Sivil darbe görmek istemiyoruz
Güncelleme Tarihi:
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Almanya'nın saygın haber dergisi Der Spiegel'e bir röportaj verdi. Kılıçdaroğlu referandumdan Kürt sorununa bir çok konu hakkında görüşlerini dile getirdi. İşte Kılıçdaroğlu röportajının tam metni:
Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor
SPIEGEL: Sayın Kılıçdaroğlu, Türkiye yedi yıldan fazladır Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından yönetiliyor. Batıda, kendisi düzenli olarak yaptığı sert çıkışlarıyla isim yaptı, Müslüman dünyasında ise bir süperstar olarak görülüyor. Erdoğan Türkiye’yi nereye götürüyor?
Kılıçdaroğlu: Başbakanımızın öfkeli tavrı bizim için sorun yaratıyor. Biz modern bir ülkeyiz, yasalarımız ve etik prensiplerimiz Batılı normlara uygun. Hükümet bu gelenekle kumar oynuyor. Ortaklarımızı korkutuyorlar. Devlet üzerinde adım adım kontrol kuruyorlar.
SPIEGEL: Erdoğan’ı neyle suçluyorsunuz? Ülkeyi İslamileştirmesinden mi endişe ediyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Elimde olmadan bu sonuca ulaşıyorum. Dünya görüşleri Erdoğan’ın partisine, AK Parti’ye uymayanlar büyük baskı altında.
SPIEGEL: Yine de AK Parti’nin gene olarak pragmatik politikalar uyguladığını söyleyemez miyiz? Erdoğan 2003’te başa geçtiğinden beri ekonomiz yüzde 40 büyüdü ve ülkenin dünyadaki nüfuzu arttı.
Kılıçdaroğlu: Ekonomi reformunu yapan Erdoğan değil, kendisinden önceki başbakan, Ecevit’in hükümetiydi. Erdoğan göreve geldiğinde masa hazırdı. Dahası Hükümet özelleştirmelerle 30 milyar dolar kaynak yaratmış olsa bile, ulusal borcumuz cumhuriyetin kuruluşundan bu yana hiç olmadığı kadar büyüdü.
SPIEGEL: Ancak uluslararası arenada Türkiye artık göz ardı edilemez bir ülke haline geldi. Saygı duyulan bölgesel ve küresel bir oyuncu oldu.
Kılıçdaroğlu: Elbette Türkiye küçük bir ülke değil. Coğrafi konumu, tarihi ve ekonomik potansiyeli dolayısıyla Türkiye küresel tartışmaların bir parçası olmak zorunda. Ancak bu Erdoğan yüzünden yaşanan bir durum değil.
SPIEGEL: Türkiye’ye duyulan talebin hiç bu kadar büyük olmadığı ortada. Ankara dünyanın her yerinden devlet ve hükümet başkanlarının bir numaralı duraklarından biri haline geldi.
Kılıçdaroğlu: Ben şahsen Türkiye’de olduğu gibi yurtdışında da kutuplaşma yaratan bir başbakana sahip olduğumuzu düşünüyorum. Daha az agresif bir dış politikanın ülkemize daha çok yakışacağını düşünmüyor musunuz?
SPIEGEL: Siz neyi farklı yapacaksınız?
Kılıçdaroğlu: Biz Erdoğan’ın dayattığı kontrolsüz kapitalizme karşıyız. Sosyal piyasa ekonomisi istiyoruz. Türkiye’de ekonomik büyümenin ekmeğini kim yiyor? Gelir dağılımındaki eşitsizlikler hala çok büyük. Aynı zamanda yeni istihdam yaratılmıyor. Ben ekonomi okudum, ama böyle bir şeyi ilk kez görüyorum: Ekonomi büyüyor ama istihdam artmıyor.
SPIEGEL: İslam’ı eleştirmek yerine kapitalizmi eleştirmek? Bu yeni bir mesaj. Son dönemde partiniz Avrupa’ya karşı tavrı ve Erdoğan’a yönelttiği “ülkeyi teokrasiye dönüştürmek istiyor” açıklamalarıyla dikkatleri çekti.
Kılıçdaroğlu: Başarılı olamayacak, ülkemizin temelleri 1923’te atılmıştır. Yine de dikkatli olmalıyız. Örneğin AK Parti’nin uyguladığı sosyal politikalar İslami temellere dayanıyor. Sosyal devlet sistemi kurmak yerine Kuran’da bahsedildiği gibi sadaka dağıtılıyor.
SPIEGEL: Partiniz AK Parti’nin gündeme getirdiği anayasa değişikliğine neden karşı çıkıyor. Şimdiki anayasa son askeri darbe döneminden kalma. Hukuçular tarafından değil generaller tarafından yazıldı.
Kılıçdaroğlu: Hükümet Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesinin 14 tanesinin doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atanmasını istiyor. Bunun hukukun üstünlüğü prensibine uygun olduğunu söyleyebilir miyiz? Avrupa Birliği İlerleme Raporları sürekli olarak Türkiye’de yargının bağımsız olmamasını eleştiriyor. Hükümetin tatsak teklifi güç dengesini sona erdirecektir.
SPIEGEL: AK Parti aynı zamanda ordunun gücünü de sınırlandırmak istiyor.
Kılıçdaroğlu: İnsan ordunun elinde ne kadar güç kalacağını merak ediyor. AK Parti oy toplamak için görünmez bir düşmanla savaşıyor. Biz de ordunun siyasette çok fazla etkili olmasına karşıyız. Toplumumuz kendisini Avrupa Birliği’ne hazırlıyor – ordunun yönetime daha fazla el koymasını istemiyoruz. Ancak sivil darbe de istemiyoruz.
SPIEGEL: Bir başka deyişle ordu kendisine Mustafa Kemal Atatürk’ün verdiği denetleyici rolünü artık oynayamayacak, öyle mi?
Kılıçdaroğlu: Ordu dünyanın her yerinde denetleyici rolündedir. Ancak görevini yasalar çerçevesinde yapması gerekir. Benim partim hiçbir zaman yasadışı faaliyetleri desteklememiştir. Örneğin, Genelkurmay Başkanlığı’nın Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanı seçilmesini önlemek için verdiği e-muhtırayı biz de eleştirdik.
TÜRK HALKI DEĞİŞİM İSTİYOR
SPIEGEL: Bir kaset skandalı sonucu başkanlığa gelmeniz otoritenize zarar vermiyor mu?
Kılıçdaroğlu: Birincisi, bütün bunları yaşamamış olmayı çok isterdik. Ancak hükümetin bu kasetin kimlerin işi olduğunu bulmak için samimi bir çaba göstermesini de çok isterdim. Başkalarının özel hayatlarını kendi bilgileri dışında yayınlamak bir suçtur.
SPIEGEL: Yine de olay partinizi çok fazla etkilemiş gibi görünmüyor. Hatta basın sizi “Gandi Kemal” olarak tanımlıyor. İnsanların sizden yüksek beklentileri varmış gibi görünüyor.
Kılıçdaroğlu: Biliyorum. Türk halkı değişim istiyor.
SPIEGEL: Örneğin Hürriyet gazetesi sizi bir öğrenci hareketinin ürünü olarak tanımladı. Katılıyor musunuz?
Kılıçdaroğlu: Bu tanımla bir sorunum yok. 68 kuşağıyım ve gurur duyuyorum.
SPIEGEL: Sosyalist Enternasyonal CHP’yi bünyesinden çıkarmakla tehdit etti. Almanya’nın merkez-sol Sosyal Demokratları da son dönemde partinizin üyelerinin bazılarının milliyetçi oldukları görüşüyle AK Parti üyeleriyle görüşmeyi tercih etti.
Kılıçdaroğlu: Önümüzdeki haftalarda Brüksel ve Berlin’e gidip önde gelen sosyal demokratlarla görüşeceğim. Avrupalılara Türkiye’den güçlü bir sosyal demokrat mesaj götürebileceğime inanıyorum.
SPIEGEL: SPD’ye milliyetçi olmadığınızı sosyal demokrat olduğunuzu mu söyleyeceksiniz?
Kılıçdaroğlu: Evet ama aynı zamanda bizim Türkiye’de milliyetçiliği Almanya’dakinden farklı anladığımızı söyleyeceğim. Bizim milliyetçilik anlayışımız etnisiteye değil vatandaşlığa dayalıdır. Ülkemiz birden çok etnisiteye ev sahipliği yapan Osmanlı İmparatorluğu’nun mirasçısıdır. Bizi başka ne bir araya getirebilir?
SPIEGEL: Türkiye’deki bir çok Kürt buna karşı çıkacaktır. Siz de Kürt ve Alevisiniz. Bu meseleye nasıl bakıyorsunuz?
Kılıçdaroğlu: Kimseyi dışlamak istemiyorum. Herkes geçmişi ne olursa olsun Türkiye vatandaşı olarak kabul edilmeli. Etnik ya da dini kimlik üzerinden siyaset yapmanın yanlış olduğunu düşünüyorum. Böyle bir eğilim geçmişimizde çok kan dökülmesine neden oldu.
SPIEGEL: Türk hükümeti yakın zamanda Kürt sorununun çözümü için birçok teklif ortaya koydu. Kürtçe yayın yapan bir televizyon kanalı açıldı, Kürtçe derslerinin sayısının artırılacağının ve Kürt köylerinin yeniden orijinal isimlerini alacağının sözü verildi. Bunlar makul adımlar değil mi?
Kılıçdaroğlu: Kürt sorununun etnik kimlik üzerinden çözülebileceğine inanmıyorum. Sorunun sosyal, ekonomik, siyasi ve psikolojik boyutları var. Örneğin biz işsizliğin azaltılması için Güneydoğu Anadolu’ya daha fazla doğrudan yatırım yapılmasını istiyoruz. Aynı zamanda Kürt adayların şansını artırmak için yüzde 10’luk seçim barajının da düşürülmesini istiyoruz. Biz de herkesin anadilini konuşmasından yanayız. Bu yasayı kabul eden Erdoğan değil Ecevit hükümetiydi.
SPIEGEL: Bir gün PKK’yla masaya oturacak mısınız?
Kılıçdaroğlu: Hayır, üzgünüm. Terörist onlar.
SPIEGEL: İngiltere hükümeti bile Kuzey İrlanda sorununu çözmek için IRA’yla masaya oturdu.
Kılıçdaroğlu: Kuzey İrlanda durumu Türkiye’yle karşılaştırılamaz. PKK yapıcı çözümlerle ilgilenmiyor. Bunu biz de biliyoruz, PKK’da biliyor.
Bu haber Der Spiegel dergisinin internet sitesinde yayımlanan "We do not want to see a civilian putsch" başlıklı röportajın çevirisidir.
Planet'i Facebook'tan takip etmek istiyorsanız:
http://www.facebook.com/#!/HurriyetPlanet
Planet'i Twitter'da takip etmek istiyorsanız:
http://twitter.com/HurriyetPlanet