Sivas’ta insan hakları zirvesi

PİR Sultan Abdal, Aşık Veysel gibi nice efsanevi ozanın, köklü bir kültürün, yüzyıllar önce “delilerini” bile su ve müzikle tedavi eden bir medeniyetin, eşsiz mimari eserlerin şehri Sivas. Yağmurlu bir hafta sonu günüydü, belki de bu yüzden çoğunu garda göremedik ama 400’e yakın sivil toplum kuruluşunu barındırıyor. Çoğu aktif bildiğim kadarıyla, keşke Türkiye’nin hak yolculuğuna bir küçük katkı olan Hürriyet Treni’nin Sivas durağına olsun katılsalar, deneyimlerini Türkiye ile paylaşsalardı.
Ancak bu yokluğa karşılık Sivas Valiliği, Hürriyet Hakkımızdır buluşmamıza, sendikacısından sosyal hizmetçisine 20 kişiden oluşan İnsan Hakları Kurulu’yla tam tekmil katıldı.

İnsan hakkıyla vardır

Kentte 2004’ten bu yana faaliyet gösteren Kurul,  merkezden mesire yerlerine 32 noktaya koyduğu İnsan Hakları Başvuru Kutusu’yla halkın sorun ve taleplerini topluyor, peçeteye ya da bir gazete parçasına yazılmış isimsiz başvuruların bile izini sürüyor. Kimi zaman bir ev içi şiddet vakası oluyor bu başvurunun konusu, kimi zaman bankanın ölmediğini kanıtlamasını istediği yaşlı bir emeklinin çektikleri. Bu kurullar Türkiye’nin her şehrinde var ancak hepsi aktif değil. Sivas dersini çalışmış görünüyor; pek çok broşür bastırmışlar, insan hakkının ne demek olduğundan başlayıp kurula nasıl başvurulacağına kadar bilgilendirici çalışmalar yapıyorlar. Ki ödül de almışlar.
“İnsan haklarıyla vardır” diyor Kurul, insan haklarını onurlu, özgür ve eşit yaşamak olarak tanımlıyor. Bu kavramların kağıttan, sözden çıkıp başta yöneticiler olmak üzere hepimizin hayatının her hücresine yayılması için yollardayız biz de.

Kim bunlar, kim bunlar?

Sivas’ın toplumsal dönüşüm gayretlerini, mesela kız çocuklarının daha fazla okullaşması için yaptıkları projeleri gönülden destekliyoruz ancak konu kadınlara yönelik şiddete gelince, yine aynı yok sayan duvara denk geliyoruz. Belediye Başkan Yardımcısı Hayri Köse başta olmak üzere Sivas kent yönetimini oluşturan erkekler koro halinde “Bizde fazla aile içi şiddet yok” diyerek göğüslerini geriyor. Sivas’ın 10 kadından 4’ünün şiddete uğradığını gösteren Türkiye istatistiklerinin dışında kalamayacağını, şiddet mağdurlarının eğer kendilerine güvenecekleri bir ortam sunulmazsa başvuru yapmayacaklarını, bir kez daha anlatıyoruz. Kayseri Valisi’nin “Siz trenle buraya geldikten sonra burada başvurular arttı” deyişi geliyor aklımıza.
Ama içlerinden biri, göğsünü germeye devam etmekte ısrarlı:
- Burada aileler Türk örf ve adetlerine uygun yaşarlar, şiddet olmaz!
Şu Türk örf ve adetleri ne zaman, kimler tarafından yazıldı, çok merak ediyorum. Kuşaktan kuşağa aktarılan yazılı bir içeriği, tek tek maddeleri içeren ilk baskısı var mıdır bir yerlerde? En yakınlardan gelen dayak, cinsel şiddet, ekonomik ve sosyal baskı, küfür hakaret bu adetlere ne zaman, nereden katıldı? Eğer dedikleri gibi, şiddet Türkler’in bu meşhur adetlerinde yoksa, son yıllarda giderek artan sayıda kadını döven, sokağa atan, okula gitmesini, çalışmasını engelleyen, hakaret eden ve evde ya da sokak ortasında öldürenler hangi milletten, kimin örf ve adetlerine göre davranıyorlar? Ve aramızda ne arıyorlar?

Belki bir gün

Neyse Konferans Vagonu’ndaki toplantıya döneyim. İkisi çocuklara yönelik evler olmak üzere dört büyük proje yürüttüğünü belirtiyor Sosyal Hizmetler İl Müdürü Zafer Yıldırım. Bu nedenle henüz kadınları koruyacak bir sığınma evine sıra gelemediğini söylüyor ardından, “Belki, bir, iki, yıl sonra. Olması iyi olur tabii” diyor.

Ona da sevgi evleri hazırladığı çocukların büyük bölümünün, ailelerinde şiddet yaşandığı için onların korumasına muhtaç hale geldiğini hatırlatmak istiyorum. Bunca çocuğu, annesiz babasız, üstelik zaman zaman yine şiddetin öne çıktığı devletin bakımına muhtaç bırakmak da Türk örf ve adetlerine uygun değildir herhalde, bir bulsam adetleri, söyleyeceğim.

BUGÜN SAMSUN SALI AMASYA’DAYIZ

Salı günü Hürriyet alan Amasyalılara “Sarı Zeybek” VCD’si Hürriyet Treni’nden hediye.