Siyasi parti kapatmak zorlaştı

İşkence ve kötü muamele suçlarından dolayı verilen cezaların para cezasına çevrilemeyeceğini ve ertelenemeyeceğini hükme bağlıyan yasa ile Olağanüstü Hal uygulanan yerlerde hükümlü ve tutukluların cezaevi dışındaki sorgulama süreleri 4 güne indirildi.

TBMM Genel Kurulu'nda yürütme ve yürürlük maddeleri dışında kalan hükümleri 11 Aralık 2002 tarihinde kabul edilen tasarının bugün yürütme ve yürürlük maddeleriyle tümü oylanarak yasalaştı.

SİYASİ PARTİLERE ÜYE OLMA

Yasayla, Siyasi Partiler Kanunu'nun 11. maddesi yeniden düzenlenerek, siyasi partilere üye olmak için TCK'nın 312. maddesinin ikinci fıkrasında yazılı, ''Halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek'' suçundan mahkum olmama koşulu, ''terör eylemlerinden mahkum olmama'' şeklinde değiştirildi.

Basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibiyüz kızartıcı, istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya devlet sırlarını açığa vurma suçlarından birinden mahkum olanlar,taksirli suçlar hariç 5 yıl ağır hapis veya 5 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör eylemlerinden mahkum olanlar siyasi partilere üye olamayacaklar.

PARTİ KAPATMA

Anayasa'da yapılan değişikliğe uyum çerçevesinde yapılan bir başka düzenleme ile de Anayasa Mahkemesi'nde görülen siyasi partilerin kapatılması davalarında partilerin kapatılmasına karar verilebilmesi için beşte üç çoğunluk aranacak.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın parti kapatma istemine karşın ilgili parti, Anayasa Mahkemesi'ne itiraz edebilecek.

Yasayla gerçek ve tüzel kişilerin her birinin bir siyasi partiye aynı yıl içinde 2 milyar liradan fazla kıymette ayni veya nakdi bağışta bulunması veya yayınları kullandırması yasaklanıyor.

KAPATMA YERİNE DEVLET YARDIMINDAN MAHRUM BIRAKMA

Siyasi Partiler Kanunu'nu Anayasa'ya uyumlu hale getirilen bir başka maddeyle de ''bir siyasi partinin ''kanunların emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması ve ihtara rağmen aykırılığın giderilmemesi halinde'' hakkında kapatma davası açılabileceği hükmü yumuşatıldı.

Yasayla getirilen yeni düzenlemeye göre, Anayasa Mahkemesi'nin yazılı ihtarını izleyen 6 ay içerisinde aykırılık giderilmediği takdirde Cumhuriyet Başsavcılığı o siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılması için Anayasa Mahkemesi'ne re'sen dava açabilecek.

HABER KAYNAKLARINI AÇIKLAMAYA ZORLANAMAZ

Milletvekili Seçimi Yasası'nın 7. maddesine, "Yukarıda yazılı haller dışında, bir ilin veya seçim çevresinin TBMM üyesinin kalmamasıhalinde, boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk pazar günü o seçimçevresinde ara seçim yapılır'' fıkrası eklendi. Seçimlerin iptali durumunda da 90 günlük süre uygulanacak.

Mahalli İdareler Yasası'na eklenen bir madde ile de ''mahalle ve köy muhtarlıklarında bir boşalma olması durumunda, boşalan yerler içingenel ve ara seçimlerle birlikte seçim yapılabilmesi''ne olanak tanındı.

Ayrıca, Basın Yasası'nın 15. maddesi değiştirilerek basın-yayın organı sahipleri, mesul müdürler ve yazı sahiplerinin haber kaynaklarını açıklamaya zorlanamayacağı hükme bağlandı.

ADLİ SİCİL KAYITLARI

Adli Sicil Yasası'nda da değişiklik yapan yasayla, adli sicilden silinemeyecek suç kavramı ortadan kaldırıldı ve alınan mahkumiyetlerin, suç tarihinde 18 yaşını tamamlamış olanların adli sicil kayıtları 10 yıl sonra silinebilir hale getirildi.

Yasaya göre, kanunlarda yapılacak değişiklikler sonucu suç olmaktan çıkarılan veya idari nitelikte cezaya dönüştürülen suçlarla, ölen veya 80 yaşını tamamlamış hükümlülere ait adli sicil kayıtlarıyla ilgili bilgiler, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nce re'sen adli sicil kayıtlarından çıkartılacak.

DİLEKÇE VERME HAKKI

Yasa ile yabancılara TBMM'ye dilekçe verme hakkı da getirildi. Türkiye'de ikamet eden yabancılar, karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilecekler.

Ayrıca, TBMM'ye gönderilen dilekçelerin Dilekçe Komisyonu'nda incelenmesi ve karara bağlanması için 30 günlük süre zorunluluğu getirildi. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu da başvuruların sonuçları ya da yürütülen işlemler hakkında başvuru sahiplerine 60 güniçinde bilgi verecek.

CEMAAT VAKIFLARININ MAL EDİNMESİ

Yasaya göre, Cemaat Vakıfları da diğer vakıflar gibi vakfiyeleri olup olmadığına bakılmaksızın dini, hayri, sosyal, eğitsel, sıhhi ve kültürel alanlardaki ihtiyaçlarını karşılamak üzere taşınmaz mal edinebilecek ve taşınmaz malları üzerinde tasarrufta bulunabilecek.

Dernekler Yasası'nda yapılan değişikliklere göre, gerçek kişiler yanında tüzel kişiler de derneklere üye olabilecekler. Dernekler, önceden izin almaksızın bildiri yayınlayabilecekler. Dernler tarafından yapılan bildiri, beyanname ve benzeri yayınlar, Cumhuriyet'in Anayasa'da belirtilen temel niteliklerine aykırı ve devletin iç ve dış güvenliğini, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozucu mahiyette ve inkılap kanunlarının korunmasına aykırı mahiyette suç işlemeye veya ayaklanmaya veya isyana teşvik edici nitelik taşıdığı, Atatürk'ün kişiliği ve çalışmalarını küçük düşürmek ve kötülemek, devletin gizli belgelerine açıklamak veya başkalarının şöhret ve haklarına, özel ve aile hayatlarına tecavüz etmek amacına yönelik bulunduğu takdirde toplattırılabilecek. Mahallinen büyük mülki amiri bu kararını 24 saat içinde asliye ceza hakimliğine bildirecek. Hakim, mülki amirin bu kararını en geç 48 saatiçinde inceleyerek karara bağlayacak. Bu süre içinde karar verilmemesihalinde mülki amirin kararı hükümsüz sayılacak.

Anayasa'da belirtilen Cumhuriyet'in temel nitelikleri ile İnkılapKanunları'nın korunması hükümlerine, milli güvenliğe ve kamu düzenine,genel sağlık ve ahlaka aykırı olarak ya da başkaların hürriyetini kısıtlamak amacıyla dernek kurulamayacak.

Dernekler tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette bulunabilecekler, yurt dışında şube açabilecekve yurt dışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara üye olabilecek.

Yabancı dernekler, uluslararası alanda işbirliği yapılmasında yarar görülen hallerde ve karşılıklı olmak şartıyla Dışişleri Bakanlığı'nın olumlu görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de faaliyette bulunabilecek, şube açabilecek, üst kuruluşlar kurabilecek ve kurulmuş üst kuruluşlara katılabilecek.

Toplam 38 maddeden oluşan yasa, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.