Ersin KALKAN
Oluşturulma Tarihi: Haziran 01, 2002 01:43
Sualtı arkeolojisinin önde gelen isimleri 2-9 Haziran arasında Bodrum'da buluşuyorlar.
Atölye çalışmalarına (workshop'a) Türkiye, Avustralya, Bulgaristan, Kanada, Danimarka, Fransa, Yunanistan, Hindistan, İsrail, İtalya, Hollanda, Portekiz, İspanya, İngiltere, ABD ve Yugoslavya'dan 35 sualtı arkeoloğu katılacak. 8 Temmuz 2001'de Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın önerisiyle başlayan etkinlik, Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı (TINA) ile Uluslararası Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü (INA) tarafından da destekleniyor.
Türkiye, sualtı arkeolojisi alanında çalışan bilimadamlarının Kabe'si olarak biliniyor. 40 yıldır süren araştırmalarda çalışan bilimadamları ilk teknolojik gelişmeleri Türkiye kıyılarında deneme fırsatı buldu. Ege açıklarında başlayan ve Akdeniz, Marmara ve Karadeniz'e kadar uzanan kazılar sırasında yeni teknikler keşefedildi. Stereo fotoğraf teknolojisi kullanılarak yapılan üç boyutlu haritalama, sualtı telefon kulübesi, saf oksijen dekompresyonu, arkeolojide kullanılan ilk batiskap Türkiye'de denendi. Sonar ile bulunan ilk antik batık, Yalıkavak açıklarında günışığına çıkarıldı.
Ege'de yapılan araştırmalar sonucu, bugüne kadar bulunan ve M.Ö. 1200'e tarihlenen en eski batık Taşlık Burnu'nda ortaya çıkarıldı. Serçe Limanı'nda yapılan kazı esnasında dünyanın en büyük orta çağ İslamik cam koleksiyonu, Bizans alet ve silah koleksiyonu, en eski satranç takımı bulundu. Dünyanın en eski kitabı da Ege denizinin dibinden çıkarıldı, Mısır Kraliçesi Nefertiti'nin altın skarabesi de. Adı geçen eserlerin sergilendiği Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi alanında dünyadaki en zengin koleksiyona sahip merkez olarak biliniyor.
Kültür Bakanı İstemihan Talay, Türkiye'nin sahip olduğu bu büyük hazinenin dünyaya tanıtılması için 2001 Temmuz'unda Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü (INA) Direktörü Prof. Dr. George Bass'a öneride bulundu. Sualtı arkeolojisi alanında çalışan en önemli isimleri Bodrum'da biraraya getirelim, dedi. Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı (TINA) ile çalışmalara başlayan INA, altı ay içinde dünyanın belli başlı bilimadamlarına ulaşarak programı oluşturdu.
Katılımcılar, 3 Haziran sabahı Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi'ni gezecek. 4 Haziran'da Müze'deki konservasyon laboratuvarında incelemeler, 5 Haziran'da ise, workshop yapılacak. Atölye çalışması üç grupta gerçekleşecek. Birinci grup yeni bilgisayar haritalama teknikleri üzerine çalışırken, diğer grup batık incelemelerinde insanlı batiskap kullanımı tekniğini inceleyecek. Arkeologlar, eğer hava koşulları elverirse Papuç Burnu'nda M.Ö. 6. yüzyıldan kalma batığa dalarak haritalama çalışması yapacaklar. Daha sonraki günlerde atölye çalışmasına devam edilecek.
DENİZALTI SEYYAHLARITürkiye'de 1960'ların başında sualtı dünyasının ünlü hocası Prof. Dr. George Bass'ın girişimleriyle başlatılan çalışmalar bir müddet sonra ilk meyvelerini verdi. Bodrum, Kaş, Marmaris açıklarında Türk arkeologlarla birlikte araştırmalar yapan Texas Üniversitesi öğretim üyesi George Bass, bir yandan da İstanbul Üniversitesi'nden gelen meraklı genç arkeologlara sualtı araştırma teknikleri konusunda uygulamalı dersler verdi. ‘‘Bir denizaltı seyyahı’’ olarak bilinen George Bass'ın araştırmaları sonucunda uluslararası bilim çevreleri Türkiye kıyılarının dünyanın en zengin batık hazinesine sahip olduğunu öğrendi. Dr. Bass, 1973'te INA'nin (Institute of Nautical Archaeology-Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü) kuruluşuna da öncülük etti. Genç kuşak sualtı arkeologlarının çalışmalarıyla yüzlerce yıldır sualtında yatan çok sayıda eser günışığına çıkarıldı ve 1962'de Bodrum Sualtı Müzesi'nin temeli de atılmış oldu.
Beyaz Saray, George Bass'a, 27 Mayıs 2002'de ‘‘Sualtı arkeolojisine verdiği büyük hizmetten, bilim ve teknolojiye yaptığı değerli katkılardan dolayı’’ ödül verdi. Bass, Beyaz Saray'daki törende madalyasını George Bush'tan aldı. 40 yıldır Türkiye'de sualtı arkeolojine büyük hizmetler veren bu bilim adamı için en büyük ödül Türkiye Sualtı Arkeolojsi Vakfı'nın (TINA) kuruluşu oldu. Kurucuları arasında Mustafa
Koç, Oğuz Aydemir, Cem Boyner, Vuslat Doğan Sabancı, Cem Kozlu, Ayhan Sicimoğlu, Yasemin Pirinççioğlu, Mehmet Ali Babaoğlu, Jonathan Beard, Faruk Yöneyman gibi iş dünyasının önde gelen isimlerinin yer aldığı TINA, çalışmalarına 1999'da başladı. Vakıf, sualtı arkeolojisi alanında çalışmalar yapan genç arkeologlara burs imkanı da sağlıyor.
YASSIADA PROJESİBodrum-Turgutreis açıklarında bulunan Yassıada, Akdeniz'in en önemli batık parkı durumunda. Yassıada'da bugüne kadar yapılan çalışmalarda çeşitli çağlara ait on batık bulundu. Adanın çevresinde günışığına çıkarılmayı bekleyen çok sayıda gemi enkazı var. TINA, Yassıada'nın ‘‘Sualtı Kültür Parkı’’ olması için öneride bulundu. Kültür Bakanı Talay'ın da destek verdiği bu öneri sonucunda bir proje oluşturuldu ve proje Aralık 2001'de bakanlık yetkileri tarafından onaylandı.