Sıfır atık mucitleri
Güncelleme Tarihi:
Konya’da lise öğrencilerinin ‘sıfır atık’ konusunda farkındalık yaratmak ve çevre kirliliğinin önüne geçmek için geliştirdiği makineler Türkiye’nin dört bir yanındaki okullarda kullanılmaya başlandı. Öğrenciler, elektrik ve güneş enerjisiyle çalışan kompost ve ‘pak-matik’ adını verdikleri atık toplama ve ayrıştırma makineleriyle geri dönüşüm teknolojileri geliştirmeye devam ediyor. ‘Sıfır atık mucitleri’ bir yandan hali hazırda kullanımda olan makineleri üzerinde çalışmaya devam ederken bir yandan çevre kirliliğinin önüne geçmek için yeni icatlar çıkarıyor.
Konya Selçuklu Mehmet Tuza Pakpen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinin ‘sıfır atık’ konusunda yaptığı çalışmalar 2021 yılında başladı. Öğrencilerin geliştirdiği elektrikle ve güneş enerjisiyle çalışan kompost makineleri, mutfakta yemek öncesi hazırlık atıkları, sebze, meyve ve yumurta kabukları, çay kahve posaları, ağaç yaprakları, odun talaşı, mürekkepsiz kâğıt parçaları gibi malzemeleri karıştırarak faydalı üretim toprağı haline getiriyor. Bunun yanı sıra okula yerleştirilen ‘pak-matik’ isimli atık toplama ve ayrıştırma makineleri öğrencilerin akıllı kartlarına kantinde kullanabilecekleri bir kontür yüklüyor. Ayrıca öğrenciler şimdilerde güneş enerjisiyle çalışan bir çöp kutusu tasarlamak için de kendi aralarında çalışmalara başladı. Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı Öğretmeni Alan Şefi Selçuk Tarhan, okulda yapılan çalışmalar hakkında şunları söyledi:
“Elektrikli kompost makinelerimiz Türkiye genelinde Millî Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği 33 özel eğitim meslek okuluna gönderildi ve şu an kullanılıyor. Bu makineyi ürettikten sonra daha çevre dostu bir teknolojiden yararlanma fikri doğdu. Bu sebeple güneş enerjisiyle çalışan ‘solar kompost’ adını verdiğimiz makineyi geliştirmeye başladık. Güneş enerjisiyle çalışan makinemizi daha küçük ve kolay taşınabilir bir formda tasarladık. Makinemize güneş paneli yerleştirdik. Bu panel sayesinde makinedeki akü şarj edilebiliyor. Bu makinemizi de yine bakanlığımızın belirlediği 81 ildeki pilot okullara verdik. Solar kompost makinemiz de artık okulların kendine ait bahçesinde yani daha küçük alanlarda kullanılıyor.”
ATIKLAR İYİLEĞE KAPI AÇIYOR
Tarhan, okulda yapılan bir başka üretin olan ‘Pak-matik’ makinesinin de 2022 yılının kasım ayında tamamlandığını belirterek öğrencilere maddi destek de sağlayan bu makinenin çalışma şeklini şöyle anlattı:
Pak-matik, metal, cam ve plastik pet şişeleri toplarken ayrıştırabiliyor. Ayırma işleminin sonunda her atık kendine ait haznede depolanıyor. Öğrenci makineye yanında getirdiği atıkları koyduktan sonra adına tanımlanmış ‘AtıkKart’ı makinede bulunan kart okuyucuya tutuyor. Makine karta konulan atığa göre bir kontör yüklüyor. Öğrenci de bu kontörleri okul kantininden yaptığı alış verişlerde kullanabiliyor. Eğer isterse atık bedelini kendi hesabına değil de Kızılay’ın hesabına aktarabiliyor. Böylece atıklarla bir iyilik yapılabileceği fikri öğrencilerimize kazandırılıyor.”
Mehmet Emre Sarı, Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı 11’inci sınıf öğrencisi: “Şu an hem elektrikli hem de güneş enerjili kompost makinesi üzerinde çalışmaya devam ediyorum. Yemeklerin israf olduğunun ve çöpe gittiğinin farkındaydık. Yaşanan israfı görüyorduk. Bu yüzden kompost makineleri üzerinde çalışmaya başladık. Yaptığımız makinelerle okullardaki israfı büyük ölçüde engellediğimizi düşünüyorum. “
Muhammet Furkan Geçer, Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı 11’inci sınıf öğrencisi: “Ben pak-matik üzerinde çalışıyorum. Okuldaki arkadaşlarım da sıklıkla pak-matik makinesini kullanıyor. Bunu görmek beni ayrıca mutlu ediyor.”
Halil Fidan, Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı 11’inci sınıf öğrencisi: “Yaptığımız projeler sayesinde çevreye fayda sağlıyor olmak beni çok mutlu ediyor. Kendi aramızda bu makineler üzerinde çalışırken yeni fikirler de geliştirebiliyoruz. En son güneş enerjisiyle ve sesli komutla çalışan bir çöp kutusu tasarlamayı düşündük. Bu çöp kutusu içerisine atılan atıkları presleyerek daha fazla alana sahip olabilecek. Sesli komut özelliğine sahip olacağı ve bu sayede daha çok dikkat çekeceği için çevre kirliliğini azaltma noktasında faydalı olacağını düşünüyoruz.”