Sigarayı bırakmanın tam zamanı

DÜNYA aylardır koronavirüs salgınının nedenlerini, kimlerin daha çok etkilendiğini, bu hastalıktan nasıl korunabileceğimizi tartışırken ortaya çok sayıda farklı fikir atıldı. Ancak uzmanların neredeyse tamamının üzerinde anlaştığı tek bir görüş oldu o da sigara içen kişilerin bu hastalıktan daha çok etkilendiği... Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, Çin’de yapılan araştırmada koronavirüse yakalanan sigara içen kişilerin hastalığın ağır seyretme olasılığını tam 2.4 kat daha yüksek olduğunun tespit edildiğini duyurdu.

KORONAVİRÜSLE BAĞLANTISI

Göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Zeki Kılıçaslan, koronavirüsle sigaranın bağlantısını anlatıyor: “Pandemi başladığından beri COVID salgınında kronik hastalığı olanlar risk altında diyoruz. Yaşanan ölümler ve yoğun bakıma düşen hastalar genellikle kronik kalp hastalıklarına sahip. Bu kronik hastalıkların da çoğu sigarayla ilişkili. KOAH, tansiyon gibi kalp hastası olanlar zaten sağlıklı bir kalbe, akciğere sahip değiller. Sigaraya bağlı kronik rahatsızlıkları olan kişiler COVID’e yakalandıklarında yoğun bakıma düşme ve entübe durumuna gelme ihtimalleri çok yüksek. Kronik hastalığı olan kişinin oksijenlenmesi bozuluyor, akciğeri kaldıramıyor, tıbbi gereçler ve ilaçlarla desteklense de ayağa kalkması çok zorlaşıyor ve maalesef ölüm ihtimali çok artıyor. Sigarayı hastalanmadan 5-10 gün önce bırakmak bile o kadar büyük fark yaratıyor ki... Sigaranın hem uzun hem kısa vadeli etkileri var. Broşlarımızda kendini temizlemeye yarayan tüylü yapı sigara yüzünden bozuluyor. Bu da solunum yolları hastalıklarına sebep oluyor.”

BU SORULARA YANITINIZ NE

HEM sigara içenler, hem doktorlar biliyor ki sigaranın zararlarını anlatmak tiryakilerin sigarayı bırakması için en etkili yöntem değil.
Aslında bu işin özünde bağımlılığın psikolojik etkenleri var. Günde üç paket sigara içerken 1983 yılında bırakan Allen Carr’ın yazdığı kitap tüm dünyada büyük başarıya ulaştı. Milyonlara insan Allen Carr yöntemi denilen bir sistemle sigaradan kurtuldu. Peki Allen Carr yöntemi nedir? Carr “Sigarayı Bırakmanın Kolay Yolu” kitabında yönteminin çıkış noktasını şöyle anlatıyor: “Benim yöntemimin temelinde neden sigarayı bırakmak istediğimizi tamamen unutarak sigara sorununu ele alıp aşağıdaki soruları sormak yatıyor:

1. Sigara içmek bana ne veriyor?

2. Gerçekten zevk alıyor muyum?

3. Bu şeyleri yaşam boyunca ağzıma sokup kendimi zehirlemek ve bunun için bir servet harcamak zorunda mıyım?”

İLK ADIM TUZAKLARI FARK ETMEK

TERAPİST Emre Üstünuçar, Türkiye’ye taşıdığı Allan Carr yöntemiyle nasıl sigara bırakılabileceğini anlattı:

“Öncelikle sigara kullanmak bir alışkanlık değil madde bağımlılığıdır. Allen Carr yöntemi aslında durumu doğru tespit ve içinde bulunduğumuz bağımlılık durumunu fark etmekle başlıyor. Az içen az bağımlı, çok içen çok bağımlı değildir. Örneğin bazı kişiler şunu söyler: ‘Ben sosyal içiciyim.’ Siz hiç sosyal eroinman ya da sosyal kokainman gördünüz mü? Bu sebeple sosyal nikotinman da yoktur. Sadece içilmesi yasal olduğu için bir madde bağımlılığını sosyal bir alışkanlıkmış gibi göremeyiz. Sigara bağımlılarında kontrol içicide değil içilendedir.

ASLINDA KEYİF DEĞİL

O olmadan hep bir şeyler eksik kaldı gibi hissediyorsam, onunla bir şeyleri daha iyi yapabildiğimi düşünüyorsam, ‘Ben sigara içmeden konsantre olamam, yemekten, tatilden, denizden çıktığım andan keyif alamam’ diyorsam burada bağımlılık vardır. Aslında tüm bunları sigara içmeden daha keyifli, daha başarılı yapabilirsiniz.

Sigaranın yalan yanlış keyif verdiğini düşünmek, rahatlattığını, yemeği taçlandırdığını sanmak en büyük yanılgı. Eroinman birini gördüğünüz zaman ‘Yazık kurtulur inşallah’ diyoruz değil mi? Sigarayı bıraktığımız noktada içen birini gördüğümüzde eğer ‘Ne güzel keyif yapıyor tüh ben içemiyorum’ diyorsak bu, tuzağı göremediğimiz anlamına gelir. Unutmayın sigara firmaları tam da bu yüzden günde 40 milyon dolar harcıyor. Tek hedefleri nikotinman, madde bağımlısı kişileri ‘keyif yapıyor’ gibi göstermek. Bu tuzakları fark ettikçe kurtulmak kolaylaşır.

'BU DOĞUM GÜNÜMDE BIRAKACAĞIM' DEMEK HATA

* Paketi elden atmanın hiçbir anlamı yoktur, eğer öncesinde paketi kafandan atmadıysan. Önce kafandan atarsın sonra elden atarsın. Sigarayı sadece çöpe atıyorsan geri döneceksin demektir. Sonuncu sigarayı içmek hiçbir şeyi ifade etmez.

* Sigarayı bırakmayı zorlaştıran en büyük hatalardan biri herkesten öneri almaktır. “Sen ne yaptın, sen ne yaptın” diye sormak hiçbir şey ifade etmez. Bazısı her sigara aklıma geldiğinde tespih çektim der, bazısı sürekli bir şeyler yedim der. Günde 275 insanı öldüren bir bağımlılıkla ilgili bana eşim, dostum, komşum yardımcı olamaz. Sigarayı bırakma sürecinde sadece uzmanların seslerine kulak verilmeli, gerekirse yardım alınmalı.

* Özel günlerde sigarayı bırakmak sık yapılan hatalardan biri. Doğum günlerinde, yeni yılda yeni bir başlangıç yapmak istemek çok doğal. Bunu başarmış insanlar da vardır elbette ama özel bir günde bırakmak bu işi kolaylaştırmıyor. Sigarayı kafanda bitirmeyi öğrendiğin gün, kurtulduğun en özel gündür. Bir salı akşamı sigara konusunda aydınlandıysan bu artık senin için özel gündür.

* Sigara bırakma merkezlerine gidip uzmana “Hadi bana sigarayı bıraktır” bakış açısıyla yaklaşmak, yapılan hatalardan biri. “Sihirli bir değnek değdir ve beni buradan çek al.” Maalesef bu doğru bir bakış değil. “Ben nasıl kurtulurum? Hayatımı nasıl değiştiririm?” bakış açısıyla yola çıkanların çok daha az denemeyle rahatça sigaradan kurtulduklarını biliyorum. “Hadi beni kurtar” değil “Hadi bana öğret” demek gerekiyor.

200 BİN LİRANI ÇALAN BİR 'ARKADAŞ'

* Sigara hayatınızın rehabilitasyon merkezi değildir olamaz. “Çok seviyorum karışmayın sigarama” demek aslında “Sigarasız hayattan çok korkuyorum” demektir.

* “Sigara benim en yakın arkadaşım” diyorsa kişinin hayatta hiçbir arkadaşı yok demektir ve öncelikle bu sorunu çözmesi gerekir. İnsanın 200 bin TL’sini çalan ve onu erken öldürmeye çalışan arkadaşı olamaz.

* Bir kişi “Stresli bir hayatım var benim, içmezsem stresle baş edemem” diyorsa esas şunu fark etmeli: Sigara içicisi ve madde bağımlısı olduğu için bir türlü rahatlayamıyor. Onu esas strese sokan maddesiz kalma stresi, çocuğun yanında içtim mi stresi, işyerlerinde sürekli mola verip aşağılarda sigarayı içme ve yukarı tekrar çıkma stresi.

4 BİN FARKLI ZEHİR

Sigara her derde deva, sorunlara çözüm, süpermenin pelerini değildir. Sigara içinde 4 bin farklı zehir olan, ömür boyu kötü kokutan, tat almanı öldüren, kişinin özgüven ve özsaygısını çalan bir katildir. Sigara içen insan özgüvenini kaybetmiş demektir. “Ben sigarasız hayatla baş edemem” diyerek kendine güvenini kaybeder. Kendine güvenmeyen insan da hayatta birçok fırsat kaçırır.