Şiir patladı

Şiir kasetleri patladı. İbrahim Sadri ve Yılmaz Erdoğan'ı, Tayyip Erdoğan'ın politik göndermeli kaseti izlemişti. Yeni çıkışı ise Attila İlhan, Savaş Ay yaptı. Kerem Alışık da bu fasıl da yer aldı. Şimdi ise şiirlere çekilen kliplere sıra geldi. Erkek egemen şiir dünyasına Nazım Hikmet şiirleri ile girmeye hazırlanan Nurseli İdiz'in kaseti önümüzdeki ay piyasada.

Şiir kaseti piyasasındaki patlamanın fitilini, ‘‘Adam Gibi’’ adlı çalışmasıyla İbrahim Sadri ateşledi. Geçen sene çıkan kaset 800 bini aşan tirajıyla bir rekor kırdı. Yılmaz Erdoğan'ın ‘‘Kayıp Kentin Yakışıklısı’’ kaseti listelere girdi. Yine bu dönemde, Siirt'te okuduğu bir şiir yüzünden hapse giren eski İstanbul Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ‘‘Bu Şarkı Burada Bitmez’’ adlı şiir kaseti çıktı. Kaset net 1 milyon satış rakamına ulaştı. Çok satan herşeyin korsanı olduğu gibi, bu kasetlerin korsanları da kısa sürede piyasayı sardı.

Yeni Dünya Müzik'in sahibi Mehmet Emin Sert, 1987 yılından beri düzenli olarak şiir kasetleri yayınlıyor. Sert piyasadaki şiir kasetlerini üçe ayırıyor:

‘‘Şairlerin kendi seslerinden kendi şiirlerini okudukları kasetler, tiyatro sanatçılarının yorumladıkları şiir kasetleri, bir de popüler kişilerin şiir kasetleri var. Biz yalnızca ilk iki kategoride üretim yapıyoruz.’’

AHMED ARİF'İN REKORU

Sert, şiir kasetlerine 1987 yılında bir külliyat oluşturmak amacıyla başladı. Yayımladığı ilk kaset Can Yücel'in ‘‘Sesini Kaybetmeyen Şiir’’ adlı çalışması idi, ancak bu kaset sekiz ay yasaklı kaldı. Bu arada Yücel'in şiir çevirilerinin yer aldığı ‘‘Shakespeare'den Brecht'e’’ kaseti yayımlandı.

Çağdaş Türk şairlerinin yer aldığı Şairlerimiz ve Şiirleri serisinde Ümit Yaşar'dan Oktay Rıfat'a, Rıfat Ilgaz'dan Özdemir Asaf'a bir çok ünlü Türk şairinin kendi seslerinden okudukları şiirleri yer alıyor. Bu alanda ürün veren son şair, ‘‘Ben Sana Mecburum’’u geçen hafta yayınlanan Attila İlhan.

İkinci kategoride tiyatro sanatçılarının, ünlü şairlerinin şiirleri yorumladıkları kasetler var. Müşfik Kenter, Cihan Ünal, Kerim Afşar bu alanda şiir kaseti yapan isimler. Şimdi bunlara bir de Nurseli İdiz ekleniyor. İdiz, Nazım Hikmet'in yaşamının son döneminde yazdığı, ölüm, vatan hasreti temalı şiirlerini yorumlayacak ve bu kasetle kadın sesiyle okunan ilk şiir kasetini de çıkarmış olacak. Kasetin Mayıs ayında piyasada olması bekleniyor.

Şiir kasetleri tıpkı şiir kitapları gib iaz 3 ile 10 bin arasında satıyordu. Bu durumun istisnalarından biri ise Ahmed Arif'ti. Arif'in kaseti 100 bin satmıştı, ki Yeni Dünya'nın sahibi Mehmet Emin Sert bunun bir rekor olduğunu düşünüyor: ‘‘Dünyanın hiç bir yerinde şiir kasetleri çok satmaz. Yabancılar 100 bin rakamı karşısında hayretler içinde kalmışlar ve bunun bir dünya rekoru olabileceğini söylemişlerdi.’’

Şiir kasetlerinin tirajını İbrahim Sadri patlattı. Sadri, 800 bin satan ‘‘Adam Gibi’’den önce 4 kaset daha yapmıştı. Ancak bunlar yüksek tiraja ulaşamadılar. Son kasetinde yalnızca şiirle yüksek tiraj yakalayamayacağını anlayan Sadri, ‘‘şiir kasetlerinin müzisyeni’’ Gündoğar'ı da projesine dahil etti ve daha popüler, daha çarpıcı bir kaset hazırladı.

Aslında şiir kasetlerini popüler hale getiren isim Ahmet Selçuk İlkan oldu. Esasen şarkı sözü yazarı olan İlkan ilk kasetini 1982 yılında yaptı ve bugüne kadar 7 kaset çıkardı: ‘‘Yalnızca tiraj olarak bakarsanız İbrahim Sadri benden çok satmış olabilir. Ama bu şiirin kasetlerinin onunla başladığı anlamına gelmez. Benim kasetlerim piyasaya ilk çıktığında korsan kasetler çok yaygındı. Bu yüzden trajı ölçü almak istemiyorum. Eğer Sadri kendine çok inanıyorsa müziksiz bir şiir kaseti yapsın.’’

DİSKODA ŞİİR ÇALINACAK MI?

Kimisi şiir de yazan, şiir kaseti çıkaran popüler kişileri arasında Recep Tayyip Erdoğan, Yılmaz Erdoğan, Savaş Ay ve Kerem Alışık var. Savaş Ay, ‘‘Şiir Mektebi’’ adlı kasetinde televizyon programında okuduğu şiirleri bir araya getiriyor. Alışık'ın kasetinin adı ‘‘Sadri Alışık ile Karışık Kerem Alışık’’.

Alışık bu kasette, kendi şiirlerinin yanısıra, babası Sadri Alışık ve dayısı Attila İlhan'dan şiirler okuyor. Şimdi şiir kaseti o kadar popüler ki, popüler olmayan isimler de bu alana yönelmiş durumda. VJ Bilgehan Berk, televizyon ve radyolarda okuduğu şiirleri ‘‘Dar Sokak’’ adını verdiği albümde topladı. Berk, Serhan Ulusu'nun müzikleriyle renklendirdiği albümü ile ilgili ‘‘diskolarda çalınabilecek nitelikte’’ diyor.

1936 yılında Nazım Hikmet'in kendi sesiyle okuduğu şiirlerinin yer aldığı taş plaktan bugüne, sesli şiir ortamında onlanlar kısaca böyle.

Yeni Dünya Müzik’in sahibi Mehmet Emin Sert anlatıyor

Yeni Dünya Müzik'in sahibi Mehmet Emin Sert, kafasında şiir kaseti çıkarma fikrinin ilk kez 1977 yılında oluştuğunu söylüyor:

‘‘Enver Gökçe'nin anısına düzenlenmiş bir geceye katıldık. Gökçe, gecede bir şiirini okudu ve gitti. Aralarında Şanar Yurdatapan, Attila Özdemiroğlu'nun bulunduğu birkaç arkadaş toplandık, şairlerin kendi seslerinden okudukları şiirlerini ölümsüzleştirelim istedik.

Bir tiyatro sanatçısı şairden daha iyi şiir okuyabilir, ama vurgulamak istediklerini vurgulayamaz. Yalnızca şiirler değil, yorumlar da tarihe kalsın istedik. Zaten Can Yücel de ‘şair şiirini okuyan adamdır' diyor.

İlk kasetimizi 1987'de Can Yücel'le yaptık ve daha ilk kasette yasaklandık. Ses kasetlerini denetleyen bir kurul vardı. Sekiz kişi geldiler; içlerinden yalnızca bir tanesi sanatçı idi. Hep beraber dinlemeye başladık. Kasetin başında Yeni Türkü'den bir ezgi vardı. O kısımlar dinlenirken herkesin keyfi yerinde idi. Sonra Can Yücel'in artarak bağıran sesi duyuldu, cezaevi ile ilgili bir şiir okuyordu, ‘açın kapıları açın' diye bağırıyordu. Tabii hemen yasaklandı, sekiz ay yasaklı kaldı. Bunun üzerine Yücel, ‘Shakespeare'den Brecht'e' adlı bir çeviri şiir kaseti yaptı ve ‘sıkıysa Shakespeare'i de yasaklasınlar bakalım' dedi.

Can Yücel'den sonra Oktay Rıfat, Arif Damar ve Melih Cevdet'in kasetlerini yaptık. Oktaf Rıfat stüdyoda şiirlerini okurken çok zorlanıyordu. Bir dakika kayıtta kalıyor, beş dakika mola veriyordu. Stüdyo çalışmalarının yarısında ‘benden bu kadar, gerisini siz okuyun. Ne kadar tazminat isterseniz veririm' dedi. Eşi zor ikna etti de, kaydı tamamladık. Kaset çıktıktan 6 ay sonra Oktay Rıfat'ı kaybettiğimizde tarihi bir iş yaptığımızı daha iyi anladık. Çünkü anısına yapılan programlarda hep şiir kaseti kullanıldı.

A. Kadir'i sağlığında stüdyoya sokamadık. Onun kasetini, eşine bıraktığı kayıtlardan oluşturduk. Aynı şekilde Özdemir Asaf'ı da yaşarken kaydedemedik. Onun, bir dost sohbetinde yaptığı şiir kayıtlarını, İlhan İrem'in müzikleriyle canlandırdık.

Eksiksiz bir şiir külliyatı oluşturmak istediğimiz için, çalışamadığımız her şairden dolayı ayrıca üzülüyorum.’’