Süreyi aşmayın

ANAYASA Mahkemesi (AYM), 15 yıla mahkûm olan eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı’yı tahliye ettiren ihlal kararının gerekçesinde, tutuklama kriterlerini belirlerken yerel mahkemeleri uyardı. Gerekçede, “Tutuklama gerekçelerini kişiselleştirin. Tahliye taleplerini formül gerekçelerle reddetmeyin. Tutuklulukta makul sürenin aşılmaması sizin göreviniz” denildi. AYM, ‘makul sürenin aşılması ve tahliye taleplerinin formül gerekçeyle reddini’ ihlal sayan Avcı kararıyla, hapis cezası alan ancak davası temyizde bulunan sanıklara da Yargıtay’dan tahliye yolunu açtı. Oysa AYM, Balyoz davasından 18 yıl alan Korcan Pulatsü’nün uzun tutukluluk nedeniyle yaptığı bireysel başvuruyu reddetmişti. Gerekçesinde ise Balyoz’da kararın açıklandığı 21 Eylül 2012 tarihi itibariyle Pulatsü’nün tutukluluk halinin sona erdiği, hükümlü konumuna geçtiği ve bireysel başvuru yürürlüğe girmeden başvuruda bulunduğu belirtilmişti. Bu nedenle Avcı kararı bu yöndeki ilk örnek karar niteliği taşıyor.

BALYOZ’U ONAYAN DAİREDEN TAHLİYE

Devrimci Karargâh Örgütü’ne yardım suçundan 15 yıl 4 ay 5 gün hapis cezası alan, Odatv davası kapsamında yargılaması tutuksuz devam eden Avcı, 14 ay önce AYM’ye başvurmuştu. Avcı’nın avukatı Fidel Okan, Balyoz ile ilgili AYM kararı sonrası 19 Haziran’da tahliye istedi. Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi de önceki gün tahliye kararı verdi. Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi, AYM’nin yeniden yargılanmasını istediği 230 Balyoz sanığının cezalarını onayan daire olma özelliğini de taşıyor. AYM gerekçeli kararı da 2 gün içinde jet hızıyla dünkü Resmi Gazete’de yayımladı.

FORMÜL GEREKÇELER

AYM, Avcı’nın tutukluluk süresinin makul olmadığı ve tahliye taleplerinin formül gerekçelerle reddedildiği yönündeki iddiasını kabul etti. Ancak, Avcı’nın, kuvvetli suç şüphesi ve tutuklama nedenleri bulunmadığı halde özgürlükten mahrum bırakıldığına ilişkin iddiası, ‘açıkça dayanaktan yoksun’ diye reddedildi. Gerekçeli kararda özetle şöyle denildi: “Başlangıçtaki tutuklama nedenleri belli bir süreye kadar tutukluluğun devamı için yeterli görülebilirse de bu süre geçtikten sonra, uzatmaya ilişkin kararlarda tutuklama nedenlerinin hâlâ devam ettiğinin gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir. Bu gerekçeler ilgili ve yeterli görüldüğü takdirde, yargılama sürecinin özenli yürütülüp yürütülmediği ve makul süre de incelenmelidir. Her ne kadar bir kişinin, suç işlediği yönünde kuvvetli belirti ve tutuklama nedenlerinden biri veya birkaçının varlığı devam ettiği sürece ilke olarak belli bir süreye kadar tutukluluk halinin makul kabul edilmesi gerekse de özellikle belli bir süre geçtikten sonra tutuklamanın devamına karar verilirken, davanın genel durumu yanında, tahliyesini talep eden kişinin özel durumunun dikkate alınması ve tutukluluk gerekçelerinin kişiselleştirilmesi bir zorunluluktur. İlgili ve yeterli olmayan gerekçelere dayanılarak başvurucunun özgürlüğünden mahrum bırakıldığı dikkate alındığında söz konusu tutukluluk süresi makul olarak değerlendirilemez.”