Silikon Vadisi’nde artık ‘tık’ yok
Güncelleme Tarihi:
<B> Çeviri: Duygu TEKGÜL</B>
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 11, 2003 09:36
Bilgi Teknolojileri sektörü ABD'den Uzakdoğu ülkelerine kayıyor. 2015 yılına kadar üç milyon ABD'linin yurtdışına gitmesi bekleniyor. ABD hükümeti şirketlerin ve çalışanların yurtdışına gitmemesi için önlem almaya başladı. Silikon Vadisi artık BT'nin merkezi olmasa da yurtdışına gidenleri de pek çok zorluk bekliyor. Haftalık The Ekonomist Dergisi BT sektöründeki son gelişmeleri yazdı.
Bilgi teknolojileri (BT) sektörünün geçtiğimiz yüzyıldaki merkezi ABD'deki Silikon Vadisi'ydi. Ancak bugünlerde ofislerin yarısı boşalmış durumda. Eskiden metrekaresi 65 dolar olan ofislerin metrekare değeri 10 dolar civarında geziyor. Hatta bazı mal sahipleri hizmet bedelini ödeyen şirketlerin ofisleri ücretsiz kullanmasına izin veriyor.
ABD'de Seattle'da bulunan Microsoft, Windows ve Office programlarının her birinden yılda 10 milyar dolar kazanıyor. Şirketin bankalarda 50 milyar dolar nakit parası bulunuyor. Ancak nereye yatırım yapacağını şaşırmış durumda.
Hindistan'a göz atınca ilginç bir durum ortaya çıkıyor. Bangalore yakınlarındaki Electronics City, ülkenin BT hizmetleri devi Wipro Technologies'in gelişme merkezi. Şirketin elemanlarının yarısı olan altı bin 500 kişi orada çalışıyor. Bölgeye sürekli yeni binalar ekleniyor. Electronics City'de 2005'e kadar çalışan sayısının bugünkünün üç katına ulaşması bekleniyor.
MERKEZLER DEĞİŞTİ
Silikon Vadisi, artık BT dünyasının merkezi değil. Bu değişimin nedeni, iş dünyasının merkezlerindeki değişim. Silikon Vadisi'nin dört lider şirketi olan Microsoft, Dell, IBM ve SAP, merkezlerini Redmond, Austin, Armonk ve Walldorf'a (Almanya) kaydırmaya başlamıştı. BT şirketleri, bir yandan da vergi muafiyeti uygulanan Hindistan, Çin, Rusya ve Vietnam'a taşınıyordu.
Bu değişim 1970-1980'lerde, gelişmiş ülkelerdeki üretimin yurtdışına kaymasına benzetiliyor. Silikon Vadisi'ni sarsan bu değişimler ekonomi tarihçilerini hiç şaşırtmadı. Stanford Üniversitesi’nden Prof. Timothy Bresnahan'a göre, BT endüstrisinin merkezinin değişmesi, bilgisayar sistemlerindeki teknolojik gelişmelere bağlı. Bresnahan, bilgisayar teknolojisinin ilk aşamalarında merkezin New York olduğunu, sonra mini bilgisayarlar üretilmeye başlanınca Boston'a kaydığını, kişisel bilgisayarların ise Florida ve Houston'da ortaya çıksa da Silikon Vadisi'nde geliştiğini söyledi.
BT endüstrisindeki gelişmeler internetle devam etti. Girişimcilik ve risk sermayesi Silikon Vadisi'nde zaten vardı. İnternet, teknoloji konusunda çok fazla bilgi sahibi olmayan iş insanlarının bile şirket kurmasına ve kısa zamanda çok fazla insana ulaşmasına olanak sağladı. Girişimci ağları; nitelikli elemanları, araştırmacıları, risk sermayedarlarını, avukatları ve danışmanları bölgeye taşıdı. Silikon Vadisi 'yenilik ortamı' haline geldi.
Zamanlama da iyiydi. 20'nci Yüzyıl'ın sonunda, iş dünyası iki nedenden dolayı teknoloji ürünleri alıyordu: 1 Ocak 2000'e geçerken sistemlerinin çökeceğinden korkmaları ve internetten satış yapan Amazon’la rekabet etmekten korkmaları.
Silikon Vadisi'ndeki şirketlerden yalnızca birkaçı (örneğin Sun Microsystems ve Cisco Systems) internette ticaret yapabilecek araç gerece sahipti. Bu şirketlerin ikisinin de yıllık büyüme oranı yüzde 40'a yakındı.
Silikon Vadisi bütün BT endüstrisine hükmetmeye başladı. Müşteriler, Avrupa’daki yazılım firmalarını beklemektense Silikon Vadisi'ndeki Siebel Systems gibi yeni şirketlerin müşteri ilişkileri yönetimi sistemlerine (CRM - customer relationship management) güvenip, onları aldı.
BT endüstrisinin kaderini artık yeni kurulan firmalar, yenilikler ve yüksek fiyatlı cihazlar belirlemiyor. Müşteriler uygulamaya daha çok önem veriyor. Bu konuda da Silikon Vadisi'nin güçlü rakipleri var. Örneğin SAP, ürettiği şirket yazılımlarının bir parçası olarak CRM'i de sunuyor. Etkili bir tedarik zincirine sahip olan ve giderek daha güçlü makinalar üreten DELL ise, donanım sektörünün lideri haline geldi.
Sonuç olarak, Silikon Vadisi'ndeki birçok firma gerilemeye başladı. Yazılım, BT hizmetleri ve iş süreçleri birbirine yaklaştıkça durum böyle gitmeye devam edecek. Yazılım firmaları yurtdışında bürolar kuruyorlar. SAP geçtiğimiz haziran ayında Hindistan'daki işgücünü üç yıl içinde ikiye katlayacağını açıkladı. Microsoft'un rakibi Oracle, geçen hafta biri Bangalore'da bulunan iki araştırma merkezindeki işgücünü ikiye katlayarak altı bin kişiye ulaştıracağını belirtti. Microsoft da yakın zamanda Hindistan'daki etkinliğini artıracağını açıklamıştı.
Hindistan'da kurulan ve batıdaki müşterilere BT hizmeti sağlayan outsourcing (dış kaynak kullanımı) şirketleri de var. Bu şirketlerin en büyükleri olan Tata Consultancy Services, Infosys ve Wipro, Amerikan devleri Accenture, EDS ve IBM Global Services'la başa baş rekabet etmeye başladı.
MALİYETTEN KAZANMAK
Yurtdışına taşınmanın ana nedeni maliyeti denetim altına almak. Hindistan gibi gelişmekte olan ülkeler tasarruf etmek isteyen şirketler için birçok olanak sunuyor. Örneğin Bangalore'daki bir programcı Amerika'da aynı işi yapan bir programcının dörtte biri kadar ücret alıyor.
Yurtdışına giden şirketlerin müşterileri de durumdan memnun. Bunun bir nedeni, BT sektöründe yaşanan patlama sırasında birçok Hintli ve Çinli mühendisin işe alınması ve daha sonra bu elemanların evlerine geri dönüp oradaki yabancı firmalar için çalışmaya başlamaları.
Silikon Vadisi bugünlerde teknolojik gelişmeleri yakalamaya çalışıyor. Sun, veri merkezlerini kontrol eden yazılım üreterek kendini geliştiriyor. Oracle, şirketlere yönelik programlar hazırlıyor. HP, Compaq'la birleştikten sonra IBM'i yakalamaya başladı. Silikon Vadisi halkı, bölgeyi genel bir durgunluğun saracağına inanmıyor. Kendilerini yangından iki yıl sonra toparlanan Yellowstone Ulusal Parkı'na benzetiyorlar. Birçok ağaç kül olsa da küllerden yeni filizler çıkıyor.
ABD'nin toplu göç korkusu
BT endüstrisinin, ABD'den Hindistan, Çin gibi Uzakdoğu ülkelerine kayması ABD'yi bazı önlemler almaya itti. Bunlar arasında vize uygulamalarının zorlaştırılması, yurtdışında iş yaptırmaya bazı sınırlamalar getirilmesi yer alıyor.
ABD'nin tepkisinin 'aşırı' olduğuna dair görüşler var. Çünkü toplu bir göç yaşanması söz konusu değil. Forrester Research şirketinin araştırmasına göre ABD'de BT sektöründe çalışanların üç milyonu 2015'e kadar yurtdışına gidecek. Bu sayı yüksek gibi görünse de aslında ABD'deki istihdamın yalnızca yüzde ikisini biraz geçiyor.
Şirketlerin yurtdışına taşınmasının bazı olumsuz yanları da var. İş ortağı bulma riski, ortaklarla uyum sağlamak, kültürel farklılıklar ve dil sorunu bunlar arasında yer alıyor. Gidilen ülkedeki ekonomik ve politik istikrar, fikri mülkiyetin korunması ise diğer sorunlar...
ABD'de Seattle'da bulunan Microsoft, Windows ve Office programlarının her birinden yılda 10 milyar dolar kazanıyor. Şirketin bankalarda 50 milyar dolar nakit parası bulunuyor. Ancak nereye yatırım yapacağını şaşırmış durumda.
Hindistan'a göz atınca ilginç bir durum ortaya çıkıyor. Bangalore yakınlarındaki Electronics City, ülkenin BT hizmetleri devi Wipro Technologies'in gelişme merkezi. Şirketin elemanlarının yarısı olan altı bin 500 kişi orada çalışıyor. Bölgeye sürekli yeni binalar ekleniyor. Electronics City'de 2005'e kadar çalışan sayısının bugünkünün üç katına ulaşması bekleniyor.
MERKEZLER DEĞİŞTİ
Silikon Vadisi, artık BT dünyasının merkezi değil. Bu değişimin nedeni, iş dünyasının merkezlerindeki değişim. Silikon Vadisi'nin dört lider şirketi olan Microsoft, Dell, IBM ve SAP, merkezlerini Redmond, Austin, Armonk ve Walldorf'a (Almanya) kaydırmaya başlamıştı. BT şirketleri, bir yandan da vergi muafiyeti uygulanan Hindistan, Çin, Rusya ve Vietnam'a taşınıyordu.
Bu değişim 1970-1980'lerde, gelişmiş ülkelerdeki üretimin yurtdışına kaymasına benzetiliyor. Silikon Vadisi'ni sarsan bu değişimler ekonomi tarihçilerini hiç şaşırtmadı. Stanford Üniversitesi’nden Prof. Timothy Bresnahan'a göre, BT endüstrisinin merkezinin değişmesi, bilgisayar sistemlerindeki teknolojik gelişmelere bağlı. Bresnahan, bilgisayar teknolojisinin ilk aşamalarında merkezin New York olduğunu, sonra mini bilgisayarlar üretilmeye başlanınca Boston'a kaydığını, kişisel bilgisayarların ise Florida ve Houston'da ortaya çıksa da Silikon Vadisi'nde geliştiğini söyledi.
BT endüstrisindeki gelişmeler internetle devam etti. Girişimcilik ve risk sermayesi Silikon Vadisi'nde zaten vardı. İnternet, teknoloji konusunda çok fazla bilgi sahibi olmayan iş insanlarının bile şirket kurmasına ve kısa zamanda çok fazla insana ulaşmasına olanak sağladı. Girişimci ağları; nitelikli elemanları, araştırmacıları, risk sermayedarlarını, avukatları ve danışmanları bölgeye taşıdı. Silikon Vadisi 'yenilik ortamı' haline geldi.
Zamanlama da iyiydi. 20'nci Yüzyıl'ın sonunda, iş dünyası iki nedenden dolayı teknoloji ürünleri alıyordu: 1 Ocak 2000'e geçerken sistemlerinin çökeceğinden korkmaları ve internetten satış yapan Amazon’la rekabet etmekten korkmaları.
Silikon Vadisi'ndeki şirketlerden yalnızca birkaçı (örneğin Sun Microsystems ve Cisco Systems) internette ticaret yapabilecek araç gerece sahipti. Bu şirketlerin ikisinin de yıllık büyüme oranı yüzde 40'a yakındı.
Silikon Vadisi bütün BT endüstrisine hükmetmeye başladı. Müşteriler, Avrupa’daki yazılım firmalarını beklemektense Silikon Vadisi'ndeki Siebel Systems gibi yeni şirketlerin müşteri ilişkileri yönetimi sistemlerine (CRM - customer relationship management) güvenip, onları aldı.
BT endüstrisinin kaderini artık yeni kurulan firmalar, yenilikler ve yüksek fiyatlı cihazlar belirlemiyor. Müşteriler uygulamaya daha çok önem veriyor. Bu konuda da Silikon Vadisi'nin güçlü rakipleri var. Örneğin SAP, ürettiği şirket yazılımlarının bir parçası olarak CRM'i de sunuyor. Etkili bir tedarik zincirine sahip olan ve giderek daha güçlü makinalar üreten DELL ise, donanım sektörünün lideri haline geldi.
Sonuç olarak, Silikon Vadisi'ndeki birçok firma gerilemeye başladı. Yazılım, BT hizmetleri ve iş süreçleri birbirine yaklaştıkça durum böyle gitmeye devam edecek. Yazılım firmaları yurtdışında bürolar kuruyorlar. SAP geçtiğimiz haziran ayında Hindistan'daki işgücünü üç yıl içinde ikiye katlayacağını açıkladı. Microsoft'un rakibi Oracle, geçen hafta biri Bangalore'da bulunan iki araştırma merkezindeki işgücünü ikiye katlayarak altı bin kişiye ulaştıracağını belirtti. Microsoft da yakın zamanda Hindistan'daki etkinliğini artıracağını açıklamıştı.
Hindistan'da kurulan ve batıdaki müşterilere BT hizmeti sağlayan outsourcing (dış kaynak kullanımı) şirketleri de var. Bu şirketlerin en büyükleri olan Tata Consultancy Services, Infosys ve Wipro, Amerikan devleri Accenture, EDS ve IBM Global Services'la başa baş rekabet etmeye başladı.
MALİYETTEN KAZANMAK
Yurtdışına taşınmanın ana nedeni maliyeti denetim altına almak. Hindistan gibi gelişmekte olan ülkeler tasarruf etmek isteyen şirketler için birçok olanak sunuyor. Örneğin Bangalore'daki bir programcı Amerika'da aynı işi yapan bir programcının dörtte biri kadar ücret alıyor.
Yurtdışına giden şirketlerin müşterileri de durumdan memnun. Bunun bir nedeni, BT sektöründe yaşanan patlama sırasında birçok Hintli ve Çinli mühendisin işe alınması ve daha sonra bu elemanların evlerine geri dönüp oradaki yabancı firmalar için çalışmaya başlamaları.
Silikon Vadisi bugünlerde teknolojik gelişmeleri yakalamaya çalışıyor. Sun, veri merkezlerini kontrol eden yazılım üreterek kendini geliştiriyor. Oracle, şirketlere yönelik programlar hazırlıyor. HP, Compaq'la birleştikten sonra IBM'i yakalamaya başladı. Silikon Vadisi halkı, bölgeyi genel bir durgunluğun saracağına inanmıyor. Kendilerini yangından iki yıl sonra toparlanan Yellowstone Ulusal Parkı'na benzetiyorlar. Birçok ağaç kül olsa da küllerden yeni filizler çıkıyor.
ABD'nin toplu göç korkusu
BT endüstrisinin, ABD'den Hindistan, Çin gibi Uzakdoğu ülkelerine kayması ABD'yi bazı önlemler almaya itti. Bunlar arasında vize uygulamalarının zorlaştırılması, yurtdışında iş yaptırmaya bazı sınırlamalar getirilmesi yer alıyor.
ABD'nin tepkisinin 'aşırı' olduğuna dair görüşler var. Çünkü toplu bir göç yaşanması söz konusu değil. Forrester Research şirketinin araştırmasına göre ABD'de BT sektöründe çalışanların üç milyonu 2015'e kadar yurtdışına gidecek. Bu sayı yüksek gibi görünse de aslında ABD'deki istihdamın yalnızca yüzde ikisini biraz geçiyor.
Şirketlerin yurtdışına taşınmasının bazı olumsuz yanları da var. İş ortağı bulma riski, ortaklarla uyum sağlamak, kültürel farklılıklar ve dil sorunu bunlar arasında yer alıyor. Gidilen ülkedeki ekonomik ve politik istikrar, fikri mülkiyetin korunması ise diğer sorunlar...