Sorularla Uluslararası Ceza Mahkemesi

Merkezi ABD'nin New York kentinde bulunan BM binasında, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) kuruluÅŸu onaylandı. Tarihin ilk uluslararası ceza mahkemesi olan ve 1 Temmuz'da faaliyetlerine baÅŸlayacak yeni mahkeme hakkında sık sık sorulan sorular ve yanıtları şöyle: S: Neden yeni bir mahkeme?  Y: Ä°kinci Dünya Savaşı'nın sonunda Nazi savaÅŸ suçlularının yargılanmasından beri daimi bir uluslararası mahkemenin olmaması, uluslararası hukuk sisteminde eksik halkayı oluÅŸturuyordu.       S: Mahkemede hangi suçlar ele alınacak?  Y: Yeni mahkeme, soykırım, insanlığa karşı suç ve savaÅŸ suçlarını görev kapsamına alacak. Ä°nsanlığa karşı suç tanımının içine sistematiköldürme ve iÅŸkence, tecavüz ve cinsel kölecilik giriyor. 1 Temmuz'dan önce iÅŸlenmiÅŸ suçlar, mahkemenin görev alanına girmeyecek.       S: Mahkeme ne zaman göreve baÅŸlıyor?  Y: 1998 tarihli Roma anlaÅŸması 1 Temmuz'da yürürlüğe giriyor. Mahkemenin fiilen 2003'te Lahey'de görevine baÅŸlaması bekleniyor.       S: BaÅŸka uluslararası mahkemeler var mı?  Y: Evet. Ancak Dünya Mahkemesi olarak da bilinen Uluslararası Adalet Divanı, bireyler arasındaki deÄŸil, yalnızca uluslar arasındaki davalara bakıyor. Bunun yanı sıra BM Güvenlik Konseyi tarafından Yugoslavya ve Ruanda'daki savaÅŸ suçları için geçici mahkemeler kuruldu. Ancak yeni mahkeme, daimi bir uluslararası mahkeme. Böylece gelecekte geçici mahkemeler kurulması gereksiz olacak.       S: Hakim ve savcılar nasıl seçilecek?  Y: Mahkemeye, anlaÅŸmayı imzalamış ülkelerden bir kez için 9 yıllığına 18 hakim seçilecek. Birden fazla hakim aynı ülkeyi temsil edemeyecek. Mahkemenin kurluÅŸuna imza atmış ülkeler, 9 yıl için bir bağımsız savcı seçecek.       S: Mahkemenin yargılama yetkisi nasıl?  Y: Mahkeme ulusal hukuk sistemlerinin yerini almayaca ancak ulusal mahkemelerin suçluları yargılamada yetersiz kalması halinde devreye girecek. BM Güvenlik Konseyi ya da savcı dava açabilecek. AnlaÅŸmayı imzalayan ülkeler, kendi vatandaÅŸlarını ve kendi topraklarında suç iÅŸlemiÅŸ baÅŸka ülke vatandaÅŸlarını mahkemeye teslim edebilecek.       S: Kimler yargılanabilecek?  Y: Bir suçun iÅŸlenmesi için talimat veren, suçu bilen ya da suça göz yuman devlet baÅŸkanlarından sıradan bir vatandaÅŸa kadar herkes mahkemede yargılanabilir.  S: Yeni mahkemenin herhangi bir davası olacak mı?  Y: Mahkeme kuruluÅŸundan önce iÅŸlenmiÅŸ suçlara bakmayacağı için baÅŸlangıçta büyük davaların olması beklenmiyor. Mahkemenin kuruluÅŸunu savunanlar, dava görülmüyor olsa bile, mahkemenin varlığının caydırıcıbir unsur olacağına inanıyor. Hukukçular, mahkemenin uluslararası insan hakları sisteminin temel direklerinden biri olduÄŸunu ve herhangibir ülkeyi ziyeret eden bir diktatörün yerel mahkemede yargılanmasını yasaklamadığını belirtiyor.  Â