‘Sorunların sebebi çok fazla Amerikalı olması’
Güncelleme Tarihi:
New York Times'ın Pulitzer ödüllü köşe yazarı Thomas Friedman, yaşanan ekonomik krizlerin ve çevresel sorunların kaynağında Amerikan tipi yaşam tarzının yaygınlaşması yattığını ve dünyada “gereğinden fazla Amerikalı olduğunu” söyledi.
Özyeğin Üniversitesi'nin yeni araştırma programı Research@Özyeğin'in lansmanı için geldiği İstanbul’da dün bir panelde konuşan Friedman, Katar’dan Çin’e yayılmakta olan bu yaşam modelinin değiştirilmesi için bir şeyler yapılması gerektiğini vurguladı.
Küresel ısınmanın büyük sebebinin ABD'lilerin bütün dünyaya yaydığı tüketim pratikleri olduğunun altını çizen yazar, "Bugün her yerde insanlar Amerikalılar gibi büyük evlerde oturuyor, Amerikalılar gibi büyük araçlar kullanıyor, Amerikalılar gibi büyük Big Mac'ler yiyor. Bunu size söylediğimi kimseye söylemeyin ama dünyada gereğinden fazla Amerikalı var" dedi.
Friedman, Katar'ın başkenti Doha'ya ve Çin'deki küçük Dalian şehrine üçer yıl aradan sonra yaptığı ziyaretlerde "Manhattanlar" gördüğünü anlatarak, "Nasıl ki bunu ortaya koyduğumuz kötü örnekle biz ABD'liler başlattık, şimdi yine biz örnek olmalı ve bu süreci tersine çevirecek hareketi de biz başlatmalıyız" dedi.
EŞ ZAMANLI KRİZLER TESADÜF DEĞİL
Panelde 2008 yılında yayımlanan son kitabı "Hot, Flat and Crowded"ın (Sıcak, Düz ve Kalabalık) özet sunumunu yapan Friedman, tam kitabının çıktığı dönemde patlak veren ekonomik kriz ile dünyanın içinde bulunduğu çevre krizinin aynı anda yaşanmasının şaşırtıcı olmadığını söyledi.
"Tabiat Ana ve küresel piyasalar aynı anda bir duvara çarptılar, çünkü ikisinin muhasebesi de aynı hatalı mantık üzerinden yürütülüyordu" diyen Friedman bu mantığı şöyle açıkladı: "Riskin bedelini olduğundan daha düşük gösterin, kazançları özelleştirin, kayıpları sosyalleştirin."
DUA EDİN TÜRKİYE’DE PETROL YOK
Friedman dünyanın şu beş büyük sorunla karşı karşıya olduğunu da dile getirdi: Enerji arz ve talebinde artış, petro-diktatörlükler, iklim değişikliği, enerji fakirliği ve biyo-çeşitlilikte azalma. Yazar arz ve talepteki artışın diğer sorunların da temelinde yattığını söyledi.
Özellikle petro-diktatörlükler konusuna dikkat çeken Friedman, Freedom House düşünce kuruluşunun verilerine dayanarak petrol geliriyle geçinen dört ülke (İran, Venezüella, Nijerya ve Rusya) üzerinde yaptığı çalışmalarda bu ülkelerde petrol fiyatlarıyla özgürleşme hızı arasında ters orantı olduğu sonucuna vardığını belirterek "Bir dahaki sefere depoyu doldururken bunu da düşünün. Bir de dua edin Türkiye'de petrol çıkmıyor" dedi.
"Başkaları bu tabloya baktığında iç karartıcı sorunlar görüyor ama ben bir iyimserim, bu beş nokta benim için fırsat demek" diyen yazar çözüm yolunun "bol, ucuz, temiz ve güvenilir enerji kaynakları"ndan geçtiğini belirtti.