Siyanür nedir ve etkisi nelerdir? Siyanür ne için kullanılır?
Güncelleme Tarihi:
Siyanür etkisi oldukça fazla olan kimyasal bir maddedir. Genelde altın aramak ya da bazı maddeleri ayrıştırmak için kullanılan siyanür, insan sağlığı için de oldukça tehlikeli maddeler arasında yer almaktadır. Peki, siyanür nerede ve ne için kullanılır? İşte, siyanür maddesinin kullanımı ve etkisi hakkında merak edilen bazı bilgiler
Gündemde yer alan haberlerin ardından, siyanür maddesine yönelik bilgiler vatandaşlar tarafından merak konusu oldu. Ciddi ölçüde tehlikeli olan siyanür maddesi insan sağlığını doğrudan etkileyen maddeler arasında yer alıyor. Peki, Siyanür nedir? Siyanür nelerde bulunur? İşte, siyanür maddesi hakkında merak edilen bilgiler.
Siyanür, insan sağlığını tehdit eden öldürücü etkiye sahiptir. Genellikle sanayide ve madencilikte kullanılan siyanür, pek çok doğal üründe de eser miktarda bulunmaktadır. Siyanür, genellikle madencilikte altın çıkarma için kullanılan ve insan sağlığını doğrudan etkileyen bir maddedir. Bazı meyve ve sebzelerin içerisinde bulunan siyanür, eser miktarda bulunduğu için sağlık üzerinde etkili değildir.
Siyanür, siyano grubu, bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere verilen addır. Organik ve inorganik çeşitleri bulunmakta yahut endüstriyel prosesler ile üretilmekte ve kullanılmaktadır. Organik bileşikleri nitril grubu altında isimlendirilir ve çoğu zehirli olmaktan uzaktır.
Citalopram , fadrozol ve ledrozol gibi ilaçlar bu gruba örnek olarak gösterilebilir. Öte yandan bazı bitkiler ve hayvanlarca da üretilmektedir. Siyanürü doğal olarak üreten birçok bitki, bakteri ve böcek vardır. Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir.
Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik endüstrisi ve maden sanayi gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz formu hiydrosiyanik asit de 'HCN' akrilik fiber , plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklık ile kullanılmaktadır. Hidrosiyanik asit 28 santigrat derecede kaynama noktasına ulaşır ve acı badem kokusuna sahiptir.
SİYANÜR NERELERDE KULLANILIR?
Günümüzde muhtelif siyanür çeşitleri farklı endüstri kollarında kullanılmaktadır. Bunlardan en önemlisi kimyasal üretim endüstrisidir. Bunu nylon, polyamid , akrilik ve plastik üretim sanayileri takip eder. Madencilikte de altın ve gümüş liç proseslerinde kullanılmaktadır.
Madencilikte siyanür kullanımı 1880'li yıllara dayanmaktadır. Özellikle altın ve gümüş üretiminde kullanılan siyanürün, kapalı devre sistemler ile kullanımı gerçekleşmektedir. Üretim sonucu oluşan atıklardaki siyanürü uzaklaştırmak INCO prosesi gibi çeşitli prosesler ile mümkündür. Madene uygun planlama , yönetmelikler ve günümüz teknolojisi ile siyanürün taşıdığı riskler ortadan kaldırılmaktadır.
SİYANÜR ETKİSİ NEDİR?
Yüksek miktarda siyanür, vücudumuz için tehlike arz etmesine rağmen eser miktarda vücudumuzda ve çeşitli yiyeceklerin içinde bulunur. Vücutta depolanmaz, kanserojen değildir. Günümüzde en çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible (geri dönüşümsüz) bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir. Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi'ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. Oksijen mevcuttur fakat kanda taşınamaz. Vücut adeta oksijen havuzunda boğulur.