SON ALTIN MADENİ: ÇİN

Çin, planlı programlı çalışmasının karşılığını aldı. 2008 Yaz Olimpiyat Oyunları Çin´de yapılacak. İnsan hakları sabıkasına rağmen Çin hedefine ulaştı. Tabi yalnızca planlı programlı çalışarak değil. Şu anda yabancı yatırımcıların en çok ilgilendiği ülke konumunda. Çünkü milyarlarca dolarlık telekom ve internet pazarı, ucuz işgücü ile yatırımcıları çekiyor. Milyarlık nüfusuyla tüketim ürünleri açısından büyük bir potansiyele sahip.

Tüm dünya yaşanan ekonomik durgunluğun etkisi altında. Yaşanan durgunluk dünya devlerini de sarsıyor. ABD´de yüzde 4.5´luk işsizlik oranıyla tarihinin ´rekorunu´ kırıyor. İşten çıkarmaların sayısı her geçen gün artıyor. Ülkede yalnızca haziran ayında işten çıkarılan kişi sayısı 114 bin. ABD´deki işsizlik tehlikesinin talebe yansımasından korkuluyor.

Bir dönem Uzak Doğu´nun doğan güneşi olarak nitelenen ve ABD´nin önündeki güçlü rakip olarak ilan edilen Japonya da zor günler geçiriyor. Ülkedeki işsizlik oranı yüzde 4.9.

Dünyada birçok ülkeyi etkisi altına alan ekonomik durgunluğun işlemediği ülkeler de var. Çin bu ülkelerden biri. Deutsche Bank´ın geçtiğimiz günlerde yayınladığı rapora göre yükselen piyasalar grubundaki ülkeler içinde en yüksek büyüme hızına sahip olan ülke yüzde 7.7 ile Çin. Raporda yer alan gelişmekte olan ülkeler içinde en yüksek döviz rezervine (182 milyar dolar) ve en düşük kamu borcuna (yüzde 14.2) sahip olan ülke yine Çin.

SAĞLIKLI TELEKOM

Çin´in yükseliş trendine geçmesinin en önemli göstergelerinden biri telekom sektöründe ´işlerin iyi gitmesi´. Dünya genelinde ´hasta adam´ olarak nitelendirilen telekom Çin´in parlayan yıldızı olarak göze çarpıyor.

China Telecommunications ´şimdilik´ devlet tekelinde. Dünya Ticaret Örgütü´ne (WTO) kabul edilmeyi bekleyen Çin´in yabancı sermayeye açılmasının ardından telekomun görücüye çıkması bekleniyor.

Telekomun satışı konusunda Çin iş çevreleri ikiye ayrılıyor. İlk grup kapılar açılmadan telekomun iplerinin yerli sermayeye verilmesinden yana. Bu görüşü savunanlar hiç olmazsa çoğunluk hisselerinin yerli sermayede olması gerektiği konusunda birleşiyorlar.

İkinci grup bu görüşün aksine Çin´de telekom sektörünün yabancı yatırımcılara açılmasını ve görücüye çıkmadan önce telekomun değerinin olabildiğince maksimum düzeye çıkarılması gerektiğini savunuyorlar.

Çin´de telekom kar oranları azımsanacak miktarlarda değil. Ülkede telekom sektörünün 2000 yılı toplam karı 33 milyar dolar. Araştırma şirketi Stearns & Co.´nun verilerine göre bu rakam 2005´de 70 milyar dolara ulaşacak. Şirketin ana kollarından biri olan China Mobile´nin 2000 yılı geliri iki milyar dolar. China Mobile pazara çıkmadan önce değerini artırıcı çalışmalara son hızla devam ediyor. Şirket son olarak 3.5 milyar dolar harcayarak network altyapısını büyüttü. Şirketin harcamalarının önümüzdeki yıl 5.4 milyar dolara ulaşacağı belirtiliyor.

KAPILAR AÇILIYOR

China Telecommunications´un ikinci büyük kolu Unicom geçtiğimiz yılı 5.6 milyar dolar karla kapattı. Unicom, ülkenin 1990´lı yılların başında gerçekleştirdiği ekonomide liberalleşme politikasının ilk adımı olarak nitelendiriliyor. Şirketin yüzde 23´ü özelleştirildi. Bir ay gibi kısa bir sürede bir milyon kullanıcı sayısına ulaşmayı başaran Unicom başlı başına bir başarı öyküsü.

Çin´in parlak geleceğini görerek ülkeye yatırım yapmak için kolları sıvayan dev telekom şirketleri WTO´nun ´kabul kararı´nı iple çekiyor. Vodafone, AOL (American Online), Nortel, Motorola ve Lucent, Intel ülkeye yatırım yapmak için ön anlaşmalar imzalıyorlar.

ŞİRKET YAĞMURU

AOL, Çin´in bilgisayar piyasasında yüzde 27´lik pazar payına sahip olan Legend´le birleşerek şirketin çehresini değiştirmeyi hedefliyor. Legend´le yapılacak birleşmenin toplam değeri 200 milyon dolar olacak. Birleşmenin ardından Legend´in hissesi yüzde 51 olacak ve şirket bundan böyle yalnızca bilgisayar pazarında ´savaşmayacak´. Anlaşmadan sonra internet hizmetleri de vermeye başlayacak. Legend başkanı Yang Yuanging yaptıkları internet yatırımını Çin´de PC (kişisel bilgisayar) piyasasının çok iyi durumda olmamasına bağlıyor.

Intel, Unicom´la gerçekleştirmeyi planladığı anlaşma sonucunda şirkete özel çip satışlarına başlayacak. Intel yetkilileri geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamda Çin´i ´son altın maden´ olarak nitelendirdiler.

İngiltere´nin dev telekom şirketi Vodafone geçtiğimiz günlerde China Mobile ile anlaşma imzalayacağını açıkladı. Vodafone yetkilileri Çin´in WTO´ya kabul edilmesine kadar geçen süreyi anlaşma şartları hazırlığı yaparak geçireceklerini açıkladılar.

UÇURUM TEHLİKESİ

Motorola ve Lucent henüz ayrıntılarını belirtmeseler de Çin ile ilgili büyük planları olduğunu açıklamaktan çekinmiyorlar. Avrupa´da düşüş trendinde olan bu şirketler Çin´de yakalamayı planladıkları başarıyla kötü günleri geride bırakmayı ümit ediyorlar.

Tüm bu olumlu gelişmelerin yanında Çin´de düzeltmesi gereken göstergeler de var. Ekonomistler ülkedeki gelir düzeyi farkının kapanması gerektiğini belirtiyorlar. Ülkedeki yüzde 20´lik üst tabaka gelirin yüzde 42´sine sahip. Ülkenin en fakir yüzde 20´si toplam gelirin yüzde 6.5´ini kazanabiliyor. 

BAŞARININ SIRRI

Çin´deki bu başarı sosyal ve ekonomik nedenlere dayanıyor. Ucuz işgücü ülkeyi yabancı yatırımlar açısından bir cazibe merkezi haline getiriyor. Çin´in tıpkı Japonya gibi çalışkan bir çalışan kitlesine sahip olması bir diğer başarı nedeni. Ülkede tüm kurumlar haftanın yalnızca bir günü tatil yapıyor. ´Bakir´ telekom sektörü Avrupa ve ABD´de gerileme trendinde olan telekom sektörünü Çin´de cazip hale getiriyor. Telekomun cazip olmasının en önemli nedenlerinden biri sektrün yarattığı değer. Başlıca telekom şirketleri China Mobile ve Unicom´un k^ar oranları bu başarının en önemli göstergesi.

HANGİ ŞİRKET NE YAPACAK?

Vodafone; China Mobile ile yapılacak anlaşmayla China Mobile´nin network altyapısı sağlamlaşacak.

Intel;Unicom ile yapılacak anlaşma sonucunda şirket Unicom´a telekom hizmetlerinde kullanılacak çip üretecek.

Motorola;Çin´e yatırım yapacağı biliniyor. Ancak yatırım kararının kesinleştiğini açıklamak için ülkenin Dünya Ticaret Örgütü´ne (WTO) üyeliğinin kesinleşmesini bekliyor.

Lucent;Motorola ile aynı stratejiye sahip. Şirket Çin´e yaptığı yatırımla inişte olan başarı grafiğini yükseltmeyi hedefliyor.

American Online (AOL);PC üreticisi Legend ile anlaşma imzalayacak. Anlaşmanın boyutları geçtiğimiz günlerde açıklandı. Birleşme gerçekleşirse şirket Legend´in yüzde 49´una sahip olacak. Birleşmenin hacmi 200 milyon dolar olacak.