SÄ°NEMA SÄ°NEMADA Ä°ZLENÄ°R! 1980'lerin ortasıydı... Ankara'da Kavaklıdere ve Akün'ün yanı sıra ÅŸu anda olmayan Ses ve Talip sinemaları vardı. En azından benim

SÄ°NEMA SÄ°NEMADA Ä°ZLENÄ°R! 1980'lerin ortasıydı... Ankara'da Kavaklıdere ve Akün'ün yanı sıra ÅŸu anda olmayan Ses ve Talip sinemaları vardı. En azından benim hatırımda olanlar onlar...Televizyonun tek kanallı ve siyah beyaz olduÄŸu, hatta sadece 18:00-24:00 arası yayın yaptığı, dolayısıyla sinemanın izleyiciler için çok büyük önem taşıdığı bir dönemdi. Belki artık eskiden olduÄŸu gibi Türk Filmlerinin oynadığı açık hava sinemaları yoktu ama beyaz perde her halükarda benim gibi ufaklıklar için olaÄŸanüstü bir deneyimdi. Derken bir gün yeni bir televizyon geldi evimize. TRT'de yayınlanan bazı dizileri renkli izleme fırsatına kavuÅŸmuÅŸtuk. Tabii ki hoÅŸumuza gitmiÅŸti ama asıl inanılmaz olan kısa bir süre sonra evimize giren ve adına 'video' denen aletti. KuÅŸkusuz ekonomik sorunlar nedeniyle herkesin evine girebilecek bir yenilik deÄŸildi video ama Türkiye'de bile kısa bir sürede birçok evde yerini almıştı. Artık her tarafta mantar gibi video klüpler bitmiÅŸti. Bundan böyle evinizin rahatlığında ister yalnız başınıza, ister arkadaÅŸlarınızla, ister tüm sülale sinemanın büyülü dünyasına dalabilirdiniz. Sanırım bugünün sıkı sinema izleyicilerin birçoÄŸu -özellikle benim kuÅŸağım- bu garip teknolojik kutuyla adım atmışlardı hayaller dünyasına. 'Ayın 13'ü Cuma' gibi teenslash korku filmleriyle, 'Yıldız SavaÅŸları' gibi klasik bilimkurgularla, 'Åžeytan' gibi baÅŸ yapıtlarla, Rocky'le, Clint Eastwood'la, E.T'le, dirilen ölülerle, polis-hırsız kovalamalarıyla, hatta yaşımız küçük bile olsa erotik filmlerle bu alet sayesinde tanışmıştık. O dönemde Türk ve Avrupa filmleri bizim için pek bir ÅŸey ifade etmiyordu. Yani Hollywood bizi bir kere daha esir almıştı. Ancak olan beyaz perdeye olmuÅŸtu. Tüm dünyada ve tabii ki Türkiye'de sinemalar birer birer kapandı. Ä°nsanlar artık video film kiralamanın ucuzluÄŸundan, evde film seyretmenin keyfinden(?), çeÅŸit bolluÄŸundan son derece memnundu. Bu sırada Ses Sineması hamburgerciye döndü, Talip Sineması Rock konserlerine evsahipliÄŸi yapmaya baÅŸladı. Kapanmayan sinemalar ise zor bir dönem yaÅŸadı, ta ki 1990'lara kadar. Ne var ki 1990'lar sinemanın yeniden diriliÅŸi oldu. Aslında bunu engelleyebilecek pek çok unsur vardı. Artık televizyon tamamen renkliydi. Bunu bırakın, elimizin altında onlarca kanal vardı izlemek için. Hatta biraz parası olanlar ÅŸifreli sinema kanalı sayesinde tüm gün film izleme olanağına kavuÅŸtular. Ancak tüm bunlar sadece Türkiye'de son on yılda yüzlerce sinema salonu açılmasına engel olamadı...Sanırım Fida Film'in 'Sinema Sinemada Ä°zlenir' kampanyası oldukça baÅŸarılı olmuÅŸtu. Ä°zleyiciler dev perdede film izlemenin keyfini anlamışlardı. Ayrıca artık sinema salonu iÅŸletmecileri de izleyicileri etkileyecek sinema salonları, hatta kompleksleri inÅŸaat ediyorlardı. Sinemalar tekrar gizli aÅŸkların, kaçamakların yaÅŸanma mekanı olmuÅŸtu. Bu geliÅŸmelerin belki de bizim için en iyi yanı 90'larda yeniden canlanmaya baÅŸlayan Türk Sineması oldu. KuÅŸkusuz Türk Sineması'nın katedeceÄŸi yol daha çok uzun ama en azından Zeki Demirkubuz, Nuri Bilge Ceylan, Reha Erdem gibi son dönemde adlarını sık sık duymaya baÅŸladığımız yönetmenler, Türk Sinemasının geleceÄŸinden umutlu olmamızı saÄŸlıyor.Fakat... Åžu günlerde beyaz perdenin önünde iki yeni tehlike var. Bunlardan birincisi bildiÄŸimiz müzik cd'leriyle aynı teknolojiyi kullanan VCD (video cd) piyasası. Sanırım Türkiye'de tekrar video dönemine doÄŸru gidiÅŸin nedenlerin biri VCD'ler. Önce sinemalarda gösterilen filmlerin gizlice kaydedilip kaçak olarak Türkiye'ye sokulmasıyla baÅŸlayan ve sadece bilgisayarda izlenebilen VCD'ler artık Türkiye'deki dağıtım ÅŸirketleri tarafından basılıp piyasaya sürülmeye baÅŸlandı. Ãœstelik artık en yakın hipermarketten çok ucuza bir VCD player almak mümkün. Ya da bol tirajlı gazetelerden birinden 3 ay kupon biriktirmeniz de yeterli. Daha sonra gelsin filmler. Görüntü kalitesini fazla önemsemiyorsanız ve Ä°ngilizce'niz de iyiyse daha Türkiye'de vizyona girmemiÅŸ filmleri bile izlemeniz olanaklı kaçak VCD'lerle. Ancak VCD teknolojisi beyaz perde için geçici bir tehlike. Büyük bir ihtimalle VCD adını 5 yıl sonra duymayacağız bile. Çünkü beyaz perdenin karşısındaki ikinci ama asıl tehlike henüz Türkiye'de yeni yeni yayılmaya baÅŸlasa da yakın bir zamanda piyasa hakim olması şüphe götürmeyen DVD(digital video disc) teknolojisi. Aslında ÅŸimdiden bir çok müzik dükkanında DVD çeÅŸitlerini bulmanız mümkün. Ancak fiyatlarının da el yaktığı kesin. KuÅŸkusuz Türkiye'de yaygınlaÅŸmasıyla bir miktar ucuzlayacak DVD'ler. Ãœstelik 80'lerdeki video klüpler gibi DVD klüpler kurulmaya baÅŸlandı bile. Günlüğü 1-2 milyona istediÄŸiniz filmi kiralayabiliyorsunuz. Hele bir de bir DVD filmin bize sunduklarına bakarsak; olaÄŸanüstü ses ve görüntü kalitesi, 3-4 dilde dinleme, 10-15 dilde alt yazı seçeneÄŸi, dolby surrond ses sistemi, filmle, oyuncularla, yapım ekibiyle ilgili belgeseller izleme olanağı vs... Evinizde bir de iyi bir ses sistemi varsa sizi kim tutar?!Aslında DVD üreticileri Sinema giÅŸe hasılatlarının önünü tıkamamak için sözde bir çözüm bulmuÅŸlar. DVD'lere konan bölge kodları sayesinde, bir film Türkiye'de vizyona girmeden Türkiye'den aldığınız DVD playerda o filmi izleyemiyorsunuz. Tabii bunun çözümü de çoktan bulunmuÅŸ. Biraz fazla para ödeyerek tüm bölge kodlarını çözen DVD player almanız mümkün.Sonuç olarak DVD teknolojisini görüp de hayran kalmamak elde deÄŸil. Hele bir de benim gibi sinema aşığı iseniz kara kara düşünmeye baÅŸlıyorsunuz. Sanırım sinema salonları için tehlike çanları çalmaya baÅŸladı. KuÅŸkusuz sinema sinemada izlenir. Ancak herkesin böyle düşündüğünden pek emin deÄŸilim. Umarım sinema iÅŸletmecileri ve dağıtım ÅŸirketleri de bunun farkındadır...Ozan ONAT - 10 Mayıs 2000, ÇarÅŸamba Â