Tolga TANIŞ / WASHINGTON
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 17, 2013 09:59
Başbakan Erdoğan ve Başkan Obama arasında yapılan tarihi Beyaz Saray zirvesinden tahmin edildiği gibi bir sürpriz çıkmadı. Suriye aynı. En somut iki sonuç ise ekonomi ve Ortadoğu’da. İşte Beyaz Saray buluşmasının perde arkası.
• İKİNCİ RAUND VAR Suriye konusu sabah randevusuna damga vururken, Başbakan daha sonraki basın toplantısında gelen “Beklentileriniz yüksek geldiniz, nasıl dönüyorsunuz” sorusunu düzeltti. Daha görüşmelerin bitmediğini, akşam da konuşacaklarını hatırlattı. Obama’nın barışçıl geçişe vurgu yaptığı ve ABD’nin Suriye’de hiçbir yeni adım atmayacağını belli ettiği basın toplantısındai, Başbakan’ın bu sözleri “Daha bu konuda benim söyleyeceklerim bitmedi. Obama’yla bir raund daha var” anlamına geliyordu.
• MİT DOSYASI YETMEDİ Suriye’de kimyasal silahların kullanımında Türkiye’nin elindeki dosya da ABD’yi iknaya yetmedi. Dosyadan sorumlu MİT Müsteşarı Hakan Fidan bu nedenle heyete alındı ve Beyaz Saray’daki toplantıda Başbakan’ın tam arkasında oturdu. Ama Obama, toplantıda bu konudaki incelemenin halen sürdüğünü söyledi.
• TEK TARAFLI ADIM YOK Reyhanlı saldırısı sonrası Türkiye’nin Suriye’de tek taraflı adım atmayacağı kesinleşti. Başbakan bu konuda kendisine Amerikalılardan gelen bir soruyıu uluslararası toplumu adres gösterek yanıtlarken, Obama da Türkiye ve ABD’nin Suriye’de beraber hareket edeceğini özellikle vurguladı.
• SOMUT SONUÇ EKONOMİDE Toplantının somut ilk sonucu, beklenildiği gibi ekonomi alanında oldu. Ve Başkan Obama, ABD ve AB arasında önümüzdeki ay başlayacak serbest ticaret anlaşması görüşmelerine vurgu yaparak, Türkiye ile ABD arasındaki ticaretin ele alınması için de yeni bir üst seviyeli komisyon kurulacağını açıkladı. Başbakan da kendisine gezide eşlik eden 100 Türk CEO’yu hatırlatarak, iki ülke ticaretinin artacağını belirtti.
• BEYAZ SARAY BİLDİRİSİ Ekonominin bu gezinin en baskın yanı olduğu Beyaz Saray bildirilerinde de görüldü. Beyaz Saray Basın bürosu sabahki Obama-Erdoğan görüşmesinden sonra iki basın bülteni yayınladı ve bildirilerden birini sadece ekonomiye ayırdı. Bugün 20 milyar dolara ulaşan iki ülke ticaret hacmine değinilirken, 2009’da kurulan Stratejik Ekonomik ve Ticari İşbirliği organı tanıtıldı, yenilenebilir enerjide atılan adımlar sıralandı. Bu konuda Türkiye’nin 2023’e kadar 40 milyar dolarlık bir yatırım planladığı aktarıldı, inovasyon teknolojisi ve iki ülkenin şirketleri arasındaki işbirliğine değinildi.
• ORTAKLIKLAR BÜYÜDÜ Beyaz Saray’ın ikinci basın bildirisinde ise iki ülke arasındaki ortaklıklara değinildi. Burada da Suriye’den Ortadoğu’ya, Kıbrıs’tan Ermenistan meselesine küresel ortaklıklar, ekonomik ve ticari ortaklık, terörle mücadele ortaklığı, güvenlik ortaklığı ve eğitim, bilim, inovasyon ortaklığı sıralandı.
• ORTADOĞU UZLAŞISI Ticari ilişkiler dışında görüşmelerde ikinci somut sonuç ise Ortadoğu Barışı konusunda elde edildi. Erdoğan’ın Beyaz Saray ziyaretinden sonra çıkacağı Gazze gezisi Washington’da uzun süredir tartışma konusu olmuştu. ABD Yönetimi ise gezi öncesinde Hürriyet’e yaptığı açıklamada bu gezinin olacağının anlaşıldığını ve bunun nasıl avantaja çevirebileceklerini görüşeceklerini açıklamıştı. Formül, Başbakan’ın Gazze’nin yanı sıra Batı Şeria’ya da gitmesi oldu. Böylece bu gezinin Türkiye’nin etki gücü sayesinde Gazze’yi konrol eden Hamas ve Batı Şeria’daki El
Fetih’in uzlaştırılması çabasına dönüştürülmesi sağlandı.
• KIBRIS SATIR ARASINDA Başbakan’ın dikkat çekici başka bir açıklaması ise Kıbrıs konusunda oldu. Konuşmasında değindikleri konulardan bahsederken Başbakan Kıbrıs’tan da bahsetti ve zamanlamanın adada bir çözüm için uygun olduğunu söyledi. Böylece 2013’ün Kıbrıs için belirleyici bir yıl olacağı beklentisi güçlendi.