Side’nin yeni gözdesi Gymnasium

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya’da başlattığı ‘Kültürel Miras Yolu’ projesi çalışmalarına hız verdi. Proje ile Alanya’da Syedra’dan başlayan, Alanya Kalesi ve Perge ile devam eden Phaselis ve Olympos antik kentleri ile sonlanan bir gezi güzergahı oluşturuluyor. Projeye 2024 yılında minimum 600 milyon lira bütçe ayırıldı. ‘Kültürel Miras Yolu’ projesinin en önemli ayağı ise Side Antik Kenti’nde gerçekleşti.

Kazı başkanlığına aktarılan ödenek ile arkeologlarından, mimarına, restoratöründen işçisine kadar 150 kişilik bir ekip oluşturuldu. 12 ay boyunca 20 noktada çalışma yürütülerek, 57 projenin tamamlanması başarıldı. Yapılan bir senelik çalışma sonucunda antik yollardan, su kemerine, gümrük binasından Gymnasium’a (okul türü) kadar önemli tarihi yapılar ayağa kaldırıldı.

BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ

Side Antik Kenti’nde son bir senede ayağa kaldırılan en başat öğe ise Sideli gençlerin yetişmesi için yapılmış anıtsal yapı Gymnasium oldu. Yapı, Antalya Kültür Yolu Festivali kapsamında düzenlenen Devlet Çok Sesli Korosu’nun seslendirdiği “Carmina Burana” konseri ile görücüye çıktı. Yapı gece ışıklandırması büyülü atmosferi ve bünyesindeki sekiz büyük insan heykeli ile büyük ilgi uyandırdı. “2023 yılında Bakanlığımızın verdiği büyük destek ile 20 yılda yapamayacağımız büyük projeyi başardık” diyen Side Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, hem kentteki hem de Gymnasium ile ilgili yapılanları şöyle anlattı:

SÜTUNLAR AYAĞA KALDIRILDI

“Gymnasium, Sideli gençlerin yetişmesi için yapılmış anıtsal bir yapı. Kazısı 1950’li yıllarda kısmen yapılmış. 2017’de güney stoalarının (sütunlu galeri) büyük bölümü metrelerce toprak altındaydı. Gymnasium’da sekiz heykeli açığa çıkardık. Ancak böyle anıtsal bir cephenin son derece ciddi statik problemleri vardı. En önemli konu bu yapıyı nasıl ayağa kaldırabileceğimizdi. Bütün yapının stoalarını (sütun) tek tek söktük. Hepsinin statik sorunlarını giderdik, sütunlarını ayağa kaldırdık. Cephemizin restorasyonunu tamamladık.

Side araştırmalarını bir yol olarak düşünürseniz, 2023 yılı keskin bir viraj oldu. Bir gezi güzergahı oluşturduk. Anıtsal çeşmenin önünden ziyaretçileri alıp, büyük anıtsal caddelerden kentin Gymnasium’una, tapınaklara uzanan bir hat oldu. Bu planı ilk kez paylaşacağız. Bu plan bilim dünyasında da paylaşılmadı. Bu planın bütün üzerindeki noktaları belirleyip, karekodlar koyarak Side’ye ziyaret edenlerin anlayabileceği bir hale getireceğiz. Kentin yarısına yakın bir bölümü halen kumlar altında. Çeşmenin arkasında yeni bir su kemeri açığa çıkarttık. Şimdi onu tarihlemeye çalışıyoruz.”

EN ÇALIŞKAN İŞÇİLER KÖYLÜ KADINLAR

Side Antik Kenti’nde 150 işçi çalıştırıldı. Bu işçilerin en dikkat çekeni ise Antalya, Manavgat ilçesi Taşağıl Mahallesi Kaymaz Köyü’nden gelen kadınlar. Yaklaşık 100 kadın kazmalarını, küreklerini ve çapalarını alıp antik kentin açığa çıkmasında yardımcı oluyor. Tarihi alana gelebilmek için her gün 45 dakika köylerine gidip geliyorlar.