Sigara ömrümüzü tüketiyor... Tek nefeste 20 dakika gidiyor

DÜNYA Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre her yıl tütün kullanımı nedeniyle dünya genelinde yaklaşık 8 milyon insan hayatını kaybediyor. Bu ölümlerin 1.3 milyonu da sigara içmeyenlerin, içenlere ait sigara dumanına (pasif içici) maruz kalması sonucu meydana geliyor. Ancak sigara sadece insan sağlığına değil doğaya da büyük oranda zarar veriyor. 9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü’nde uzmanlar çarpıcı veriler paylaştı.

3.5 MİLYON HEKTAR ALAN YOK OLUYOR

Doç. Dr. Seyhan Us Dülger (Türk TORAKS Derneği): “Her yıl tütün yetiştirmek için yaklaşık 3.5 milyon hektar alan yok oluyor. Büyüyen tütün üretimi, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ormansızlaşmaya yol açıyor. Tütün endüstrisi yıllık 84 megaton karbondioksit eşdeğeri sera gazı katkısı ile iklim krizini körükler, kaynakları israf eder ve ekosistemlere zarar verir. Tütün tüketiminin azaltılması, yalnızca doğrudan sağlıkla ilgili kazançlar değil, tüm sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için kilit nokta olarak tanımlanmalı.”

SALGINDAN DAHA ÇOK ÖLDÜRÜYOR

Doç. Dr. Volkan Kara (Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği): “Tek bir dal sigara içmek dahi ömrümüzden 20 dakikayı alıp götürüyor. Tütün kullanımının oluşturduğu tehlikeyi istatistiki olarak özetlemek gerekirse, güncel risk ve hesaplamalar tek bir sigaranın yaşam beklentisini erkekler için 17 dakika ve kadınlar için 22 dakika olmak üzere ortalama 20 dakika kadar kısalttığını ortaya koydu. Her yıl Türkiye’de 100 bin kişi sigarayla ilişkili hastalıklardan hayatını kaybediyor. 3 yıl süren COVID-19 pandemisi nedeniyle dünyada 7 milyon kişi hayatını kaybetmişti. Sigara ve tütün ürünleri nedeniyle hayatı kaybedenlerin sayısı ise bunun üç katından fazla. Sigara adeta bir salgın gibi hayatlarımızı tüketiyor.”

BIRAKMANIN YOLLARI 

Çankaya Sağlıklı Hayat Merkezi Doktoru Zinnet Ayfer Özkan, 9 Şubat Sigarayı Bırakma Günü’nde vatandaşlara çok önemli tavsiyelerde bulundu:

ÖNCELİKLE İSTEYİN: “Kişinin bağımlılığı, kişiliği önemli. Kişinin sigarayı bırakmayı istemesi ise çok önemli. Biz okullarda ergenlere de eğitimler veriyoruz. Çünkü önemli olan sigaraya hiç başlamamak. Toplumda ne kadar çok sigara içen olursa, sigara içme oranı artıyor. Pasif içicilik artıyor.

GÜN BELİRLEYİN: Sigarayı bırakırken kritik günler var. Birinci gün, ilk bir ay çok önemli. Yoksunluk süreleri var, sinirlilik, depresyon, huzursuzluk 4 hafta sürüyor. Dikkat dağınıklığı ilk iki hafta, iştah artışı 10 hafta, baş dönmesi iki gün, uykusuzluk bir hafta, kabızlık, ağız yarası 4 hafta. Sigara içme arzusu iki hafta. Bu süreler nikotin yoksunluğu ile ilgili. 10 sigara içenle iki üç paket içen arasında fark oluyor.

KAHVE-SİGARA KEYFİ DEMEYİN: Kahve ve çayla sigarayı özdeşleştirmeyin. Etrafımızda yüzlerce kere ‘Bir kahve-sigara keyfi yapayım. Çok sıkıldım, bir sigara yakayım’ cümlelerini duyarak büyüyoruz. Bu sözlerle sigaraya başlamak daha kolay oluyor. Özellikle çocuklarımızın yanında hiç sigara içmemeli ve bu cümleleri kurmamalıyız.

YARDIM ALIN: Yoksunluk süreleri çok zorlayıcı olabilir. Böyle durumlarda sigara bırakma merkezlerinden yardım alabilirsiniz. Sigarayı bırakmaya karar vermiş kişiler 171’i arayarak ya da direkt olarak bize başvuruyor. Önce bir danışmanlık veriyoruz. Zararlarından bahsediyoruz. Neden bırakmaları gerektiğini, nasıl bırakacaklarını söylüyoruz. Kişinin sigara içme davranışını tespit ettikten sonra onun da onayıyla Sağlık Bakanlığı’nın verdiği ve ücretsiz dağıtılan bir ilacı uygunsa veriyoruz. Uygun değilse ilaç kullanmadan sigara bırakma yolu buluyoruz. Önce üç ay boyunca ayda birer kez, daha sonra üç ayda bir kontroller yapıyoruz. Bir yıldan sonra takibi bırakıyoruz.”