Siyah inci gitti, büyüsü kaldı: Yasin Özdenak, Pele'yi anlattı

BREZİLYA’da iki çocuklu yoksul bir ailenin büyük çocuğu olan Edson Arantes do Nascimento’ya, okul arkadaşları tarafından o dönem örnek aldığı Vasco da Gamalı oyuncu Bile’ye istinaden “Pele” takma adı verildi. Küçük yaşlarda kafelerde garson olarak çalışan, futbol topu dahi olmayan Pele, yeşil sahalara ilk adımını, Bauru Athletic Club ile attı ve Sao Paulo Gençler Eyalet Şampiyonası’nda 1954-1956 yıllarında üst üste 3 kez şampiyonluk yaşadı. Genç takımdaki antrenörü Waldemar de Brito tarafından Santos

Kulübüne denenmeye götürülen Pele’nin başarılarla dolu kariyeri, 1956’da burada ilk profesyonel sözleşmesini imzalayarak başladı.

BİR FUTBOLCUDAN DAHA FAZLASIYDI

Brezilya ile tam 3 kez Dünya Kupası kazanma başarısı gösteren ve dünyada bu sayıya ulaşan tek futbolcu unvanın sahibi olan Pele 82 yaşında aramızdan ayrıldı. Futbol kariyeri boyunca çıktığı 1363 maçta 1281 gol atan Pele yaşamı boyunca birçok ilginç hikâyenin de başrolünde yer aldı.

1968’de kendisini oyundan atan hakem Guillermo Velasquez tepkiler üzerine sahayı terk etmek zorunda kaldı ve Pele yeniden sahaya girdi. Maç sonrası fotoğraflarda Velasquez’in gözünde morluklar olduğu görüldü.

1969’da iç savaşın ortasındaki Nijerya’da çatışmaları durdurdu ve üç gün boyunca ülkede sadece futbolun güzellikleri yaşandı. Real Madrid ve AC Milan onu istemesine rağmen asla büyük takımlara gidemedi. Devletin üst kademelerinden sürekli baskı gördü. O zamanki Başkan Janio Quadros, Pele’yi “ihraç edilemeyecek bir ulusal hazine” ilan eden bir
kararname çıkardı. Pele ancak 1975 yılında New York Cosmos takımına katılarak yabancı bir kulüp için oynayabildi.

1972’de Trinidad ve Tobago’daki özel maçta attığı gol Pele’nin başına büyük iş açtı. Gol sonrası sahaya inen taraftarlar, Pele’yi omuzlarına alarak şehrin sokaklarında galibiyet turu attı. Pele’nin kurtarılması saatler sürdü.

”Zafere Kaçış” filminde Bobby Moore ve Ossie Ardiles futbolcularla birlikte başrol oynadı. Sylvester Stallone gibi ünlü bir ismi bile o filmde gölgede bıraktı.

Yasin Özdenak, takım arkadaşı Pele’yi anlattı:

MODERN FUTBOLUN MİMARI PELE’DİR

COSMOS takımında Pele ile 2 sene birlikte birlikte forma giyen Yasin Özdenak, NTV yayınında efsane futbolcu ile ilgili şunları söyledi:

“Harika futbolculuğunun yanında harika bir insandı. Dünya Kupası maçlarında onu izlerken bir gün aynı takımda oynayacağımız hiç aklıma gelmezdi. Onunla birlikte oynamaktan gururluyum birlikte büyük başarılara imza attık. Bugün Amerika’da futbol varsa bu Pele sayesinde. Amerikalılar bu anlamda Pele’ye çok şey borçlular. Futbol bugün bu kadar ilerlediyse mimarı Pele’dir”. O dönem Cosmos takımında Pele ve Yasin Özdenak’tan sonra Carlos Alberto, Beckenbauer ve Chinaglia gibi unutulmaz isimler forma giydi.

İNSAN HAKLARI KONUSUNDA ELEŞTİRİLDİ

Pele’nin, ülkesi Brezilya’da 2014’te düzenlenen Dünya Kupası için yapılan tesislerde ölen inşaat işçileri ile ilgili söylediği sözler büyük tepki toplamıştı. Pele, Sao Paulo Corinthias Arena Stadı’nın inşasından düşerek hayatını kaybeden 23 yaşındaki bir işçi için, “Ne yapalım olur böyle şeyler, bir kaza oldu, bunu hayatın bir cilvesi olarak kabul edelim” demesi Brezilya’da ağır eleştirilere yol açmıştı. Pele daha da ileri giderek, “Beni endişelendiren işçilerin ölümünden çok havaalanlarının alt yapısının zamanında yetiştirilemeyecek olması” sözlerini söyledi. Pele, Brezilya’daki Dünya Kupası
karşıtı protestolara da değinerek, bunun futbola karşı değil, ülkedeki siyasetçilere yönelik olduğunu ileri sürdü. Ve o dönem yaptığı bu açıklamalarla insan hakları karşıtı olarak gösterilip ağır eleştirilere maruz kaldı.

Faik Kaptan, İnönü’deki Pele’yi anlattı:

TRİBÜNDEKİ VE SAHADAKİ HERKESİN GÖZÜ ONDAYDI

Yıl 1972, 3 Mayıs. Pele’li Santos İstanbul İnönü Stadı’nda Fenerbahçe ile oynayacaktı. Dünya gazetesinde çalışıyordum. Basın tribününde yerimi aldım. Maç başladı. Goller ardı ardına geliyordu. Bütün gözler Pele’deydi. Santra çizgisinin önünde ve taç çizgisine yakın bir yerden Pele kendisine atılan yüksek bir topu önce göğsüyle yumuşattı. Sonra topu baş üstüne yükseltip alnıyla vura vura hafif koşu şeklinde Fenerbahçe kalesine yöneldi. Tam beş alın darbesinde ceza sahası önüne geldi. Fenerbahçeli futbolcular kendisine sadece refakat ediyordu.

Pele 18 içine girince topu önüne aldı ve bir dömivole ile kaleye sert bir şut attı. Gol olmadı ama bu pozisyon süresi içinde bizler dahil 43 bin kişi Pele’yi alkışladı. Maç sonrası Fenerbahçeli futbolcu Canan Açıkgöz bir gazetecinin, “ Altı golü birden
nasıl yediniz?” sorusuna verdiği cevap her şeyi anlatıyordu: “Sizler gibi biz de Pele’yi seyrettik.”

Ölmeden önce son röportajında Maradona hakkında da çarpıcı ifadeler kullanan Pele, “Maradona ile bir gün, cennette aynı takımda birlikte oynayacağız. Ve bu, sahada bir golü kutlamadan zaferle yumruğumu ilk kez havaya kaldırışım olacak. Sonunda sana yeniden sarılabildiğim için olacak” dedi. İkili uzun yıllar karşılaştırılmış son yıllarda ise dostane görüntüleriyle hafızalara kazınmıştı.

PELE’Yİ KEŞFEDEN TÜRK

Pele’yi yazarken 25 Ekim’de hayatını kaybeden duayen gazeteci ve spiker Halit Kıvanç‘ı anmamak olmaz. Kıvanç, spor tarihinde Pele ile ilk röportajı yapan kişiydi. O dönem henüz yedek olan Pele ile röportaj yapan Kıvanç, daha sonra Brezilya basını tarafından “Pele’yi keşfeden Türk” olarak anılmaya başladı.

TAZİYE MESAJI YAĞDI

Pele’nin 82 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından Brezilya hükümeti, 3 günlük ulusal yas ilan etti. Devlet Başkanı Jair Bolsonaro imzasıyla yayımlanan kararnamede, “Edson Arantes do Nascimento, Pele’nin ölümünden duyulan üzüntünün bir göstergesi olarak, bu kararnamenin yayımlandığı tarihten itibaren ülke geneli 3 günlük ulusal yas
ilan edildi.” ifadesine yer verildi.

ULUSAL YAS İLAN EDİLDİ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan: “Efsanesi olduğu Brezilya halkının bu büyük acısını yürekten paylaşıyor, ailesine, taraftarlarına ve tüm sporculara başsağlığı diliyoruz.”

Neymar: “Pele’den önce futbol sadece bir spordu diyebilirim. Pele her şeyi değiştirdi. Futbolu sanata, eğlenceye dönüştürdü. Fakirlere, siyahlara ve çoğunlukla Brezilya’ya
görünürlük verdi. Futbol ve Brezilya, Kral sayesinde statüsünü yükseltti! O gitti ama
büyüsü kaldı. Pele sonsuza kadar!”

Lionel Messi: “Huzur içinde uyu Pele.”

Cristiano Ronaldo: “Ebedi Kral’a sadece ‘Hoşça kal’ demek, futbol dünyasının şu anda hissettiği acıyı ifade etmeye asla yetmeyecek. Milyonlarca insana ilham kaynağı oldu.”

Kylian Mbappe: “Futbolun kralı bizi terk etti ama mirası asla unutulmayacak.

Brezilya liginde 3, eyalet liginde 11, Libertadores Kupası ve Copa America’da birer kez gol krallığı yaşadı.

1952 Dünya Kupası’nda “en iyi genç oyuncu”, 1958 Dünya Kupası’nda “gümüş top” ödülleri kazandı.

2013’te FIFA Altın Top Onur Ödülü’ne layık görüldü.

Pele’ye FIFA, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, UNICEF ve TIME dergisi tarafından yüzyılın futbolcusu ve atleti unvanları verildi.

1363 maçlık kariyerine 1281 gol sığdırarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.