Güncelleme Tarihi:
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, "Covid-19’u geçiren bir kişi teorik olarak 3 ay kadar bu hastalıktan korunabilir. Ama 3 ay geçtikten sonra vücudunuzda yeterli bir antikor oluşmamışsa yeniden hastalığa yakalanabilirsiniz, eğer tedbirsiz davranırsanız" dedi.
Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği Eğitim Görevlisi, Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Kayıpmaz, Covid-19 geçirmiş kişilerin 2'nci ve 3'üncü kez hastalığa yakalanmalarını değerlendirdi. Doç. Dr. Kayıpmaz, Covid-19’u geçirip iyileştikten sonra aradan belli bir zaman geçtikten sonra kişinin 2’nci kez bu virüsle karşılaşabildiğini kaydetti. Doç. Dr. Kayıpmaz, "Burada tabii ki kişisel farklılıklar önemli. Kişilerin geliştirmiş olduğu antikor cevabı ve bunun süresi önemli. Şu an için 3 ay ila 6 ay arasında; geçirdikten sonra antikorların koruyucu olduklarını dair çalışmalar var. Covid-19’u geçiren bir kişi teorik olarak 3 ay kadar bu hastalıktan korunabilir. Ama bu, 'Covid-19’u geçirdiniz ve siz artık rahatça gezebilirsiniz' anlamına gelmiyor. Eğer siz yine her zaman söylediğimiz o kurallara riayet ederseniz yeniden bir virüsle karşılaşma olasılığınızı en aza indirirsiniz. Doğal olarak 2’nci kez karşılaşsanız dahi düşük miktarlı bir virüsle; vücudunuzda antikorlar virüsle mücadele edecek şekilde hazır bir halde durur. Ama 3 ay geçtikten sonra vücudunuzda yeterli bir antikor oluşmamışsa yeniden hastalığa yakalanabilirsiniz, eğer tedbirsiniz davranırsanız. Hatta bu sürenin bazı çalışmalarda 45 güne kadar inebildiği düşünülüyor. Ama şuanda esas olarak uluslararası kuruluşlar da biz de 3 aylık süreyi esas alıyoruz. Yani Covid-19’u geçirdikten sonra teorik olarak 3 ay kadar süreyle bağışıklık sisteminin aktif bir şekilde devam ettiğini ön görüyoruz" diye konuştu.
'KULLANILMAMASI ÖLÜME GÖTÜREBİLİR'
Koronavirüs hastalığını evde hafif geçiren bazı vatandaşlar, tedavi için verilen ilaçları çeşitli gerekçelerle kullanmakta tereddüt ederken, uzmanlardan uyarı geldi.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, hekimlerin önerilerinin dikkate alınması gerektiğini belirterek, "İster yoğun bakım olsun, ister evde olsun, ister hastanede yatarak tedavi olsun hep aslında aynı ilaçları kullanıyoruz.
Geçtiğimiz günlerde koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle hastaneye kaldırılan ve tedavisinin yoğun bakımda sürdürüldüğü açıklanan Teknik Direktör Yılmaz Vural'ın, Haziran ayında da PCR testinin pozitif çıktığı yönündeki iddiaların ardından, Kovid-19 salgınında "reenfeksiyon" yani iyileşen hastaların enfeksiyona yeniden yakalanma riski de gündeme geldi. Şimdiye dek yapılan bilimsel araştırmalara göre reenfeksiyon vakalarının görülme sıklığı henüz korkutucu düzeyde çok değil. Ancak vaka sayıları hem Türkiye'de hem dünyada hızla artarken, reenfeksiyon vakalarının da artabileceğinden endişe ediliyor.
REENFEKSİYON OLGULARI BİNDE BİR DÜZEYİNDE
Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü ve Halk Sağlığı Öğretim Üyesi ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği'nden (KLİMİK) Prof. Dr. Önder Ergönül, reenfeksiyon açısından şimdilik tek tek olgulardan söz edilebildiğini, vaka oranının 1000'de 1'in altında olduğunun düşünüldüğünü söyleyerek "Reenfeksiyon dediğimiz şey, daha önce Kovid-19 enfeksiyonu geçirmiş birinin iyileştikten bir süre sonra benzer bulgularla ağır veya hafif bir şekilde yeniden hasta olması durumudur. Eğer hastalık, arada bir boşluk olmaksızın devam ediyorsa, buna uzamış Kovid-19 enfeksiyonu diyoruz. Bu ikisi farklı şeyler. Uzamış Kovid enfeksiyonunda belirtiler biraz da şekil değiştirerek devam edebilir. Örneğin kas eklem ağrısı daha çok olabilir, yorgunluk hissi gelişebilir, bazı organ tutulumları gibi bulgular gelişebilir. Özellikle yoğun bakımdan çıkmış hastalarda bu gerçekleşiyor. Hafif geçirmiş vakalarda bunu çok görmüyoruz" dedi.
"GENETİK FARKLILIK EN OLASI CEVAP"
Reenfeksiyon vakalarının çoğunlukla hafif seyretmekle beraber daha ağır geçirenlerin de söz konusu olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ergönül, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ama bu hastaların neden daha ağır geçirdiğini henüz bilmiyoruz. İkinci kez enfekte olanlarda kimde hafif, kimde ağır seyrediyor, dünyada bilim çevrelerinde de tartışılıyor, araştırmalar yapılıyor bu konuda da. Ancak henüz bir net bir görüş yok. Ancak şunu biliyoruz, örneğin (hiçbir hastalığı olmayan) genç insanlarda Kovid-19 enfeksiyonu beklenmedik şekilde ağır seyredebiliyor. Bu hastalarda belirli bir genetik eksiklik olduğu saptanmıştı. Acaba buna benzer genetik bir problem mi var düşüncesiyle çalışmalar buraya yoğunlaşmış durumda. Yani, bazıları ilkine göre daha hafif geçiriyor, bir kesim de ilkine göre daha ağır geçirebiliyor. Ama bu konuda henüz bir netlik halen yok."
"HAFİF GEÇİRENLERİN YENİDEN HASTALANMA RİSKİ YÜKSEK"
Hastalığı hafif geçirenlerin, düşük düzeyde antikor geliştiği için hastalığa ikinci defa yakalanma riskinin daha yüksek olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Ergönül, şu bilgileri verdi: "Ağır geçirenlerde ise daha yüksek düzeyde antikor gelişiyor. Ama ilk başta hafif geçirenlerde, düşük antikor yanıtından dolayı daha sonra reenfeksiyon geçirme ihtimali daha yüksek. Aynı zamanda bu kişilerin hastalığa ikinci kez yakalandığında, daha ağır geçirebileceği söyleniyor. Ama tüm bunlara rağmen ikinci kes enfeksiyon geliştiğinde hastalığın ne yönde seyredeceğini net olarak kestirmek şu anda pek mümkün değil."
"SALGININ KONTROL ALTINA ALINMASI YAZ AYLARINI BULACAK"
Prof. Dr. Önder Ergönül, geçirilmiş hastalık sonrası antikorların ortalama 3 ay koruduğu yönündeki tartışmalarla ilgili ise "Bazı kimselerde 3 aydan önce de yeniden hastalanma söz konusu olabilir. Düşük de olsa bu da ihtimal dahilinde. Fakat genel olarak büyük bir kesimde 3 ay kadar koruyuculuk olduğu biliniyor" dedi. Kovid-19'un da bir gün grip gibi mevsimsel bir hastalığa dönüşeceğini düşündüklerini ifade eden Prof. Dr. Ergönül, sözlerini şöyle noktaladı: "Tıpkı grip bir hastalık olarak göreceğiz. Belki bunun başka versiyonları da çıkacak sonuçta ama en azından aşılar bizi bu tür hastalıktan korumuş olacak. Şimdiye dek grip aşısını tartışıyorduk, şimdi bir de Kovid hastalığımız oldu ve bunun aşısı olacak. Şu anki acil gündemimiz, bir an evvel salgının bütün dünyada sönümlenmesi. Aşılar buna yarayacak. Bunun için umut ediyoruz. Bu da ancak gelecek yılın bahar, yaz aylarında en erken kontrol altına alınabileceği anlamına geliyor. Aşılarla ilgili çalışmalar çoğunluğa bakarak yapılır. Hani sürü bağışıklığı diyoruz ya? Bir toplumun yüzde 70'inin bağışık olması bizim için yeterli. Buradaki istisnalar, aşının tutması, tutmaması, bunlar düşük ihtimaller. Örneğin aşının etkinliği yüzde 90 diyoruz. Demek ki yüzde 10 kişide aşı tutmayacak zaten. Ama bu süre içerisinde topluluğun yüzde 70'ini bağışık hale getirirsek aşı desteğiyle, o zaman korunmayı sağlamış olacağız ve insanlar birbirine hastalık bulaştırmayacak."
KORONAVİRÜSE KARŞI UZMANINDAN D VİTAMİNİ TAVSİYESİ; KIŞ AYLARINA DİKKAT
D vitamini eksikliği olan kişilere koronavirüsün daha kolay bulaştığını ve hastalığın daha ağır seyrettiğini belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Emin Ünüvar, kış aylarının başladığı şu günlerde vatandaşları uyardı. Prof. Dr. Ünüvar, "Güneş ışınlarının rengini düşündüğümüzde D vitaminine 'sarı destek' adını verebiliriz. Ancak önümüz kış ve güneşten yeterince faydalanamayacağız. O nedenle kış aylarında D vitamini desteği almaya, D vitamini seviyelerinize önem verin" dedi.
"VÜCUDUNUZ D VİTAMİNİ SAYESİNDE ENFEKSİYONLARLA SAVAŞIYOR"
Kış aylarının başladığı şu günlerde güneşten yararlanma süresinin azaldığını ifade eden Prof. Dr. Emin Ünüvar, "Güneşten yeterince faydalanamayacağız. Türkiye'de D vitamini desteği besinlerin içerisine yerleştirilmediğinden, oradan da D vitamini takviyesi alamıyoruz. Geriye özellikle bu kış günlerinde D vitamini desteği almak kalıyor. Bu çocuk ve erişkin sağlığı için çok önemli. Çünkü D vitamini bağışıklık sistemini güçlendirerek, daha enfeksiyon vücuda girmeden sizin dirençli olmanızı sağlıyor. D vitamini düzeyiniz yeterliyse dışardan gelen enfeksiyon etkenine karşı vücudunuz dengeli ve etkin bir yanıt oluşturuyor. Vücudunuzun savunmasının dengeli ve güçlü olmasını sağlıyor. Bu sarı desteği takviye olarak alırken katkı maddeleri içermeyen kendine göre saf ve etkinliği kanıtlanmış ürünleri seçmeye özen göstermeliyiz. Uzun süreli de kullanılacağı için, paraben, katkı maddesi, koruyucu kimyasal, tatlandırıcı gibi maddeler içermeyen takviyeler kullanmaya önem verilmeli” uyarısında bulundu.
KIŞ AYLARINDA TAKVİYE ŞART
Bebeklere dünyaya geldikten sonra D vitamini desteği verilmeye başlanıldığını anlatan Prof. Dr. Ünüvar, D vitamininin kullanımı (oranı) hakkında ise şu bilgileri paylaştı:
"Araştırmalara göre D vitamini seviyesi normal olan çocukların koronavirüs ya da diğer viral hastalıklara yakalanma oranı daha düşük. Erişkinlerde yapılan araştırmalara göre ise koronavirüse yakalandıktan sonra dahi hafif ya da orta hastalığınız bulunsa bile D vitamini desteği bu hastaların yoğun bakıma yatış oranlarının azaldığını görüyoruz. Koronavirüsü geçirdikten sonra dabazı kişilerin vücudu gereğinden fazla cevap veriyor. Bu durum da bağışıklık sisteminin güçsüzlüğü kadar zararlı.Çünkü bu kez de gereksiz aşırı yanıt vücudunuzu harap ediyor. Bunun oluşmasını engellemede, düzenlemede, dengesini sağlamada, sizin vereceğiniz bağışıklık yanıtının dengeli olmasında D vitamini önemli role sahip. Bu mevsimde D vitamini düzeyinize baktırmanıza gerek yok. Ancak alacağınız doz önemli. Erişkinlerde ve büyük çocuklarda kış döneminde günde 1000 IU (Ünite), hatta 2000 IU almanızın size hiçbir zararı yok, aksine faydası olacaktır. Çocuklarda bir yaşına kadar günde 400 IU, bir yaş üzerinde ise günde 600 IU almasını zaten öneriyoruz. Gerektiği durumlarda bu düzeyi yükseltmek de elinizdedir. Anormal düzeylere çıkmazsanız D vitamininden size bir zarar vermez."
D vitamininin koronavirüsten korumanın yanı sıra kemik sağlığı ve vücudumuzdaki diğer fonksiyonlar için de önemli olduğunu anlatan Ünüvar, "D vitamini sizi birçok hastalıktan korur. Önemli bir koruyucu faktördür. Özellikle bu dönemde D vitamini seviyelerini korumak, D vitamini desteği almak COVID-19’dan korunmada önem taşıyor" dedi.