Süpernova 17 yıl sonra ışık halkasıyla yeniden göründü

Büyük Magellan Bulutsusu’ndaki ünlü süpernova 1987A, bulunuÅŸundan 17 yıl sonra ışıklı halkasıyla bütün haÅŸmetiyle kendisini yeniden gösterdi. 1987 yılı büyük bir gökolayı buluÅŸuna tanıklık etmiÅŸ ve astrofizikçiler uzayda muazzam bir patlamayı keÅŸfetmiÅŸti. Tabii patlama binlerce yıl önce olmuÅŸ ve bu nedenle ışığı dünyadan ancak yeni gözlemlenebilmiÅŸti.Bir yıldızın patlayarak uzaya saçılması ve bu arada muazzam büyüklükte bir alanda parlak yankılar bırakması olan süpernova, 1987 A adı verilmiÅŸti. Gökbilimciler, 1989 yılında ilk kez gözlemledikleri bu muazzam patlamada, daha sonraki yıllar ışıklı bir halk saptadılar, ancak bir süre sonra bu halka görünmez olmuÅŸtu. Åžimdi, ışıklı halka yeniden görüldü. Dev patlamanın sancıları zamanla azalırken, patlamayla meydana gelen bulutun etrafında aydınlık bir halka parlamaya baÅŸlıyor. Hubble TeleskopuBu parlak halka ÅŸimdi Hubble teleskopu tarafından yakalandı. Süpernova etrafındaki parlak halka tıpkı ışıldayan bir inci kolyeye benziyor. Parlak halka, süpernova patlamasındaki ÅŸok dalgasının saatte iki milyon kilometrelik bir hızla, yıldızın etrafını bir ışık yılı uzaklıkta çevreleyen gaz halkasına yansımasıyla oluÅŸmuÅŸ. Patlamanın ÅŸiddetiyle halka sadece belli baÅŸlı noktalarda parlamaya baÅŸlar. Astronomlar bu parlak noktaları 1996 yılında ilk kez keÅŸfetmiÅŸlerdi ama ÅŸimdi iyice çoÄŸaldıkları görülüyor. Halka birkaç yıl içinde tamamen parlayarak süpernovanın çevresini aydınlatacak, diyor astronomlar. Sönmekte ölen yıldızın, halkayı oluÅŸturan maddeyi (ölümünden) 20.000 yıl önce atmış olduÄŸu tahmin edilmekte. 400 yıldan bu yana türünün en büyüğü olan süpernova 1987A, astronomları daha uzun süre meÅŸgul edeceÄŸe benziyor.Yıldızları parçalayan ve ardından uzaya radyasyon yayan büyük patlamalar, evrenimize en çok zarar veren olaylar. Ancak süpernovalar da evrenin yapılanmasına önemli rol oynuyor. Yakınlarda yapılan bir araÅŸtırmaya göre, yıldızların yok olmaları insan evrimini çok önemli ÅŸekilde etkiledi.Dergimizde daha önce duyurduÄŸumuz habere göre, 2 milyon yıl önce, dünyadaki ilkel insanlar büyük beyinli insanlara haline dönüşmeden hemen önce, dünya yakınlarında bir çift süpernova patlaması gerçekleÅŸti. Gezegenimiz, tahrip edici etkileri olan radyasyon patlamalarıyla zarar gördü. Büyük zarar veriyorJohns Hopkins Ãœniversitesi’nden Dr.Narciso Benitez, ‘‘Bu süpernovalar, bizi koruyan ozon tabakasını yok etmiÅŸ olabilir’’ diyor: ‘‘Dünya , Güneş’in ultraviyole (UV) güneÅŸ ışınlarına karşı korumasını kaybetmiÅŸ ve bir kaç yüzyıl içinde de yoÄŸun radyasyon tarafından tahrip olmuÅŸ olabilir. Hayvanların DNA’ları her türlü mutasyonel zarara uÄŸramış olabilir. Yeni türler ortaya çıkmış olabilir. Homo sapienslerin de bu türlerden biri olması olasılığı vardır.’’Â