Deprem izolatörü nedir? İşte sismik izolatör olarak bilinen deprem izolatörünün çalışma görüntüleri
Güncelleme Tarihi:
Türkiye genelinde meydana gelen depremler devam ederken, depremle ilgili terimler sıkça gündeme gelmeye başladı. Sismik izolatör olarak bilinen deprem izolatörünün uzman görüşlerinde bahsedilmesiyle deprem izolatörüyle ilgili detaylar merak konusu oldu. Depremlerden sonra hizmet vermesi hayati önem taşıyan köprü, viyadük, itfaiye binası, hastane, iletişim binası gibi yapılarda deprem izolatörü kullanılması gelişmiş ülkelerde şart koşulmaktadır. Peki, deprem izolatörü nedir? İşte, deprem izolatörü hakkında bazı bilgiler.
Sarsıntılarda çok önemli bir yer tutan sismik izolatör, pek çok vatandaş tarafından araştırılmaya devam ediliyor. Pek çok kamu yapısında tercih edilen deprem izolatörü, binanın yüksek büyüklükteki depremlerde de ayakta kalmasına olanak sağlıyor. Peki, sismik izolatör ya da deprem izolatörü nedir? İşte, deprem izolatörü hakkında merak edilen bazı bilgiler
DEPREM İZOLATÖRÜ OLARAK BİLİNEN SİSMİK İZOLATÖR NEDİR?
Deprem izolatörü, depreme dayanıklı bina üretiminde kullanılan özelliklerden birisidir. Depremin ortaya çıkarmış olduğu enerji ve dalgalardan etkilenmemesi için kullanılan izolatör, deprem etkilerini minimize ediyor. Gelen deprem kuvvetlerinde binanın hareket etmesi izolatör kontrolü ile yapılıyor. İşte, izolatör hakkında bilinmesi gereken genel hatlar
İzolatörler yapıda uygun görülen kata, kolonların ve betonarme perdelerin altlarına yerleştirilerek, yapının zemin ile olan direkt etkileşiminin önüne geçiliyor. Yatay kuvvetlerin etkisiyle hareket edebilen bu izolatörler, deprem anında çok yumuşak ama büyük salınımlar yaparak deprem enerjisini sönümlüyor ve böylece depremin yıkıcı etkisi üstteki taşıyıcı sistem elemanlarını etkilemiyor.
SİSMİK İZOLATÖR UYGULAMA ALANLARI
Mevcut yapılara uygulanabileceği gibi, yeni yapılacak yapılarda daha avantajlı biçimde kullanılabilir. Bütün deplasmanların temel ile üst yapı arasında olmasını sağlamak ve sönümleyici elemanın mümkün olduğu kadar deprem enerjisini yutmasını ve sönümlemesini temin
etmektir. Bu amaçla yapının dinamik özellikleri değiştirilerek depremde yapıya gelecek yatay yükün azaltılması hedeflenir.
Sismik İzolasyon :
ABD
Japonya
Çin Halk Cumhuriyeti
Yeni Zelanda
İtalya gibi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
İZOLATÖR ÖZELLİKLERİ
Yapının sönümü artırılırsa yapıya gelen hem ivme hem de ötelenme azalacaktır.
Yapıların şiddetli depremlerde yatay yer değiştirmeleri 30-40 cm’den büyük olmamalıdır (Robinson ve Heskel1994).
Yapı periyodu T=2π√m/k ifadesi ile verilmektedir.Periyod yapının kütlesi ile doğru, rijitliği ile ters orantılıdır.
Yapının rijitliği azaltılır,periyodu uzatılırsa yapıya daha küçük bir deprem kuvveti gelecektir.
Yapının periyodu 2 - 2.5 sn kadar uzatılırsa, deprem kuvvetlerinde önemli bir azalma olmaktadır.
İzolasyonlu sistemde yapının yer hareketini büyütme oranı 0.9 - 1.0 civarındadır. İzolasyonlu yapı RİJİT KÜTLE HAREKETİ yapmaktadır.
İzolasyonsuz yapı yer hareketini 3.0 - 6.0 kat büyütmektedir.
KULLANILMASI UYGUN OLMAYAN DURUMLAR
Yapıların periyotlarının uzatılması yumuşak zeminler üzerine inşaa edilmiş yapılar için zararlıdır.Yumuşak zeminlerde sismik izolasyon konularak yapı periyodunun artırılması halinde yapıya gelecek deprem yükü artacaktır.
Bitişik nizam yapılarda izolasyon yapılması uygun değildir.
SİSMİK İZOLATÖRÜN TÜRLERİ
Sismik izolasyon tekniği basit bir ilkeye dayanmaktadır. Yapının temellerinin üstünde düşey taşıyıcı mesnetlerinde yatay harekete izin verecek bir düzenleme yapmak. Bu ilkeye dayalı olarak geliştirilen ve uygulamaları son on yılda büyük artış gösteren sismik izolasyon teknolojileri iki ana grupta toplanmaktadır.
* Kauçuk izolatörler (Elastomeric Isolators)
* Sürtünmeli sarkaç türünde izolatörler (Friction Pendulum)
