Siyah Yılankökü bitkisi nedir, faydası ve zararları nelerdir?

Yaz ortasından hemen sonra siyah yılankökü minik, inci şeklinde tomurcuklarla bezenmiş uzun çiçek sapları çıkarır. Tomurcuklar açtıkça koyu yeşil yaprakların üstünde beyaz yumuşak saplar halini alır. Bal arıları siyah yılan kökündenpek hazzetmez, ama sinekler ve diğer böcekler bitkiyi sever, siyah yılankökünün diğer adlarından ikisinin böcek zehiri ve böcek otu olmasının nedeni budur. Yılankökü adıysa bitkinin tabanı kazıldığında ortaya çıkan bükümlü köksaplardan gelir. Yüzyıllar boyunca doğuda yaşayan Amerikan yerlileri bu kıvrımlı köklere değer verdiler. Delaware kabilesi kadınları bitkinin köklerinden yapılan toniği içerlerdi. İrokualar siyah yılankökünü ağrıyan eklemlerine harici olarak uygularlardı. Algonkinler bitkiyi böbrek sorunları için kullanırlardı. Şerokelerse siyah yılankökünü idrar söktürücü olarak, bitkinlik ve veremle mücadele için kullanırlardı. Amerika’nın doğusuna göç eden Avrupalı göçmenler yerli kabilelerin siyah yılankökünü nasıl kullandığını gözlem eyip kendi bitkisel tıp geleneklerine eklediler.

Bitkinin köklerinden yapılan karışımlar yüksek ateş, boğaz iltihabı, sıtma ve halsizlik için kullanılırdı, ama daha çok romatizma, adet düzensizlikleri ve doğum sonrası ağrıları için kullanılırdı. 19. yüzyılda doktorlar siyah yılankökünü artrit ağrıları ve sinirsel gerginliği yatıştırmak için tavsiye ettiler, ayrıca “kadın hastalıkları” için de önerildi. Ancak 20. Yüzyılda siyah yılankökü kullanımı Avrupa’da varlığını sürdürse de Amerika’da tamamen unutuldu. Siyah yılankökü en az 40 yıldır adet sancıları, adet öncesi rahatsızlıklar ve menopoz belirtileri için Avrupa’da kullanılmaktadır. Yakın zamanda Avrupa’da yeniden kullanılmaya başlamıştır. Bitki uzmanları ani ateş basmaları, gece terlemesi ve vajinal kurumanın yanı sıra asabiyet, ani ruhsal değişiklikler ve anksiyete için de siyah yılankökü tavsiye etmektedir. Hormon replasman tedavisi alamayanlar için etkili bir alternatiftir.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Siyah yılankökü dik ve güzel bir orman çiçeğidir, önceden Cimicifuga cinsine dahil olan ama günümüzde Actaea cinsine ait 12 bitkiden biridir. Anavatanı Kuzey Amerika olan bu çok yıllık bitki önce 45 cm ve çiçek açtıktan sonra 2 metre uzunluğa erişebilir. Yapraklar üç parçadan oluşur. Her yaprak grubunun ucundaki yaprakçık üç lobludur ve ortadaki lob en büyüğüdür. Yaprak tabanı kalp ya da üçgen şeklindedir. Yaprakçıkların üst yarısındaki kenar kısımlar keskin dişlidir. Narin çiçeklerde taçyaprak yoktur, ama çok sayıda gösterişli ercik vardır. Çiçekler kolayca fark edilen uzun ve ince saplar üzerinde durur. Düzinelerce bitkiden oluşan popülasyonlar içinde çiçek açan çok az bitki olabilir. Doğal olarak yetiştiği bölgenin güneyindeki siyah yılankökleri Mayıs’ın sonunda, kuzeyde çiçekler Eylül başına kadar çiçeklidir.

Yetişme Alışkanlıkları

Amerikan ginsengi ve altınmühür gibi siyah yılankökü de doğudaki kışın yapraklarını döken ağaçlardan oluşan zengin ormanları sever. Dağ yamaçları ve ovalık arazideki ormanların kenarında bulunur. Güney Ontario’dan Appalachians ve Kuzey Georgia’ya, batıda Arkansas ve kuzeyde Wisconsin’e uzanan bölgede geniş çapta yetişir. Genellikle orman derinliklerindeki gölgeliklerde bulunur, ama ağaçsız bölgelerde ve iyi güneş alan yerlerde bile büyüyüp gelişebilir.

Ekim ve Hasat

Siyah yılankökü ortalama verimlilikte, hafif nemli ve gölgelik bölgelerde daha kolay büyür. Çoğalma tohum yoluyla olur. Filizlenme ilkbaharda gerçekleşir. Çelikleme de bir çoğalma yöntemidir,ilkbaharın başında ya da sonbaharda yapılır. Bitkiler 60 cm aralıkla ekilmelidir. Bitki nemli toprağı sevse de görece verimsiz, asidik ve kayalık ormanlık alanlarda da yetişebilir. Bitki bahçeleri için iyi bir arka sınır bitkisi olabilir. 1990’ların sonunda Appalachia’da siyah yılankökü hasadının gereğinden fazla yapıldığına dair bir fikir oluşmuştu. Ancak Avrupa’daki siyah yılankökü ekstresi üreticileri büyük çapta ekim için etkili çoğalma yöntemleri geliştirip bitkiyi

Kuzey Avrupa’da yetiştirmeye başladılar. Günümüzde siyah yılankökü, Avrupa, Çin ve yabani popülasyonların fazla olduğu Appalachians ve Ozarks’tan sağlanmaktadır.

Tedavi Amaçlı Kullanımı
✚✚
Menopoz
✚✚
Adet öncesi sendromu
✚✚
Adet sancıları
✚✚
Artrit
✚✚

Hafif depresyon (melankoli) Siyah yılankökü öncelikle menopozla ilgili belirtilerin tedavisi için kullanılır. Alman sağlık otoriteleri bitkinin menopoz belirtileri (ani ateş basması, gece terlemesi, uyku bozuklukları) ve adet öncesi sendromu ve adet sancıları için kullanılmasını onaylamıştır. Çalışmalar siyah yılankökünün ani ateş basmaları ve vajinal kuruluğu azaltan doğal bir östrojen, ya da bitkisel östrojen, olduğunu göstermiştir. Ancak daha yeni çalışmalar siyah yılankökünün menopozdaki kadınlar üzerinde herhangi bir hormonal etkisini bulamamıştır.

Siyah yılankökünün menopoz belirtisi olan ani ateş basmasına etkisini inceleyen yayınlanmış 20’den fazla klinik çalışma vardır. Deneylerin bazılarında belirtilerde azalma olurken bazılarında herhangi bir olumlu etki gözlenmemiştir. Sarı kantaronla karıştırıldığında etkisi artabilir. 301 kadın arasında yapılan bir araştırmada, siyah yılankökü-sarı kantaron tüketenlerde % 50 oranında bir düzelme olurken, plasebo grubunda düzelme oranı % 19 olmuştur. Yine de siyah yılankökünün ani ateş basmalarına etkisi kesin olarak anlaşılabilmiş değildir.
Şikago’daki Illınois Üniversitesi’nden bilim insanları siyah yılankökündeki bileşenlerin anti-depresan özellikler gösterdiğini ve acıya duyarlılığı azalttığını göstermiştir. Bu sonuç,siyah yılankökünün geleneksel olarak artrit ve adet sancılarının yanı sıra melankoli ve hafif depresyon için kullanılmasını da belli ölçülerde haklı çıkarmıştır. Bitkinin bu rahatsızlıklar üzerine doğrudan etkisini araştıran herhangi bir klinik deney yapılmamıştır.

Kullanım Şekli

ÇAY: 2 çay kaşığı kıyılmış kök ve köksapı 2 bardak kaynar suda 10 dakika demleyip süzün. Günde 2-3 defa çeyrek bardak için.

KAPSÜLLER: Günde 40-200 mg kurutulmuş köksap alın. Birkaç doza bölüp tüketin.

TENTÜR: Günde 3 defa 1 ya da 2 ml.

STANDARDİZE EDİLMİŞ EKSTRE: Günde 2 defa 20-40 mg siyah yılankökü ekstresi. Ürünlerde genellikle 1-2 mg 27-oxyacteini standardize edilmiştir.

Uyarılar
Hafif sindirim sorunları haricinde herhangi bir yan etki görülmemiştir. Karaciğere zarar verdiğine dair çok az sayıda rapor vardır, bu yüzden Avrupa, Avustralya, Kanada ve Britanya’daki bilim insanları üreticiden herhangi bir karaciğer rahatsızlığına yol açmayacağına dair garanti istemektedir. Hamilelik ve emzirme dönemindeki güvenilirliğine dair kesin bir bilgi yoktur.