Sıra 1915’in panoramasında

Panorama 1915 ekibinin başında, yine fikrin sahibi, ressam-yönetmen Haşim Vatandaş bulunuyor. Vatandaş, 1952 Konya doğumlu, istanbul Devlet Güzel sanatlar Akademisi Sinema-TV Bölümünden mezun ve bir çok çizgi, belgesel film yönetmenliği yapmış. 1453 istanbul’un fethinden sonra, dünyanın en kanlı savaşlarından biri olan Çanakkale’yi canlandırmanın heyecanını yaşıyor.Atölyede çok titiz çalışma yürütülüyor. Her türlü ayrıntı düşünülüyor. Gelebilecek her türlü eleştiri göz önüne alınarak proje gerçekleştiriliyor. Bir yanda bilgisayarlarda çalışan uzman ve ressamlar, diğer yanda insan figürlerini, giysilerini, tüfek ve bombalarını yapmak için uğraşan sanatçılar, bir diğer tarafta da 1915 trajedisini en ufak ayrıntısına kadar canlandırmak için çaba gösteren bilim adamları çalışıyor. 10 MİLYAR LİRAYA MALOLACAKProjeye hiç bir devlet katkısı yok. Haşim Vatandaş, neden devlet katkısı olmadığına yönelik sorumuzu, “Zaman alacaktı. Bakanlıklar arası yetkilerle vakit kaybedecektik. Bu yolu tercih ettik” diyor. Bunun için Çanakkale Müzecilik adı altında bir firma kuruldu. Büyük ortağı, işadamı Mehmet Macit Topsakal. Topsakal, Haliç Kongre Merkezi’ni yapan kişi. Yap-işlet-devret kuralıyla işleyecek olan Panorama 1915 Tarih Müzesi, hesaplamalara göre 10 milyar liraya malolacak. 3 bin 500 m2 üzerine kurulu, toplam 7 bin m2 kapalı alanı olan bir merkez inşa ediliyor. Geniş otopark alanları, kafe, lokanta, müze mağazası var. İçeride konferans salonu da yer alacak. Çanakkale Savaşlarına ait film ve belgeseller gösterilecek, konuyla ilgili konferanslar düzenlenecek. GÖĞÜS GÖĞÜSE ÇARPIŞAN 180 ASKER VARMüzeye gelenler, 40 metre çapında bir yarımadaya girecek. Yarımadanın üzerine, dökülen kanı simgeleyen kırmızı renkli üç boyutlu kubbe yapılıyor. Üstten bakıldığında Google Earth’te bile görülecek şekilde bir ayyıldız çizilecek. İçinde, Arıburnu çevresinde Anzaklarla yaşanan kara savaşı canlandırılacak. Göğüs göğüse çarpışan gerçek büyüklükte tam 180 asker figürü tek tek yapılıyor. Panorama’ya girenler, Anzak koyuna, Halit Rıza Tepesi’nden bakıyor olacaklar. Yani, 30 Mayıs 1915’te şehit olan Bitlisli Halit ile Amasyalı Rıza’nın adını alan tepeden savaşı izleyecekler. Tepeden bakıldığında, Anzak koyunun yanısıra, Mahmutsırtı ve Çataltepe de görünecek. 19 Mayıs saldırısında şehit olan 6 bin Türk askerinin göğüs göğüse yaptığı çarpışma resmediliyor ve canlandırılıyor. O tarihte Anafartalar’da savaş yoktu ama, Mustafa Kemal’in tepeden bakan o ünlü resminin yer alması için, o savaştan bazı görüntüler var. Bombalanan gemiler de, Panorama’da yer alıyor. Haşim Vatandaş, Çanakkale’ye yılda 3 milyon kişinin şehitlikleri ve savaş alanlarını ziyaret amacıyla gittiğini, Panorama 1915 Tarih Müzesi’nin ise, 1.5 milyon kişiyi ağırlayabilecek kapasitede olduğunu söylüyor. 150’NCİ YIL ŞİFRESİHaşim Vatandaş, Panorama 1453’te, bulutların içine Fatih portresini ‘şifre’ niyetini gizlemişti. Panorama 1915’te ise 10 kişilik ekibin, yine bir şifresi olacak. Ortaya kilitli bir sandık bırakılacak ve bu sandığın, Çanakkale Savaşları’nın 150’inci yıldönümü olan 2065’te açılması istenecek. Panorama’yı yaratan ekip, o günkü nesile bir sürpriz bırakacak. Haşim Vatandaş, bu sürprizi, projeyi yaratan 10 kişiden başka kimsenin bilmeyeceğini, ancak 2065’te yeni neslin bunu öğreneceğini söylüyor. Arıburnu çıkarmasıAnzak kolordusu, Çanakkale Savaşı’nın bir cephesi olan ‘Arıburnu Cephesi’ne, 25 Nisan 1915’te çıkarma başlattı. Queen, London ve Prince of Wales gemileri ilk hucuma katılacak olan 1’inci Avustralya Tümeni 3’üncü Tugaya bağlı 1500 askeri taşıyordu. Askerler saat 03.00 sularında 48 flikaya bindirildi. Bu flikalar 12 istimbot tarafından çekilerek Kabatepe yönüne döğru hareket ettiler. Hedefleri Kabatepeye çıkıp, Kocaçimen Tepe ve Conk Bayırını aynı gün ele geçirip yarımadada hakimiyet kurmaktı. İstimbotlar Kabatepe yerine 1,5 km kuzeydeki Arıburnu bölgesine yöneldiler. Bazı Osmanlı kaynaklarına göre bu yanlış noktaya yönlenmelerinin sebebi, 3’üncü tabur komutanı Binbaşı Halis’in İngilizlerin daha önce işaret olarak bıraktıkları şamadıranın yerini değiştirerek Kabatepe’den alıp Arı Burnu açıklarına taşıtmasıydı. Anzakları, 27’inci alaydan iki manga Hain Tepe’de ateşle karşıladı. Anzaklar ilk aşamada çok kayıp verdi ve kıyı başında sıkışıp kaldı. Çabuk toparlandılar ve o kanlı kara savaşı tüm acımasızlığıyla yaşandı. Bu tarihten başlayarak harekat, 1915’in Ağustos ayına kadar dört ay boyunca, Conkbayırı- Kocaçimentepe-Kabatepe bölgelerinde, tarafların karşılıklı saldırı ve özellikle gece yapılan süngü hücumlarıyla, yakın boğuşmalar şeklinde ve çok kanlı çarpışmalarla geçti. Bu çarpışmalar sırasında Türkler de, Anzaklar da ağır kayıplar verdi.