Şirketlerden trafik çilesine özel çareler

İlk grupta yer alan işçilerin mesai saatlerinin 06’da, memurların 07’de, okulların 08’de, özel sektörün 09’da, üniversitelerin de 10’da başlaması ve buna göre mesainin de daha erken bitmesini öneren raporun önümüzdeki aylarda uygulamaya geçmesi bekleniyor. Bazı şirketler bunu beklemeden kendi önlemlerini almışlar bile.

İTO 89. Şehiriçi İnsan Taşımacılığı Komitesi’nin hazırladığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin de desteklediği "Kademeli Çalışma Saatleri Uygulaması" projesinin İstanbul’un trafik sorununa çare olması bekleniyor. Sabah trafiğinde ve eve dönüşte ortalama 2.5-3 saatini yolda harcayan çalışanlar yeni uygulamayla en az yüzde 50 zaman tasarrufu sağlayacaklar. Şu an valinin onayını bekleyen proje kabul edilirse yaz aylarında uygulamaya geçmesi planlanıyor. İTO Meclis Üyesi Şehiriçi İnsan Taşımacılığı Komitesi Başkan Yardımcısı Hakan Orduhan: "İstanbul’da trafiğe çıkılan saati çok iyi ayarlamak lazım. Köprü geçişi bunun çok güzel bir örneğidir. Köprüye 6.45’de girerseniz köprüyü 20 dakikada geçersiniz, 6.55’de girerseniz 1 saatte geçersiniz. İstanbul’da yaşayanlar sabah saat 08.30’da işte, okulda olmak üzere aynı anda trafiğe çıkıyorlar. Bu saate çıkan insan sayısı arttıkça, binlerce kilometrelik ray da döşeseniz, toplu taşıma araçlarının sayısını da artırsanız herkes yine aynı saatte çıkacağından ölü bir yatırım alacak. Sorun herkesin aynı saatte işte olmak üzere yola çıkmasında. O zaman saatleri homojenleştirmek lazım, saatleri belirli zaman dilimlerine doğru sarkıtmak lazım ama bunu yaparken de çalışanların sosyal haklarını da hiçe saymadan yapmak lazım" diyerek durumu özetliyor. Bu nedenle çalışan grupların saatlere bölünmesinin şart olduğunu söyleyen Orduhan, dünyada metropollerde uygulanan bu sistemin İstanbul için en az para harcanarak ve mevcut enstürmanları en iyi şekilde kullanarak uygulanacak en hızlı çözüm önerisi olduğunu söylüyor.

İşçiler 6'da, memurlar 7'de, özel sektör 9'da
Proje kapsamında çalışanlar 5 gruba ayrılıyor. İlk grupta yer alan üretim sektöründe çalışan işçilerin işe gidiş saatlerinin 06.00’ya çekilmesi ve buna göre dönüşlerininde aynı oranda erkene çekilmesi planlanıyor. Avrupa ülkelerinde ve Uzakdoğu’da bunun örneklerinin görüldüğünü söyleyen Orduhan, "Üretim sektörleri çok erken saatte başlayarak ama erken de paydos ederek sistemden çekiliyorlar. Bunun bir başka yansıması daha var. Eğer erken saatte işçi göreve başlar, erken saatte de paydos ederse mutlu yaşayan bir sosyal sınıf ortaya çıkacak, işçi sınıfın sosyal amaçlı faaliyet yapma imkanı doğacak." İkinci grupta yer alan devlet daireleri ise 07.00’de işe başlayıp 16.00’da paydos edecekler. Okullar ise 08.00’de eğitime başlayacaklar fakat çift tedrisat yapan okullar bu gruba tabi değil. Dördüncü grupta ise özel sektör yer alıyor. 08.30-09.00 arası işe başlaması planlana özel sektör içinde bankalar, finans grupları, özel çalışan şirketleri yer alıyor. Üniversitelerin ise 10.00’da eğitime başlaması öngörülüyor.

Daha büyük araçlar daha çok kişi taşıyacak
İstanbul’da her gün trafiğe çıkan servis aracı sayısının 50 bin olduğu ve milyona yakın kişiyi taşıdığı tahmin ediliyor. Servis araçlarının kısıtlanması ise gündemde olan bir diğer konu. Hakan Orduhan, "Servis araçlarını doğuran olay zaten bu konudaki ihtiyaç. Bu konudaki talep bunu doğuruyor, bu talep ortadan kaltıkça ancak servis araçlarının azaltılması söz konusu olabilir. Servis araçlarının biraz daha büyük araçlarla ana merkezlerden yapılanması konusunda bir eğilim var. Daha büyük araçlarla bir defada daha çok kişinin taşınması söz konusu."

Kademeli çalışma saatleri uygulamasıyla taşıma araçları da daha efektif kullanılacak. Bir araç bir günde birden fazla servis yaparak yaşama ve taşıma maliyetlerini düşürecek. İnsanlar daha hızlı gidip geldikleri için toplu taşıma araçlarını tercih edecekler.

TSKB, çalışanları trafik çilesi çekmesin diye tekne kiraladı
Kabataş’ta bulunan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Anadolu yakasında oturan çalışanları trafikte eziyet çekmesin diye onlara 1999 yılından bu yana tekne kiralıyor. Çalışanlar evlerinden servisleriyle alınarak her sabah Üsküdar iskelesine bırakılıyor, buradan sırf çalışanlar için kiralanan bir tekne 100 kadar çalışanı Kabataş’a getiriyor. Akşam da aynı şekilde tekneyle Anadolu yakasına geçen çalışanlar oradan servisleriyle evlerine bırakılıyorlar. Bu sayede çalışanlar tekne ile sabah ve akşam Kabataş-Üsküdar arasında sadece 5 dakikalık bir deniz yolculuğu yaparak yoğun köprü trafiğine girmemiş oluyor. Anadolu bölgesinde oturan personel köprüde ve bağlantı yollarındaki yoğunluktan kurtulduklarından günde yaklaşık 1 saat zaman kazanıyorlar. Personel ayrıca mevcut servislerin dışındaki alternatif ulaşım yöntemlerini kullanmak isterse onlara da belirlenmiş bir miktarda ulaşım yardımı ödemesi yapılıyor. Üst yönetim kadrosu için ise makam aracı tahsis ediliyor. Yakın yerlerde oturan iki müdüre bir adet şoförlü araç tahsis ediliyor. Kendilerine araç tahsis edilmiş olsa da Anadolu bölgesinde oturan yöneticiler de diğer çalışanlarla birlikte özel kiralanan tekneyi kullanıyorlar, araçlarına diğer yakada biniyorlar.

DHL, günlük yol durumuna göre iş çıkış saatlerini erkene alıyor
DHL, şehirde gerçekleştirilen uluslararası bir kongre, önemli spor organizasyonları, devlet liderlerinin ziyaretleri veya ağır hava koşulları gibi trafiği olumsuz etkileyebilecek durumlarda, araç filo ekibinin günlük yol durumu takibi ve yönlendirmeleriyle iş çıkış saatleri daha erken bir saate alınabiliyor. Ayrıca, gerekli görülürse zaman kaybını önlemek için trafik yoğunluğunun yaşandığı güzergahlar tespit edilerek alternatif güzergahlar kullanılabiliyor. Kurumsal İletişim Direktörü Selda Susal, "Güncel yol/trafik bilgileri doğrultusunda yapılan güzergah planlamaları, ya da özel zamanlarda uygulanan işten erken çıkışların, çalışanların iş-özel hayat dengesi açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Normal iş çıkış saatimizin de 17:30 olması, şirketlerin daha ziyade 18:00-18:30 gibi paydos ettiği göz önüne alınacak olursa avantaj sağlıyor" diyor. Standart uygulamaların dış koşullar doğrultusunda değiştirebiliyor olmasının ve çözüm odaklı çalışmaların çalışanları da olumlu yönde motive ettiğini söyleyen Susal, "Yıllık olarak yapılan çalışan memnuniyeti araştırmasında çalışanlarımız verilen servis hizmetlerinden memnuniyetleri yüzde 80’in üzerinde çok olumlu olarak değerlendiriliyor. Uygulamalarda gösterebildiğimiz bu tip esneklikler, çalışan bağlılığına da kesinlikle olumlu yansıyor." Bunun dışında yönetim ekibi olağandışı durumlarda İstanbul içerisinde farklı noktalarda bulunan en yakın hizmet merkezine ulaşarak çalışmalarını bu ofislerden yürütüyorlar.

FRİTO LAY 7 yıl önce mesai saatlerini değiştirdi
Şirket çalışanların trafikte kaybettikleri zamanı en aza çekebilmek için 2000 yılında çalışma saatlerini, trafik yoğunluğunun daha az olduğu sabah 08:00 ve akşam 17:00 arası olarak düzenledi.

Şirketin yoğunlukla uyguladığı part-time ve esnek çalışma da trafik eziyetini azaltan uygulamalardan. Frito Lay Türkiye Merkez Ofis çalışanlarını kapsayan esnek çalışma uygulamasında esnek çalışmayı seçen çalışanlar işveren tarafından belirlenmiş olan ana saatlerde ofiste bulunuyor. Bu saatler 9.30-15.30 arası. Haftada toplam 40 saatlik çalışma süresinin tamamlanması ve eksik çalışılan saatlerin aynı hafta içerisinde tamamlanması bekleniyor.

AVEA, mesai saatleriyle ilgili anket yaptı
Avea 2007 yılının başında tüm lokasyonlarda, trafiği göz önünde bulundurarak çalışanların tercih ettiği çalışma saatlerini belirlemek üzere bir anket uyguladı. Anket sonucunda, tüm binalarda 8:00-17:00 uygulamasına geçilmesine karar verildi. Öncesinde, yarım saat ya da 1 saat geç çalışmaya başlayan ofisler vardı. İstanbul trafiği için çalışma saatleri tek başına çözüm olmadığını söyleyen Avea İK Direktörü Şengül Demircan, "Bu nedenle hem Avrupa yakasında hem de Anadolu yakasında ofislerimiz var" diyor. Ayrıca soruna çare olarak toplantı odalarında video-konferans sistemi kurulup, çalışanlara BlackBerry ve Laptop veriliyor.

SONY Eurasia: Trafikte kayıp 1.5 saat azaldı
Sony Eurasia’da çalışma saatleri 09.00-18.00’di. Şirketin esnek çalışma modeline geçişiyle çalışanlar da 08:00-17:00, 09:00-18:00 ve 10:00-19:00 saatleri arasında çalışabilme imkanı elde ettiler. Çalışanlar trafiğe ve evlerinin uzaklığına göre bu 3 kademeli mesai saatlerinden birini seçebiliyorlar. Özellikle şirkete uzak mesafede oturan çalışanlar arasında 08.00-17:00 servisi en çok tercih edilen mesai süresi. Bu sayede çalışanların eve varış süreleri 45 dakika ile 1,5 saat arasında kısaldı.

SIEMENS, 3 ayrı mesai uyguluyor
Siemens’in çalışanların pozisyonlarına göre işe başlangıç ve bitiş saatlerini farklılaştıran 3 ayrı çalışma saati uygulaması var. Görevleri gereği mesai saati başlangıcından (sabah 08:00) akşam mesai bitimine (17:30) kadar işleri başında bulunmaları gereken çalışanlar dışında, esnek çalışma uygulamasına göre haftalık 45 saat sınırını doldurmak şartıyla sabah işe daha geç başlayabilen ya da akşam daha erken çıkabilen çalışanlar var. Böylece, yoğun saatlerde trafikte vakit kaybının önlenmesi, kişinin çalışma planını uygun saatlere göre yapması sağlanıyor.