Son dakika haberi: İdlib'de ateşkes başladı! İşte tarihi zirveden çıkan kararlar
Güncelleme Tarihi:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kritik görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenledi. Rusya Devlet Başkanı Putin açıklamasında, 'Kritik durumlarda her zaman elde edilen mutabakatlara dayanarak her zaman uzlaşabilmeyi başarabiliyorduk. Çözümler üretebiliyorduk. Bugün de öyle oldu' ifadelerini kullanırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Öncelikle en kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek ardından birlikte kararlaştıracağımız adımları süratle atacağız. Bu gece 00:01'de ateşkes yürürlüğe girecek' dedi.
İŞTE CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN VE PUTİN'İN AÇIKLAMALARI
PUTİN: Uluslaraarası meselelerle yaklaşımımızı belirlemeye imkan sağlıyor. Bugün Suriye'deki durumu ele aldık. Düzenli olarak Suriye Hükümet rejimi ve yerel halk ateş altında tutulmaktadır. 1 Mart'ta saldırı girişimi yaşandı. Yılbaşından beri saldırı sayısı 15 olarak kaydedildi. Fiilen militanlar çatışmaları tetikleyebilirler.
Türk askerleri arasında da kayıplar vardır. Cumhurbaşkanı ve Türkiye'ye taziyelerimizi ilettik. Kritik durumlarda her zaman elde edilen mutabakatlara dayanarak her zaman uzlaşabilmeyi başarabiliyorduk. Çözümler üretebiliyorduk. Bugün de öyle oldu. Bugün ülkelerimizi Astana çerçevesinde devam ettiriyoruz. Astana süreci suriye sürecine önemli çözüm sağladı.
Bugün istişareler yapıldı. Görüşmelerimizin neticesinde ortak bir belge hazırladık. Dışişleri bakanları bu belgeyi beyan edecekler. Erdoğan'la 6 saatlik görüşmenin sonucu olarak bu belgeyi hazırlamış olduk. İdlib bölgesinde çatışmaları durduracağını ve sivillerin azaplarına son vermesine yardımcı olacak. Tüm itilaflar arasında diyalog kurulmasına yardımcı olacak.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Öncelikle sayın Putin'e daveti için teşekkür ederim. Bugünkü görüşmelerimizde özellikle Suriye'deki durumu ve İdlib'deki son gelişmeleri ele aldık. Yaklaşık 6 saat süren bir çalışma gerçekleştirdik. Bu arada tesis ettiğimiz samimi diyalog kapsamında benzer veya farklı görüşte olduğumuz tüm konuları ayrıntılarıyla müzakere ettik. Türk-Rus münasebeplerinin bildiğiniz gibi derin tarihleri vardır. 5 asrı aşan bu tarih güçlü geleneğe sahip iki devletin ve halkın karşılıklı etkileşiminin de tarihidir. Bu köklü ilişkilerimizi karşılıklı saygı ve ortak çıkar temelinde ilerletmek en büyük arzumuzdur.
Diplomatik ilişkilerimizin 100. yılını ilan ettiğimiz bu sene Üst Düzeyli İşbirliği Konseyinin toplantısı için sayın Putin'i ülkemize bekliyoruz. 2018 Eylül ayında sayın Putin ile Soçi'de vardığımız mutabakatta İdlib'de kısmi istikrarı sağlamıştık. Soçi mutabakatına göre İdlib gerginliği azaltma bölgesi muhafaza edilecek. Bölgeye yönelik saldırıların önlenmesi dahil olmak üzere statükonun korunmasını gerekli tüm tedbirleri bunun için alacaktık. Rejimin geçen Mayıs ayından itibaren yoğunlaşan ve doğrudan sivilleri hedef alan saldırıları İdlib'de tesis ettiğimiz sükuneti bozmuştur. İdlib mutabakatının bozulmasına yol açan gelişmelerin birinci derecede sorumlusu saldırganlığıyla bölgenin istikrarını da hedef alan rejimdir.
Bu bölgede yaşayan 4 milyona insanın tamamının terörist olarak ilan edilip ağır bombardımana maruz bırakılmasını kabul etmemiz mümkün değildir. Rejimin zulmünden kaçan 1,5 milyon bölge halkı bizim sınırlarımıza yığılmıştır. Rejimin buradaki esas amacının İdlib'i belirli bir kesim açısından insansız hale getirmek ve oluşturduğu göç baskısıyla Türkiye'yi zora sokmak olduğu açıktır. Türkiye böyle bir tehdit karşısında eli kolu bağlı kalacak değildir.
İdlib gerginliği azaltma bölgesinin sınırlarına kurduğumuz gözlem noktaları sahadaki durumu kontrol etme değil sadece ateşkesi takip etme vazifesiyle hükümlüdür. Bir süre önce bölgede Rusya ile tesisi konusunda uzlaşmaya vardığımız istikrarı sağlamak üzere İdlib'e askeri birlikler gönderdik. Artık rejimin saldırganlığının önüne geçmek hem de ateşkese riayed etmeyen diğer grupları önlemek üzere sahada daha aktif bir şekilde yer aldık. Bu süreçte bölgede bulunan Rus güçleri ile koordinasyonu sıkı tutmaya özen gösterdik. Rejimin doğrudan askerlerimizi hedef alan saldırganlığı sebebiyle yaşanan üzüntü verici hadiselerin ardından İdlib'de yeni bir statünün oluşturulması kaçınılmaz hale gelmiştir. Moskova'da Rus mevkidaşım ve ekiplerimizle bu konuyu konuştuk, değerlendirdik. Rusya ile aramızdaki iş birliği ruhu, bugüne kadar Suriye'deki itilafa son verilmesine yönelik uluslaraarası çabalara emsalsiz bir katkı sağlamıştır. Siyasi süreç ve Fırat'ın doğusu gibi boyutları da bulunan çalışma ilişkimizi derinleştirerek sürdürmeyi arzu ediyoruz. Bu hususta bizimle hemfikir olduğuna inandığımız Rusya'nın rejimin iş birliğimizi zedeleyecek eylemlerine göz yummayacağına inanıyorum. Bugün ki görüşmelerimiz İdlib sahasında yaptığımız adımları masadaki çabalarımızla pekiştirerek bölgedeki soruna kalıcı çözüm bulma irademizin bir tezahürüdür. Öncelikle en kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek ardından birlikte kararlaştıracağımız adımları süratle atacağız. Bu gece saat 00:01, yani tam gece yarısı itibariyle ateşkes yürürlüğe girecektir. Ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gereken çalışmalar hızla ve etkin bir şekilde yürütülecektir.
Amacımız bölgedeki insani krizin daha da kötüye gitmesini önlemektir. İhtiyaç sahibi tüm Suriyelilere ön şartsız ve ayrım gözetilmeksizin yardım sağlanması için birlikte çalışacağız. Ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin, güvenli ve gönüllü olarak ikamet yerlerine geri dönüşlerinin kolaylaştırılmasını temin edeceğiz. Üzerinde mutabık kaldığımız ortak metni birazdan Dışişleri Bakanlarımız açıklayacaktır. Türkiye bu süreçte rejimin yapabileceği her türlü saldırıya tüm gücüyle ve tüm sahada cevap verme hakkını saklı tutacaktır. Tüm bu süreç içerisinde karşılıklı olarak değerli mevkidaşımla irtibat halinde olacağız. Suriye krizine, bu ülkenin toprak bütünlüğü ve siyasi birliği temelinde bir çözüm bulunana kadar Türkiye, Soçi mutabakatı dahil bölgedeki insiyatiflerini sürdürmekte kararlıdır. Bir kez daha Cenevre'de kurulan müzakere masasının kalıcı barış ve istikrarın yegane anahtarı olduğunu belirtmek istiyorum. Bugünkü toplantımızın Suriye'deki ihtilafa kalıcı çözüm bulunması çabalarına katkı vermesini temenni ediyorum.
Hürriyet.com.trİŞTE ALINAN KARARLAR
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in açıklamalarının ardından iki ülkenin Dışişleri Bakanları Mevlüt Çavuşoğlu ve Sergey Lavrov, tarafların üzerinde uzlaştığı "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Muhtıraya Ek Protokol"ü okudu.
Protokole göre, Türkiye ve Rusya, Suriye'deki ateşkes rejiminin uygulanmasının garantörleri olarak, Suriye'de Gerginliği Azaltma Bölgeleri Oluşturulmasına İlişkin 4 Mayıs 2017 tarihli Muhtıra ve İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin 17 Eylül 2018 tarihli Muhtıra’yı hatırda tutarak, Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini yineledi.
Taraflar, terörizmin tüm tezahürleriyle mücadele ile BM Güvenlik Konseyi tarafından terörist olarak tanımlanan tüm grupların ortadan kaldırılması yönündeki kararlılıklarını yinelerken, sivillerin ve sivil altyapının hedef alınmasının hiçbir şekilde mazur görülemeyeceğini kabul etti.
Taraflar, Suriye ihtilafının askeri çözümünün olamayacağının ve ihtilafın yalnızca Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde, BM kolaylaştırıcılığında BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararıyla uyumlu siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğinin altını çizdi.
İnsani krizin daha da kötüleşmesinin önlenmesinin, sivillerin korunmasının, ihtiyaç sahibi tüm Suriyelilere önkoşulsuz ve ayrım gözetmeksizin koruma ve insani yardım sağlanmasının, keza ülke içinden yerinden edilmelerin önlenmesi ile mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilen kişilerin güvenli ve gönüllü olarak Suriye'deki asıl ikamet yerlerine geri dönüşlerinin kolaylaştırılmasının önemini vurgulayan taraflar, şu hususlarda mutabık kaldı:
"İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart 2020 tarihinde saat 00:01’den itibaren durdurulacak.
M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecek. Güvenli koridorun işleyişine dair ayrıntılı esas ve usuller, Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlıkları arasında 7 gün içinde kararlaştırılacak.
Türk-Rus ortak devriyeleri, 15 Mart 2020 tarihinde M4 karayolunun Trumba’dan (Serakib’in 2 kilometre batısı) Ain Al Havr’a kadar olan kesimi boyunca başlatılacak."
MOSKOVA'DA KRİTİK ZİRVE
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin'in Kremlin Sarayı'ndaki görüşmesi başladı.
Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Erdoğan, görüşme için Putin'e teşekkür ederek, "Malum, bu görüşmeyi Türkiye'de yapacaktık. Sizin buradaki anayasa çalışmalarıyla, ilgili gelişmeler sebebiyle burada gerçekleştiriyoruz." diye konuştu.
Erdoğan'ın açıklamaları şöyle:
"BÖLGEDE SIKINTI BÜYÜK"
"Öncelikle kabulünüz için teşekkür ediyorum. Malum bu görüşmeyi Türkiye’de yapacaktık. Sizin buradaki anayasa çalışmalarıyla ilgili gelişmeler sebebiyle bu davetimizi burada gerçekleştiriyoruz. Tabi İdlib müzakereleri sebebiyle bir araya gelişimiz büyük önem arz ediyor. Bölgede sıkıntı büyük. Bugün burada atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır. Türkiye – Rusya ilişkilerinin tavan yaptığı bir dönemi yaşıyoruz.
Gerek savunma sanayiinde, gerek ticari ilişkilerimizde çok farklı bir dönemin içindeyiz. Bunları çok daha ileri taşımamızın hesaplarını yapıyoruz. Ve bunları tabi güçlendirerek götürmek de bizim en büyük amacımız. Ve bunu da başaracağımıza inanıyorum. Tekrar bu kabul için teşekkür ediyorum."
Putin'in açıklamaları ise şöyle:
"Her zaman olduğu gibi yoğun bir gündemimiz var. İdlib'de cereyan eden olaylar yüzünden şahsi görüşmemizi gerektiren gelişmeler oldu. Görüşmemize başlarken Suriye'de hayatlarını yitiren askerler için taziyelerimi ifade etmek istiyorum. Her insanın ölümü bir trajedidir. Telefon görüşmemizde ifade ettiğim gibi hiç kimse, Suriye askerleri de dahil olmak üzere orada Türk askerlerinin olduğunu bilmiyorlardı. Suriye ordusunun gerçekten ciddi kayıpları var. Bu olayların tekrarlanmaması ve ikincisi bu gibi olayların, her ikimizin de önem verdiğimiz Türk - Rus ilişkilerine zarar vermemesi için tüm meseleleri görüşmemize ihtiyaç var. Teşekkür ediyorum."
BAŞ BAŞA GÖRÜŞME SONA ERDİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin arasındaki baş başa gerçekleşen görüşme sona erdi.
14.05'te başlayan görüşme, 16.50 sularında tamamlandı, heyetlerarası görüşmeye geçildi.
