Şiddeti 7’nin üstünde

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Ahmet Mete Işıkara, ilk belirlemelerde 6.7 olarak ölçülen ve merkez üssü Kocaeli olan depremin büyüklüğünün, saha gözlemlerinin sonucuna göre 7'nin üzerinde olduğunu açıkladı.

Prof. Işıkara yaptığı açıklamada, daha önce depremin şiddetinin 6.4'le 9 arasında olduğunu söylediğini hatırlatarak, şöyle konuştu:

‘‘Saha gözlemlerinin sonuçlarına göre depremin büyüklüğü 7'nin üzerinde. Büyük bir deprem, çok şiddetli bir deprem. 2.6 metre boyunda bir akım sözkonusu. 80 kilometrelik bir faya tekabül ediyor. Çok büyük bir depremi yaşamış olduk.’’

Ölçümlere göre deprem üssü, 40.76933 enleminde, 29.97 derece boylamında meydana geldi. Işıkara, şiddeti 4'ten büyük artçı şokların sayısının 30'un üstünde olduğunu da sözlerine ekledi.

Yetkililer, İstanbul'un depremden ne büyüklükte etkilendiğinin, sismografi çalışmaları sonrasında ortaya çıkacağını söylediler. Bu çalışmanın günler alacağını belirten yetkililer, kentin ortalama 6 şiddetinde sarsılmış olabileceğini bildirdiler.

DEPREM YANDAN VURDU

Işıkara, depremin Hiroşima'ya atılan bombanın yüzde 1.5'u kadar enerjiyi boşalttığını söyledi. Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Işıkara, büyük mal ve can kaybına neden olan, ülkeyi mateme boğan depremin, ‘Doğrultu atılımlı, yanal hareketli bir fayın hareketi sonunda meydana geldiğini’ söyledi.

Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda bulunan Türkiye'nin, Batı'ya doğru yanal olarak hareket ettiğine dikkati çeken Prof. Dr. Işıkara, ‘Depremlerde hasarın, dalganın dipten ya da yandan vurmasından çok, depremin büyüklüğü ile orantılı olarak azalıp çoğaldığını’ belirtti, ancak dipten gelen depremlerin daha fazla etkili olabildiğini vurguladı. Prof. Dr. Işıkara, İstanbul'da beklenen en büyük depremin 7.4 büyüklüğünde olabileceğini belirtti. Bu büyüklükte bir deprem zayıf yapılı binaları kolaylıkla yerle bir edebiliyor ve o ölçüde de can kaybına yol açabiliyor. Prof. Işıkara, 7.4 ve daha büyük bir depremde, doğalgaz, su ve kanalizasyon borularına, konut ve sanayi binalarına, santrallere, barajlara, yazlık evlere büyük zarar vereceğini, yangınlar çıkarıp, insanları açıkta bırakıp, çok sayıda yaralı ve ölümlere neden olabileceğine dikkat çekti.

BİRKAÇ AY SÜREBİLİR

Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Barka ise dün sabaha karşı yaşanan depremin, Marmara Bölgesi'nde beklenen depremlerden biri olduğunu belirterek, sarsıntıların birkaç ay sürebileceğini söyledi. Özellikle İzmit bölgesinde 250 yıldır deprem yaşanmadığına dikkat çeken Prof. Barka, ‘‘Sarsıntılar insanların hissedebileceği şidettin altına da inebilir, üstüne de çıkabilir. Hasar tespiti yapıldıktan sonra evlere girebilir’’ diye konuştu. Barka, yaşanan felaketin geçen ay Çanakkale bölgesinde meydana geleceği ileri sürülen deprem tahminiyle ilgisi olmadığını da sözlerine ekledi.

ODTÜ Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ise artçı depremlerin azalarak süreceğine işaret ederek, ‘‘Birkaç hafta içinde, hasar görmüş binaları yıkacak artçı depremler beklenebilir. Bu büyüklükteki bir depremin tamamen dinmesi 1 yılı bulabilir’’ dedi.

Bulgaristan Bilimler Akademisi'e bağlı Jeofizik Enstitüsü Sismoloji Bölüm Başkanı Rumyana Glavçeva da A.A'ya verdiği demeçte, ortalama 10 dakika aralıklarla kaydedilen hafif yer sarsıntılarının yakın bir zamanda durmayacağını savundu.

YÜZLERCE ARTÇI DEPREM

Merkez üssü Kocaeli olan ve yurdun pek çok bölümünde hissedilen, Richter ölçeğine göre 7 civarında olduğu belirlenen depremin ardından yüzlerce artçı deprem yaşandı. CNN'in haberine göre, İzmit il merkezinde yaşanan deprem ABD'nin Colarado eyaletindeki Ulusal Deprem Bilgi Merkezi'nde ise 7.8 büyüklüğünde ölçüldü. Merkez, depremin 1906'da meydana gelen ünlü San Fransisco depremi kadar şiddetli olduğuna işaret etti. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü yetkilileri, ölçümlerin enerji esasına dayalı olduğunu ve dünyanın farklı yerlerinde değişik rakamlara ulaşılabileceğini belirterek, ‘‘Bunların ortalamasının alınması en doğrusu olur’’ dediler.

KARALAMA DEFTERİ GİBİ

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi'nde deprem ölçümlerinin yapıldığı sismografi aletleri, karalama defterine döndü. Depremin meydana geldiği 03.01 ile 06.00 saatleri arasında çok sayıda artçı deprem kaydedildi. Çok küçük sarsıntılar da hesaba katıldığında artçı deprem sayısı bini buldu. Yeraltındaki büyük faaliyetin göstergesi olan sarsıntıları kaydeden sismografi aletindeki rulo kağıtlar karalama defteri görünümüne büründü.

FAY HATTI İNCELENİYOR

Kandilli Rasathanesi yetkililerinin verdiği bilgiye göre, artçı depremler rasathaneye değişik mesafelerde meydana geldi. Sarsıntıların oluştuğu fay hattının Sapanca Gölü'nün Kuzeybatısı ile İzmit Körfezi'nin güneyinden geçtiği belirlendi. Rasathane yetkililerinden oluşan bir ekip fay hattını oluşturan bölgede incelemelerde bulundu. Elektrik kesintileri rasathanede de yaşandı. Rasathanedeki kesintilerde devreye jeneratörler girdi.

İTÜ 2 heyet kurdu

Öten İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan iki heyet, depreme neden olan faylanma ve yer değiştirmenin belirlenmesi, oluşan yapısal hasarın dağılımı ile neden ve sonuçlarını inceleyecek.

Geceyi sokakta geçirdik

MARMARA'yı vuran depremin şokundan kurtulamayan İstanbullular geceyi sokaklarda geçirdiler. Pek çok kişi uyumak için otomobillerini tercih ederken, bazıları parklara ve boş arsalara çadır kurdular. Çaresiz kalanlar, battaniyelere sarılıp, açık havada uyudular. Yemeklerini de sokaklarda yiyenler, depremle ilgili gelişmeleri de sokakta, aküyle çalıştırdıkları televizyonlardan izlediler. İSTANBUL

Richter ölçeği nedir

RİCHTER deprem şiddeti skalası, logaritmik bir yöntemdir. Depremlerin büyüklüğünü karşılaştırmak amacıyla 1935'te Charles F. Richter tarafından geliştirildi. California'daki depremleri ölçmek için hazırlandı ve daha sonra dünya çapında uygulandı. Richter skalası 0'dan 8.9'a kadar uzanır ve yer sarsıntısının etkisiyle ortaya çıkan enerjiyi gösterir. Logaritmik skala nedeniyle her rakam artışı bir öncekinin 10 kat fazla şiddetli deprem anlamına gelir. Örneğin 5.3 şiddetinde bir deprem orta şiddette sayılırken, Adana'daki gibi 6.3 şiddetinde bir deprem, şiddetli grubuna giriyor. 7 şiddetindeki bir deprem 100 misli şiddeti gösteriyor. Şiddeti 2'nin altındaki depremlere ise mikro-deprem deniyor ve bunlar hiç hissedilmiyor. Uzmanlara göre depremlerde şiddet arttıkça can ve mal kaybı da artıyor, yeryüzü şekillerinde büyük değişiklikler ortaya çıkıyor. Hasarların meydana gelmesinde binaların yapımının yanı sıra şehirleşmenin fay hattı üzerinde olup olmaması da önem taşıyor.

Kandilli'nin telefonları susmadı

BOĞAZİÇİ Üniversitesi Kandilli Rasathanesi'ni dün Türkiye'nin dört bir yanından binlerce kişi arayarak, bilgi istedi. Rasathane Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Ahmet Mete Işıkara ile Sismoloji Laboratuvarı'nda görev yapan 1 doçent, 3 doktor, 3 yüksek mühendis ve mühendislerden oluşan 18 kişilik ekip, gün boyunca arayanlara bilgi verdi. Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Üstün Ergüder ile TRT Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Bican, Yönetim Kurulu Müdürü İlhan Şenbay, Yönetim Kurulu Şefi Kamil Süer ve Yönetim Kurulu üyesi Prof. Zeki Hafızoğulları rasathaneye gelerek Prof. Dr. Işıkara'dan bilgi aldılar.

Artçı depremler dinmek bilmedi

Dün öğle saatlerine dek 300'ün üstünde artçı deprem meydana geldi. Bunların 4 şiddetinin üstündekiler ve saatleri şöyle:

Türkiye Saati: Büyüklük:

1- 03.35 4.2

2- 03.57 4.4

3- 04.08 4.6

4- 04.32 5.0

5- 04.33 5.5

6- 04.48 4.9

7- 05.23 4.4

8- 05.35 4.3

9- 05.43 4.7

10- 05.51 5.0

11- 06.14 5.5

12- 06.43 4.2

13- 07.18 4.5

14- 07.20 4.6

15- 07.40 4.4

16- 08.10 4.8

17- 08.45 4.3

18- 08.54 4.3

19- 09.28 4.5

20- 09.36 4.1

21- 10.21 4.1

22- 11.09 4.3

23- 11.11 4.3

24- 12.02 5.0

25- 12.32 4.3

26- 12.36 4.3

27- 13.46 4.2

28- 14.37 4.0

29- 14.58 4.5

30- 17.32 4.0

31- 18.17 4.1

32- 21.35 4.1

33- 21.52 4.1