Siyasetin yeni cephesi Samsat Steli

İNGİLTERE’de yayınlanan Times gazetesi Türkiye’nin Londra’daki British Museum’da bulunan Samsat Steli’nin iadesini istediğini yazdı. “Elgin mermerlerini unutun, kültür üzerinden siyasetin yeni cephesi bu taş levha” başlığını kullanan gazeteye göre Türkiye, Ocak ayında stelin iadesini isteyerek, “Yunanistan’dan sonra müzedeki bir obje üzerinde hak iddia eden ikinci ülke” oldu. Komagene Kralı Antiochus’un Herakles’i selamlarken tasvir edildiği stelin, zeytin ezmek için değirmen taşı olarak kullanılmak üzere ortasından delindiğini anlatan gazete, 1882’de bulunan eserin, 1927’de müze koleksiyonuna girdiğini belirtti. Gazete haberine şöyle devam etti:

HAK İDDİALARI HIZLANDI

“Türkiye son iki yılda dünyanın dört bir yanındaki müzelerde hak iddiasına hız verdi. Bunların arasında Paris’te Louvre, Berlin’de devlet müzesi, New York’ta Metropolitan, Los Angeles’ta Paul Getty müzeleri var. Türkiye ayrıca tartışmalı objelerin bulunduğu müzelerin başka eserleri ödünç alıp sergileme taleplerini de geri çevirmeye başladı.”
Yine Times’a göre Sidamara lahdinden alınan bir Eros başının iadesi için başvurulan Londra’daki Victoria and Albert Müzesi bu nedenle Osmanlı sanatı konusunda planladığı bir sergiyi ertelemek zorunda kalmış. Müze, iade yerine, eseri süresiz olarak ödünç vermeyi önermiş. Times, “Bu tartışmaların net şekilde siyasi bir boyutu var. Her iki kurumun yetkilileri de hükümetin çözüm bulmaktansa anlaşmazlıklara siyasi amaçlarla dikkat çektiğinden şüpheleniyor” ifadesine yer verdi.

Newsweek Türkiye’den arkeolojik şantaj

Türkiye’nin yurtdışına Anadolu’daki kazılardan çıkarılmış tarihi eserlerin iadesini istemesi Amerikan Newsweek dergisi tarafından “Türkiye’nin Arkeolojik Şantajı” başlıklı bir analize konu oldu. Owen Matthews imzalı yazıda, 1878’de Alman arkeolog Carl Humann’ın dönemin sultanı 1’inci Abdülhamid tarafından verilen izinle Bergama’dan Zeus Sunağı’nı çıkarması hatırlatıldı. Dergi artık bu tür keşiflerin “tehdit altında olduğunu” yazdı. Newsweek’e göre Türk Kültür Bakanlığı son yıllarda yabancı müzelerdeki Anadolu kökenli eserler konusunda yürüttüğü sesli kampanyayı daha da ‘saldırgan’ hale getirdi. Bu çerçevede Türkiye’nin yabancı arkeologların kazı lisansını iptal edebileceği ileri sürüldü. Matthews, tarihi eserlerin aidiyeti meselesinin çetrefilli olduğunu savunarak, “Türkiye önce kendi müzelerinde bakımsızlığa mahkum olan eserlere sahip çıksın” dedi.