatışarak ilerlemeye geçmeleri, hem Türkiye hem de Suriye’de endişeye yol açtı. Sınırda etkinliği giderek azalan İslami Cephe güçleri mevcut alanlarını özellikle IŞİD’e karşı korumak adına daha önce çatıştıkları El Nusra ve ÖSO ile işbirliğine girdi. Bazı noktalarda muhaliflerin işbirliği ile oluşturduğu ve Fetih Ordusu adı verdiği oluşuma PYD’nin silahlı kanadı YPG’de destek veriyor.

KİLİT NOKTA ’SÜLÜK KASABASI’

Son günlerde IŞİD ile YPG güçleri arasındaki çatışmaların yoğunlaştığı yer, Türkiye sınırının yanı başındaki Suriye’nin Rasulayn ile Telabyad ilçesinin tam orta noktasında yer alan Sülük Kasabası oldu. 2012 yılında rejim güçlerinden Özgür Suriye Ordusu’nun kontorlüne geçen Rasulayn, 2013 yılında PYD’nin, Telabyad ise 2014 yılı başında IŞİD’in denetimine girdi. IŞİD ve PYD güçleri, tam orta noktada yer alan Sülük Kasabasında kontrolü sağlayarak hem olası saldırılara karşı ilçe merkezini güvene almayı, hem de ilerleyişini sürdürmeyi amaçlıyor. Her iki örgütün de stratejik açıdan önemli gördüğü Sülük Kasabası ve çevresindeki köylerde yaşayanlar ise çatışmalarla birlikte evlerini terk ederek Türkiye sınırına akın ediyor.

IŞİD’İN HEDEFİ AZEZ

Suriye’deki denetim alanını genişletmek isteyen IŞİD, son bir haftadır hedefini Türkiye sınırındaki Halep’in Azez ilçesi ve Kilis’teki Öncüpınar Sınır Kapısı’nın karşısındaki İslami Cephe kontrolündeki Es-Selame Sınır Kapısı olarak belirledi. Son 2 yıl içerisinde defalarca yaptığı girişimlere rağmen başarılı olamayan IŞİD, bu kez Azez’in doğusundaki Carablus ve Bab bölgesinden ve kuzeyine düşen Halep’ten saldırı başlattı. 3 koldan başlattığı saldırı ile Azez’i ele geçirmeyi hedefleyen IŞİD’e ise Es-Selam Sınır Kapısı’nı elinde bulunduran İslami Cephe önderliğinde farklı muhalif grupların oluşturduğu ’Fetih Ordusu’ karşı koyuyor.

AZEZ ELE GEÇİRİLİRSE HEDEF AFRİN OLACAK İDDİASI

Aynı zamanda rejimin Halep ve çevresinde yaptığı hava saldırıları nedeniyle hedefte olan IŞİD’in, Azez’i seçmesinin bir diğer nedeni de daha güvenli olduğu için Türkiye sınırını seçmesi olarak ifade ediliyor.

IŞİD, rejime ait savaş uçaklarının yaklaşamaması nedeniyle rahat hareket ederek denetim alanlarını genişletmek için Azez ve Es-Selame Sınır Kapısı’nı almayı ve böylece Halep’e gidecek her türlü lojistik hattın kontrolünü de ele geçirmeyi hedefliyor.

Bir diğer iddia ise IŞİD’in bölgede hakimiyeti sağlamasının ardından 30 kilometre mesafedeki PYD denetimindeki Afrin’e saldıracağı yönünde. IŞİD’in sık sık tehdit ettiği Afrin’de ise yaşanan hareketlilik sonrası PYD güçleri teyakkuz durumuna geçti. Olası saldırılara karşı Afrin’in etrafına hendekler kazarak önlem alan PYD’nin silahlı kanadı YPG’nin, bazı güçlerini ise Azez’e gönderdiği ve çatışmaların yoğunlaşması durumunda İslami Cephe önderliğindeki Fetih Ordusu ile IŞİD’e karşı ortak mücadele edeceği belirtildi.

TÜRKMENLER ENDİŞELİ

IŞİD’in ele geçirmek için Azez’e saldırdığı Türkiye sınırındaki Carablus ve Bab bölgesinde ise yoğun olarak Türkmen nüfus yaşıyor. IŞİD’in saldırı başlatmasıyla bölgede yaşayan bazı Türkmenler, evlerini terk ederek Türkiye’ye sığındı. Ancak, çatışmaların yoğunlaşması halinde hem Bab bölgesinde hem de daha iç kesimde yaşayan binlerce Türkmenin sınıra yönelerek yeni bir göç dalgasını başlatabilecekleri belirtiliyor.

SINIRDA ÖNLEMLER EN ÜST SEVİYEDE

Suriye sınırında yaşanan hareketliliğin ardından Türkiye tarafında da güvenlik önlemleri en üst seviyeye çıkarıldı. Sınırın kritik noktalarına zırhlı araçlar görevlendirilirken, termal kameralar ile de Suriye tarafı sürekli olarak gözetlenerek gelişmeler anlık takip edilmeye başlandı.

Güvenlik güçleri 24 saat devriye dolaştığı sınır hattında kaçak geçişlerin önlenmesi için de riskli gördükleri yerlere genişliği ve derinliği birkaç metreyi bulan hendekler kazdı.

13 SINIR KAPISINDA 5 AYRI BAYRAK DALGANALIYOR

Suriye’de 2011’den bu yana süren iç savaş ve IŞİD’in Irak’taki hızlı ilerleyişi sonrası Türkiye’nin 911 kilometrelik hatta bulunan 13 sınır kapısının karşısında 5 farklı bayrak dalgalanıyor. 5 yıldır süren çatışmalarda zaman zaman el değiştiren kapılardan sadece 2’si rejimin denetiminde, diğer kapılardan ise 3’ü IŞİD, 5’i PYD, 1’i ÖSO ve 2’si İslami Cephe kontrolünde bulunuyor.

IŞİD’in denetimindeki sınır kapıları tamamen kapatılırken, diğer kapılarda ise Türk vatandaşların geçişine izin verilmiyor ve insani yardımların geçişi sağlanıyor. 13 sınır kapısından sadece Öncüpınar ile Cilvegözü’nde kontrollü olarak ticarete izin veriliyor, ancak bu kapılarda zaman zaman çatışmaların durumuna göre geçici sürelerle kapatılıyor.

İŞTE TÜRKİYE-SURİYE SINIRINDAKİ KAPILAR

1- YAYLADAĞI-KESEB: İslami Cephe kontrolündeki kapı, geçen yıl Ağustos ayında Esad güçlerinin kontrolüne geçti.

2- KARBEYAZ-AZMARİN: Geçmiş yıllarda sadece bayramlaşmalarda hizmet veren kapının kontrolünü ÖSO elinde bulunduruyor.

3- CİLVEGÖZÜ-BAB EL HAVA: İç karışıklığın ardından ÖSO kontrolüne geçen kapı 2013 yılının Aralık ayında İslami Cephe’nin denetimine girdi.

4- ISLAHİYE-MEYDANİ EKBEZ: İslahiye’de bulunan ve kullanılmayan kapının karşısındaki Suriye’nin Meydani Ekbez bölgesi tamamen PYD kontrolünde.

5- ÖNCÜPINAR-ES SELAME: 2012 yılında ÖSO denetimine giren kapı, 2013 yılında İslami Cephe’ye geçti.

6- ÇOBANBEY-EL RAİ: Sadece insani yardımların yapıldığı kapı kontrolü IŞİD güçlerinde.

7- KARKAMIŞ-CARABLUS: 2012 yılında ÖSO denetimindeki kapı, 2014 yılı başında IŞİD’in kontrolünde.

8- MÜRŞİTPINAR-AYN EL ARAP (Kobani): IŞİD’in ele geçirmek için saldırdığı kapının denetimi PYD’nin elinde.

9- AKÇAKALE-TELABYAD: 2012 yılında ÖSO’nun denetimine geçti ancak 2014 yılı başında kontrolü IŞİD sağlamaya başladı.

10- CEYLANPINAR- RASULAYN: 2012 yılında ÖSO’nin eline geçen sınır kapısı, 2013 yılı başında PYD’nin denetimine girdi.

11- ŞENYURT-DERBESYE: PYD tarafından ilan edilen Rojava’nın Cizire kantonunda bulunan kapıda kontrolü PYD sağlıyor.

12- GİRMELİ-KAMIŞLI: Suriye ordusunun kontrolünde.

13- CİZRE-ANDİVAR: Yıllardır kullanılmayan kapının Suriye tarafında denetim PYD güçlerinde.