Öznur KAYMAK
Oluşturulma Tarihi: Şubat 18, 2007 00:00
Sınır tanımayan spam, yani çöp mail’ler sanal dünyanın gündeminde. Yasadışı reklamların yapıldığı spam’lerin bir işe yaraması için de mümkün olduğunca çok adrese yollamak gerekiyor. İşte bu adresler, internetteki CAPTCHA’lar kırılarak bulunuyor.
Hani şu, e-posta, blog gibi servislerden yararlanmak için form doldururken yanda gördüğünüz zor okunan harf ve rakamları kutuya yazmanız istenir ya, işte o eğri büğrü harfler dizisinin ismi CAPTCHA. Spam şirketleri gelişmekte olan ülkelerde binlerce insana CAPTCHA çözdürüyor, bu sayede adres elde ediyor. Hatta söylentiye göre spam’ciler bu şifre kırıcılara bazen para da ödemiyor, karşılığında porno görüntü yolluyor.
Aslında CAPTCHA, Luis Von Ahn adlı bir öğrencinin üniversite bitirme tezi. "Completely Automated Public Turing Test to Tell Computers and Humans Apart" cümlesindeki kelimelerin baş harflerinden oluşuyor. İnsanları ve bilgisayarları ayırt etmeye yarayan bir bilgisayar programı bu. CAPTCHA’nın işleyiş biçimine göre, program rastgele harf ve rakamlardan oluşan bir dizi seçiyor. Bunları şekil olarak bozuk hale getiriyor. Bilgisayar programları bozuk harfleri okuyamazken, insan gözü bunu kolaylıkla yapabiliyor. Böylece harfler kutuya doğru olarak girildiğinde, bilgisayar başındakinin bir insan olduğu kesinleşmiş oluyor. CAPTCHA, sahte e-posta adresi alarak spam’leri yayanlara karşı bir önlem olarak yaratıldı.
Yahoo, Hotmail gibi ücretsiz e-posta servisleri bir gün içinde sınırlı sayıda e-posta göndermeye izin veriyor. Yani, 500 bin spam mail göndermek için, beş bin farklı e-posta adresi gerekiyor. Dolayısıyla spam üreten şirketlerin, dünyanın dört bir yanından insanlara aynı anda e-posta göndermek için çok sayıda hesaba ihtiyaçları var. E-posta hesabı oluştururken doldurulması istenen formları bilgisayar programları sayesinde otomatik olarak dolduruyor ve bir anda milyonlarca e-posta hesabı yaratabiliyorlar. İşte CAPTCHA bu tür sahte kayıtları engellediği için çok önemli bir program.
HİNDİSTAN’DAKİ VERİ GİRİŞ ELEMANLARI
Buna rağmen, Aralık 2006’da bir günde 85 milyar spam mail gönderiliyorken, bu rakam Şubat 2007’de 90 milyara yükseldi. Bu hızlı artış gösteriyor ki, spam’ci şirketler CAPTCHA’yı geçmenin bir yolunu buluyorlar.
CAPTCHA’yı para karşılığında insanlara çözdürmek spam’cilerin en son numarası. İşgücünün, bilgisayar ve internet bağlantısının ucuz olduğu ülkelerde binlerce insan bu işi yapıyor. Ağırlıklı olarak da çocuklar ve gençler, tüm gün bilgisayar başında oturup CAPTCHA çözerek para kazanıyorlar. Evlerinde bilgisayar başında dakikada 3-5 şekil çözüp, bu işten saatte 1-2 dolar, ayda 200 dolar kazanabiliyorlar. Şifre kırıcı bu gençler, getafreelancer.com gibi iş ilanlarının yayınlandığı sitelere girip "Veri giriş elemanı aranıyor" başlığıyla ilan bırakan spam’ci şirketler için çalışıyor. Spam’ciler bunlara para sözü veriyor ama söylentiye göre bazen de bu sözü tutmuyor. Pek çok şirket maaş yerine, çözülen CAPTCHA’lar karşılığında, ücretsiz olarak pornografik görüntülere ulaşma imkanı sunuyorlar.
WIRED DERGİSİNE GÖRE ŞEHİR EFSANESİ
Guardian Gazetesi Teknoloji Editörü Charles Arthur, yönettiği blog’u koruyan CAPTCHA’nın çözülerek spam’lendiğini görünce bu konuyu araştırdı. Testin Hindistan’da bir bilgisayarda çözüldüğünü buldu. Arthur "Blog’ları spam’leyerek hayatını kazanan biriyle tanışmıştım. Spam’ci şirketlerin gelişmekte olan ülkelerde pek çok insana para vererek CAPTCHA çözdürdüğünden bana ilk o bahsetmişti. Biraz Batı parası, boş vakit ve ucuz internet bağlantısı olduğu sürece, bu sıkıcı işi yaptırmak çok kolay" diyor.
Bu akımla birlikte internet aleminde hafif bir panik havası esmeye başladı. Milyonlarca kişiden oluşan "CAPTCHA Çözücüler Ordusu"nun internetin geleceğini tehdit ettiği gibi teoriler öne sürülüyor. Ama buna inanmayanlar da var. Wired dergisi de bu görüşte. Dergide verilen rakamlara göre bir spam’ci, o kadar para kazanmıyor. Bu nedenle de CAPTCHA çözdürmek için ayrıca başkalarını çalıştırması pek mantıklı değil.