Sezer'in iade gerekçesi

CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, 4774Sayılı "2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin DeÄŸiÅŸtirilmesi Hakkında Kanun"u iadesinin gerekçesinde, yapılmak istenilen Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin öznel, somut ve kiÅŸisel amaçlarla gerçekleÅŸtirildiÄŸinin ortaya çıktığını belirtti.Sezer, "Hukuk devleti, bütün etkinliklerinde hukuka ve Anayasa'ya uyan devlettir. Anayasa'nın egemenliÄŸi ve baÄŸlayıcılığı yanında yasa koyucunun uymak zorunda bulunduÄŸu ilkeler ve evrensel hukuk kuralları vardır" dedi. CumhurbaÅŸkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamada, Sezer'in, 4774 sayılı yasayı Anayasa'nın 89. maddesiyle 104. ve 175. maddeleri uyarınca, TBMM'ye iade ettiÄŸi bildirildi. Açıklamaya göre, Sezer, iade gerekçesinde, yasanın milletvekili seçilme yeterliliÄŸiyle ilgili 1., herhangi bir seçim çevresinde seçimin yenilenmesini düzenleyen 2. ve Anayasa'nın 67. maddesinin son fıkrasının, Meclis'in 22. Dönemi'nde yapılacak ilk ara seçimde uygulanmayacağına iliÅŸkin Geçici 1. maddesi birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde, yapılmak istenilen Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin öznel,somut ve kiÅŸisel amaçla gerçekleÅŸtirildiÄŸinin ortaya çıktığını kaydetti. Sezer, bir yandan Anayasa'nın 76. maddesinin ikinci fıkrası deÄŸiÅŸtirilerek, ideolojik ve anarÅŸik eylemleri tahrik ve teÅŸvik suçundan hüküm giymiÅŸ olanların milletvekili seçilebilmesine olanak saÄŸlanırken, yasanın 2. maddesine göre oluÅŸturulacak koÅŸullarla, 76. madde deÄŸiÅŸikliÄŸiyle engeli kalkanlara normal süreyi beklemeden milletvekili seçilme yolunun açılacağına iÅŸaret etti. "SEÇMEN EĞİLÄ°MÄ°NÄ° ETKÄ°LEME OLANAÄžI" Anayasa'nın 78. maddesinin üçüncü fıkrasında ara seçimlerin her seçim döneminde bir kez yapılacağı, kural olarak genel seçimlerin üzerinden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemeyeceÄŸi ve dördüncü fıkrasında da genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamayacağının kurala baÄŸlandığına dikkati çeken Sezer, gerekçesinde şöyle devam etti: "Bu kuralların amacı, ülkenin sürekli seçim ortamında bulundurulmasının getireceÄŸi olumsuzlukların ve genel seçimlere bir yıldan az süre kalmışken ara seçim yapılarak seçmen eÄŸiliminin etkilenmesinin ve yönlendirilmesinin önlenmesidir. Oysa, incelenen yasa ile getirilen düzenleme, bir il ya da seçim çevresinin tüm milletvekillerine sahip siyasal partiye ya da aynı amaca ulaÅŸmak için anlaÅŸan siyasal partilere, o il ya da seçim çevresindeki üyeliklerinin boÅŸaltılmasını saÄŸlayarak ara seçime baÅŸvurma ve genel seçim öncesi seçmen eÄŸilimini etkileme olanağı saÄŸlamaktadır. Bu sakıncalarına karşın söz konusu düzenlemelerin getirilmiÅŸ olması da yasanın özel amacını göstermektedir." "SÄ°Ä°RT KARARI ÃœZERÄ°NE..."Anayasal kurallarda gerçekleÅŸtirilen deÄŸiÅŸikliklerin, yasal düzenlemeye dönüştürülmeden uygulamaya konulamayacağını vurgulayan Sezer, Anayasa'nın 67. maddesine 4709 sayılı yasa ile eklenen son fıkrada, seçim yasalarında gerçekleÅŸtirilen deÄŸiÅŸikliklerin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağının kurala baÄŸlandığını anımsattı. 4774 Sayılı yasanın geçici 1. maddesinin, Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin kiÅŸiye özel niteliÄŸini açıkça ortaya koyduÄŸunu ifade eden Sezer, "Çünkü, bu geçici madde ile Anayasa'nın genel norm olma özelliÄŸi ortadan kaldırılmaktadır" dedi. Sezer, Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK), Siirt'teki milletvekili seçiminin yenilenmesine iliÅŸkin kararı üzerine, özellikle 76. madde deÄŸiÅŸikliÄŸiyle geçici 1. maddedeki düzenlemenin Anayasa'da yapılacak genel deÄŸiÅŸiklikten ayrılarak ivedi biçimde yürürlüğe konulmak istenilmesinin de yasanın öznel ve kiÅŸiye özgü yapısını gözler önüne serdiÄŸini belirtti. "KİŞİYE ÖZGÃœ YASA OLMAZ"Daha sonra yapılacak seçimlerde bu düzenlemelerden, kapsama giren herkesin yararlanabilecek olmasının 4774 sayılı yasanın kiÅŸiye özgü çıkarılış amacına ve niteliÄŸine etkili olmadığını da belirten Sezer, şöyle devam etti: "Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin, baÅŸlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukukdevleti olduÄŸu belirtilmiÅŸtir. Hukuk devleti, bütün etkinliklerinde hukuka ve Anayasa'ya uyan devlettir. Anayasa'nın egemenliÄŸi ve baÄŸlayıcılığı yanında yasa koyucunun uymak zorunda bulunduÄŸu ilkeler ve evrensel hukuk kuralları vardır. Evrensel hukuk ilkelerine göre, yasaların genel ve nesnel olması ve kiÅŸiye özgü olmaması gerekmektedir. Yasaların bu öğelere uygun çıkarılması hukuk devleti olabilmenin koÅŸullarındandır. Ayrıca, yasaların kamu yararı amacıyla çıkarılması hukukun bilinen ilkesi gereÄŸidir. Yasalarda bulunması gereken bu özellikler, yasaların özel, güncel ve geçici bir durumu gözetmeyen, belli bir kiÅŸiyi hedef almayankuralları içermesini zorunlu kılmaktadır. Yasalarda bulunması gereken bu özelliklerin, üst norm olan anayasalarda ya da anayasada deÄŸiÅŸiklik yapan yasalarda öncelikle aranacağı kuÅŸkusuzdur. Ä°ncelenen 4774 sayılı yasa, yukarıda sayılan gerekçelerle, öznel ve kiÅŸiye özgü niteliÄŸi nedeniyle hukuk devleti ilkesiyle baÄŸdaÅŸmamaktadır."Â