'Sosyal devleti unuttuk'

‘ZÜĞÜRT AĞA’YI ANLATTI

“Sokaktan geçerken müzik sesini dinliyoruz ama bu insanlar nasıl geçiniyor, hayata tutunuyor? Asıl düşünmediğimiz bu. Düşünmediğimiz için de onları görmediğimizi kabul ediyoruz. Yavuz Turgul’un güzel bir filmi vardı ‘Züğürt Ağa’. İstanbul’a geldiğinde köylülerin değiştiğini, en son o meşhur köyün ağasının tepside çiğköfte sattığını, hayatın ne kadar hızlı değiştiğini görürüz. Dolayısıyla hepimizin görevi, bu kesime biraz daha yakın durup sorunlarıyla ilgilenmektir. Bütün dünyada bu konu şu veya bu şekilde gündemdedir ama arka planda değerlendirilir. Bunu görünür kılmak, unvanında ‘halk’ sözcüğü olan bir parti için zorunludur. Sokak ekonomisi aktörlerinin yüzde 90’ının sosyal güvenliği yok. Türkiye sosyal bir devlet değil aslında. Unuttuğumuz temel kavram sosyal devlet kavramıdır. Gelirler arasında o kadar büyük uçurumlar var ki, sosyal devletin ne olduğunu vatandaşımıza anlatamadık. Biz sosyal devleti unuttuk. Hak arama gibi bir kavramı da unuttuk. Hak arayanların terörist ilan edildiği bir sürecin içindeyiz.

SENDİKALAR SAHİP ÇIKMAK ZORUNDA

Sendikalı işçi sadece kendi arkadaşlarını değil, sokakta hayata tutunan kişilere de sahip çıkmak zorundadır. TESK başkanı, sadece sabit işyeri olan esnafın değil, sokakta esnaflık yapıp hayata tutunanların da hakkını savunmak zorundadır. Sokak ekonomisi aktörlerinin sayısı Türkiye’de yaklaşık 6 milyon ve en büyük dertleri geçim. Hortumcu piyasa ekonomisi aktörlerinin sayısı çok sınırlıdır rant geliri ve devlet ihalesi gelirlerinin yüzde 90’ını kontrol ederler. Emekli olmak için SGK’ya en az 754 lira pirim yatırmak gerekir. Simit satan da milyar dolarlık ihaleler alan kişi de 754 lira sosyal güvenlik primi yatıracak. Burada sosyal adalet kavramı var mı? Bu toplantı bir ilk. Arkasını bırakmayacağız.”

KADIN VE ÇOCUĞUN EMEĞİ KORUNMALI

Çalıştayın sonuç bildirgesinde özetle şöyle denildi: “Sokakta çalışanlar dışlanmakta, horlanmakta ve yadsınmaktadır. Özgün eğitim sokak ekonomisi çalışanlarının en önemli sorunlarındandır. Sokak ekonomisindeki çocuk ve kadın emeği ivedilikle korunmalıdır. Sokak ekonomisi sağlık ve sosyal güvenceye kavuşturulmalıdır. Sokak ekonomisi girişimciliği (seyyar girişimci) ödüllendirilmeli ve teşvik edilmelidir.”

‘SİYAH İLE BEYAZ FARKI’

“Size siyah ile beyazı anlatacağım” diyen Kılıçdaroğlu sözlerine şöyle devam etti: “Sokak ekonomisi aktörlerinin sabit bir yerleri, herhangi bir sermayeleri yok. Piyasa ekonomisi aktörleri görkemli plazalarda iş yapıyor, milyar dolarlık sermayeleri var. Sokak ekonomisi aktörlerini işportacı, simitçi, pazarcı, baloncu, seyyar köfteci, kâğıt toplayan veya bozacı olarak tanımlarız; hortumcu piyasa ekonomisi aktörlerini saraya yakın, saraydan beslenen, bakanın veya damadın arkadaşı olarak adlandırırız. En meşhuru olanı da beşli çete olarak anılır. Sokak ekonomisi aktörleri vergi öderler ama hortumcu piyasa ekonomisi aktörleri vergi ödememek için 1 sterline vergi cennetlerinde şirket kurar ve beş kuruş vergi ödemezler. Sokak ekonomisinin aktörlerinden tümü hemen hemen büyük kentlerin varoşlarında yaşar, hayata tutunmaya çalışır, diğerleri milyon dolarlık plazalarda, villalarda yaşar. Sokak ekonomisi aktörleri için rant geliri elde etmek imkânsızdır. Çünkü onlar sadece emekleriyle geçinir. Ama hortumcu piyasa ekonomisi aktörlerinin en önemli gelirleri rant gelirleridir. Sokak ekonomisi aktörleri faaliyetlerini sürdürürken dayandıkları siyasal güç yoktur ama hortumcu piyasa ekonomisi aktörleri sürekli varlığını arttırır, sürekli varlığını artırmasını sağlayan siyasi otoriteyi destekler ve siyasi otorite de karşıt olarak bunları destekler. Bunun en somut söylemi ‘Hırsız bizim hırsızımızdır’ söylemidir.

SİMİTÇİ GÖZLEMECİ BOYACI

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın başında olduğu Emek Büroları’nın düzenlediği ‘Sokak Ekonomisi ve Güvencesizler Çalıştayı’ dün yapıldı. Salona girişinde davul zurna ile karşılanan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 200 TL bahşiş verdi. Kılıçdaroğlu, toplantının yapıldığı salonun fuayesinde tezgâhları tek tek gezerek sokak çalışanlarıyla sohbet etti, gözleme yapan kadınların tezgâhında gözleme pişirdi. Gaziantep’ten gelerek çalıştaya katılan Abdallar Derneği üyesi yöresel davulcular salonda çaldıkları davullarla toplantıya katılanların beğenisini topladı. (Selahattin SÖNMEZ/ANKARA)