‘Şifre’ye yanıt yok

ŞİFRELİ SORU İDDİALARINA ZİNCİRLİ PROTESTO / FOTO GALERİ �

YÖK ÜYESİ PROF GÜNAY'DAN ÖZELEŞTİRİ

KPSS sonrasında yaşanan kopya iddiaları sonrası düzenlediği basın toplantısının ardından istifa eden ÖSYM eski Başkanı Ünal Yarımağan YGS’de ‘şifreli soru’ iddialarıyla ilgili CNN Türk’e konuştu.

"1 milyon 700 bin kitapçık fantazidir" diyen Yarımağan, "Yeni yönetim hangi haksızlığı giderdi?" diye sordu.

ÖSYM BAŞKANI DEMİR'İN YANITLADIKLARI

YGS 2011’de hiçbir yanlışlık ve uygunsuzluk olmadığını savunan Demir ise, basına dağıtılan kopyalarda “şifre” olduğu iddialarını da yalanladı. Bazı açıklamaları gazeteciler ve uzmanlar tarafından “tatmin edici” bulunmayan Demir, şunları söyledi:1 milyon 700 bin kitapçığı her isteyen internet sitesine girdiği zaman görebilecek mi? Yoksa sadece kendi kitapçığını mı görecek?
1 milyon 700 bin kitapçığı il bazında, bina bazında tüm kamuoyu, 70 milyon istediği zaman görebilecek. Adaylar kendi kitapçıklarını önce soru kitapçığı numarası ile girip bulacaklar. Kişisel hiçbir bilgi verilmeyecek sadece kitapçık numarasıyla görüntülenebilecek.

Hiçbir şifre yok

Adaylar kendi soru kitapçığının başka hiçbir adayda olmadığından nasıl emin olacak? Her bir adaya soru kitapçığı varsa, her bir aday için şifreleme yapılabilmesi mümkün olabilir mi? Yüksek puan alan adayların kitapçıkları görülebilecek mi?
Aday kendi kitapçığını bir dakikada bulabilir. İstediği kişinin kitapçığıyla da mukayese edebilir. Tereddüt oluşmaması için en yüksek puan almış belli sayıdaki adayın soru kitapçığı numarası da kamuoyuna duyurulacak. Hiçbir şifre olmadığı da böylelikle görülecek. Bir milyon 700 bin soru kitapçığının üretilmesi ve üretilen soru kitapçıklarının da doğru cevabın nerede olduğu yanlış cevapların da yerlerinin de belirlenmesi için bir algoritma gerekli. Bu algoritmayı devre dışı bırakmak istenilen adaya istenilen kitapçığı götürme, verme gibi bir şey ihtimal dışı.

Eskiden şıklar ya büyükten küçüğe, ya da küçükten büyüğe sıralanıyordu. Uzmanlar şıkların karşılaştırılamayacağını söylüyor. Siz şıkları karşılaştırabildiniz?
Adaya özgü sıra kitapçığı yapabilmenin tek şartı cevap şıklarının dağıtılmasıdır. Sıralı olmamasıdır. Sadece soruların yerlerinin değiştirilmesinde çok fazla kombinasyon yapılamaz. Dünyada da çok sayıda uygulanıyor.

Her basın kuruluşuna tek bir kopya değil de, farklı kopyalar verseydiniz böyle bir sorun yaşanır mıydı?
Bu tartışmalar yaşanmazdı. Her basın kuruluşuna adaylara gönderilmiş sistemden türetilmiş yeni bir soru kitapçığı gönderseydik bunları yaşamayacaktık. Bunu kabul ediyorum.

Neden bu yıl ‘Sorular sadece TRT’de yayınlanacak’ açıklaması yapıldı?
Göreve geldiğim günü elime sözleşme verildi. ‘Filan kuruluş bizim soruları yayınlayacak ve bin lira ödeyecek’ böyle bir şey olamaz. Bu kadar emekle yapılan bir soru kitapçığı, bundan gelir sağlayacak bir kurum veya şirkete bin lira karşılığı devredilemez. O günden itibaren telif haklarımız konusunda çok dikkatli davranmaya başladık. Soru kitapçıklarına bir bedel karşılığı yayınlama izni verdik. Görsel olarak da TRT bir kamu kuruluşu olduğu için sözleşme kapsamında TRT’ye devrettik.

Savcıya cevap veririm

KPSS’ye ilişkin 9 aydır süren soruşturma bitmeden savcılık yeni bir soruşturma başlattı. İfade verecek misiniz?
Yargıya karşı kimsenin dokunulmazlığı söz konusu değildir. Tabii ki talep edilirse gerekli cevapları vereceğim. Her türlü soruya açığız. Hiçbir tereddütümüz yok. Savcılık her sınav merkezinden birer tane örnek kitapçık aldı. İnceliyor.

Eğer böyle bir şifre olduğu ortaya çıkarsa istifa etmeyi düşünür müsünüz?
Şifre diye bir şey söz konusu değil. Sıralı bir dizinin bir noktasının değiştirilmeden diğerlerinin değiştirilmesi ile ortaya çıkmış bir durumdur. Arkadaşlarım ve ben iddianın doğru olmadığına inanıyorum bu nedenle istifayı gerektirecek bir durum yok.

YANITLAYAMADIKLARI

Basına verdiğiniz kopyalarda şifreleme var mı, yok mu?
Şifre çok geniş bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Net bir şekilde açıkladım. Master kitapçığımızda cevap şıkları küçükten büyüğe doğru sıralanmış vaziyette. Master kitapçığı hiç kimse görmedi. Master kitapçıktan türetilmiş kitapçıklar basına dağıtıldı. Master kitapçıktaki doğru cevabın yeri değiştirilmeden yanlış cevapların yeri karıştırılmış bir kopya. Dolayısıyla sıraya dizdiğinizde yerinde kalan kalan doğru cevap olmakta. Bu hiçbir zaman şifre olarak algılanmamalı. Çok basit bir mantık. Dizili bir şeyin saklamak istediğiniz bir şeyi sabit tutup, diğerlerini değiştirdiğinizde siz nerede olduğu çok net bir şekilde görebilirsiniz çünkü o yerinde durdu. Dolayısıyla bu bir şifreleme değil. Bu basına verilen sınavda kullanılmamış yeni bir kopya. Eğer şifre geçerli olsa 40’ta 40 olması gerekir. Basına verdiğim kopya da doğru cevapların, doğru yerinde olmasından emin olmak için bunu yaptım. Basına verilen kopya da hiçbir adaya verilmemiştir.

Basına dağıtılan kopyalarda matematik sorularının doğru yanıtlarını bulmak için geçerli olan formül, diğer testler için de geçerli mi?
Tamamen geçerlidir. Eğer siz küçükten büyüğe doğru sıralama yaparsanız, hepsinde bu geçerlidir. Türkçe testlerinde de ‘yalnız bir, yalnız iki’ gibi şıklarda küçükten büyüğe sıralamayı yaparsanız bu formül olur.

Türkçe formülü

Basına dağıtılan Türkçe testindeki sorularda da bu formülün olduğuna dair bir örnek gösterir misiniz?
Kısadan uzuna şeklinde cevapları olabilir. Şifre yok zaten. Basına dağıtılan soru kitapçığında doğru cevabın yerinin muhafaza edilmesinden kaynaklanan bir durumdur.

Adaylara dağıtılan herhangi bir kitapçıkta da, basına dağıtılan kopyadaki cevap şıkkı dizilimi geçerli olabilir mi? Depolardan baktığınız kitapçıklarda kaç örnekleme yaptınız?
Master kitapçık dediğimiz ana kitapçıktan 1 milyon 700 kitapçık oluştururken, rastgele yerleştirilecek bir algoritmaya kullanıyoruz. Bu algoritma kapsamında sadece rastgele olabilecek biçimde çakışmalar olabilir. Bunların sayıları çok değil. 1 veya 2 tane olabilir. Savcılık da belirli sayıda rastgele soru kitapçığı aldı ve inceliyor.

Aynı iki kitapçık yok

1 milyon 700 bin farklı soru kitapçığı var diyorsunuz. Bu kadar sayıda cevap anahtarı var mı? Soru ve yanıtları birbirinin tıpa tıp aynısı olan iki kitapçık olabilir mi?
Bir algoritma kapsamında çok sayıda cevap anahtarı oluşturuldu. Ben sınav sonrasında madde analizi yapmak zorundayım. Sadece doğru cevabın işaretlenmesi yetmez. Hangi yanlış cevabın da işaretlendiğini bilmek zorundayım. Dolayısıyla yanlış cevapların yerlerini de tespit edebilmem gerekir. Bu nedenle bir algoritma kapsamında çok sayıda cevap anahtarı üretildi ve o anahtarlarla adayların her birinde farklı soru kitapçığı üretildi. Sayısı bize kalsın. Birbirinin tıpa tıp aynısı olan iki kitapçık yok.

Kızlara “pozitif ayrımcılık”la tek bir okulda sınava girmeleri için sisteme müdahale edilebiliyorsa, şifreli kitapçıkların kime gönderileceğine dair bir müdahalede yapılmış olabilir mi?
Tüm kamuoyuna tüm soru kitapçıklarını bina bazında vereceğiz. Bu bu soruyu yok edecek. İstediğiniz kişiyi kontrol edeceksiniz. Basına dağıtılan kopya hiçbir yerde yok. Herhangi bir adaya herhangi bir cevap anahtarının verilmesi mümkün değildir. Cevap anahtarı diye bir şey sistemin dışında basılı ortama çıkmamaktadır. Bu nedenle hiçbir adaya ulaşmadığını garanti edebilirim.

ESKİ BAŞKAN YARIMAĞAN KONUŞTU

Eski ÖSYM Başkanı Ünal Yarımağan ise YGS'de şifreli kopya iddialarını CNN TÜRK'e değerlendirdi; "ÖSYM siyaset dışında tutulmalı" dedi. "1 milyon 700 bin kitapçık fantazidir" diyen Yarımağan, "Yeni yönetim hangi haksızlığı giderdi?" diye sordu.

CNN TÜRK'e konuşan Yarımağan, "YGS'de şifreli kopya ihtimalini yüzde 10'dan az görüyorum, bana mantıklı gelmiyor. Basın kopyasında farkında olmadan, dolaylı şifreleme yapılmış" dedi.

Esas eleştirisinin bu kadar çok farklı soru kitapçığı oluşturulması olduğunu belirten Yarımağan, bunun pedagojik olarak yanlış olduğunu vurguladı.

Yarımağan, "Sorular ünite bazında zorluk derecesine göre sıralanır, şıklar da rastgele değiştirilemez, büyüyen sırada olmalı. Bizim dönemimizde 10 tane kitapçığı bile bu kurallara uyarak zor oluştururduk" dedi.

Yeni yönetimin, "Bu sistemle haksızlıkları giderdik" açıklamasını da eleştiren Yarımağan, "Hangi haksızlıkları ortadan kaldırıyorlar? Hangi dönemde ne gibi haksızlıklar vardı, açıklanmalı " diye konuştu.

HAREM-SELAMLIK SINAV

Eski ÖSYM Başkanı, bazı okullarda kız ve erkek öğrencilerin farklı farklı sınıflarda sınava girmesinin tesadüf şeklinde açıklanmasının mümkün olmadığını vurguladı, "Bu tesadüf olmaz. Bazı rakamları tam söylemiyorlar. Trilyonda bir olasılık bile olamaz. Bilerek yapılmıştır ya da hata olmuştur" dedi.

Yarımağan, şifre iddiaları sonrası istifayı gerektirecek bir durum olmadığını belirtti, ÖSYM siyaset dışı tutulmalı. YÖK'e siyaset bulaştı, şimdi de ÖSYM'ye giriyor. yönetimler toptan değişmemeli, uzmanlık ve tecrübe esas olmalı" diye konuştu.