Sezer İş Yasası'nı onayladı

CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, Ä°ÅŸ Kanunu'nu onaylayarak yayımlanmak üzere BaÅŸbakanlığa gönderdi.CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayladığı Ä°ÅŸ Kanunu, bazı istisnalar dışında işçi-iÅŸveren iliÅŸkilerini yeniden düzenliyor. Yasanın getirdiÄŸi ana düzenlemeler şöyle: -''Ä°ÅŸin gereÄŸi ve teknolojik nedenler ile uzmanlık gerektiren iÅŸler'' sınırlaması içinde taÅŸeronlaÅŸmaya olanak saÄŸlandı. -Ä°ÅŸ iliÅŸkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri ayırım yapılmayacak, eÅŸit deÄŸerde bir iÅŸ için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret verilemeyecek.     -Ä°ÅŸ ve iÅŸyeri devredilebilecek. Geçici iÅŸ iliÅŸkisi en fazla 6 ayı geçmemek üzere ve yazılı olarak yapılacak, gerektiÄŸinde en fazla bir defa yenilenecek. -30'dan az işçi çalıştıran iÅŸyerleri iÅŸ güvencesi kapsamı dışında kalacak. Buna göre, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran iÅŸyerlerinde en az 6 aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iÅŸ sözleÅŸmesini fesheden iÅŸveren, feshi geçerli bir nedene dayandırmak zorunda olacak. Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doÄŸum, din, siyasi görüş, iÅŸ sözleÅŸmesinin feshi için geçerli bir neden olamayacak.     Sendika üyeliÄŸi, sendikanın iÅŸyeri temsilciliÄŸi, sözleÅŸmeden doÄŸan hakları takip için iÅŸveren aleyhine adli makamlara baÅŸvurmak gibi nedenler iÅŸ akdinin feshi için geçerli bir neden olarak sayılmayacak.     -Ä°ÅŸveren ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri iÅŸletme, iÅŸyeri veya iÅŸin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediÄŸinde bunu en az 30 gün önceden bir yazıyla iÅŸyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye Ä°ÅŸ Kurumu'na bildirecek. Ä°ÅŸveren, iÅŸyerinde çalışan işçi sayısı 20-100 arasında ise en az 10 işçinin; 101-300 işçi arasında ise en az yüzde 10 oranında işçinin; 301'den daha fazlaysa enaz 30 işçinin iÅŸine son ebilecek.    -Ä°ÅŸveren, 50 veya daha fazla işçi çalıştırılan iÅŸyerlerinde Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek oranda özürlü ve eski hükümlü ile terör maÄŸduru istihdam edecek. Bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin toplam oranı yüzde 6 olacak.  Özürlülük oranı yüzde 80'den fazla olanların sigorta primlerinin yüzde 50'si Hazine tarafından ödenecek. -Ãœcret, Türk Lirası olarak ödenecek. Yabancı para birimiyle yapılacak ödemeler günün kuru üzerinden Türk Lirası olarak yapılabilecek.      ÃœCRET BANKA HESABINA YATIRILACAK -Ãœcret en fazla aylık olarak ödenecek, bu süre sözleÅŸmeyle bir haftaya kadar indirilebilecek. Bono veya senetle ücret ödemesi yapılamayacak. Ãœcretin banka hesabına yatırılması, yasa hükmü haline getirildi. -Ä°ÅŸverenin konkordato ilanı, iflas veya aciz belgesi alınması yoluyla ücret ödeme güçlüğüne düşmesi durumunda geçerli olmak üzere, işçilerin son üç aylık ücret alacaklarını karşılamak üzere Ä°ÅŸsizlik Sigortası Fonu kapsamında ''Ãœcret Garanti Fonu'' oluÅŸturulacak. Bu Fon'a, sigortalının prime esas kazancının iÅŸverene düşen bölümünün binde 5'ini aÅŸmamak üzere iÅŸverenden kaynak saÄŸlanacak. -Ãœcret hesap defteri uygulamasına son verildi. -Her türlü işçi asgari ücret kapsamında olacak. -Haftalık 45 saati aÅŸan süreler ''fazla çalışma'' sayılacak. Fazla çalışma ücreti saat ücretinin yüzde 25 fazlası olarak uygulanacak.      İşçi, fazla çalıştığı her saat için 1.5 saatlik ''serbest zaman'' (izin) kullanabilecek.  Fazla çalışma süresi toplamı, 1 yılda 270 saati aÅŸamayacak.  -Cumartesi günlerinin yarım gün tatil olduÄŸuna iliÅŸkin hüküm  kaldırıldı. -Çalışma süreleri 1-5 yıla kadar olanlar 14 gün, 5-15 yıl arasında olanlar 20 gün, 15 yıldan fazla olanlar da 26 gün ücretli izin kullanacak.    18 yaşından küçükler ile 50 yaşından büyüklerin yıllık ücretli izin süreleri 20 günden az olmayacak.  Yıllık izin süresi tarafların anlaÅŸmasıyla 10 günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebilecek, izin süreleri sözleÅŸmeyle artırılabilecek. Ãœcretsiz yol izni süresi de 4 gün olacak. -Günlük çalışma süresi 4 saat veya daha kısa süreli iÅŸlerde 15  dakika, 4-7.5 saate kadar olan iÅŸlerde 30 dakika, 7.5 saatten fazla olan iÅŸlerde bir saat ara dinlenmesi verilecek. GECE ÇALIÅžMASI 7.5 SAATÄ° GEÇEMEYECEK -20.00-06.00 saatleri arasında kalan ve 11 saati geçmeyen zaman dilimi ''gece'' olarak tanımlandı. İşçilerin gece çalışması 7.5 saati geçemeyecek. Gece çalıştırılan işçiler, masrafları iÅŸveren tarafından karşılanmak üzere 2 yılda bir düzenli olarak saÄŸlık kontrolünden geçirilecek.  Gece ve gündüz iÅŸletilen, nöbetleÅŸe işçi postası kullanılan iÅŸlerde en fazla 2 haftalık nöbetleÅŸme esası uygulanacak. Postası deÄŸiÅŸtirilecek işçi 11 saat dinlendirilmeden diÄŸer postada çalıştırılamayacak. -Temel eÄŸitimi tamamlamış veya okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten fazla olamayacak. -Yer altı ve su altında çalışmayı gerektiren iÅŸlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaÅŸtaki kadın çalıştırılamayacak.  -Sanayi iÅŸyerlerinde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler gece çalıştırılamayacak.      HAMÄ°LELÄ°K VE DOÄžUM HAKLARI -Kadın işçilere doÄŸumdan önce 8 ve doÄŸumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta izin verilecek. ÇoÄŸul gebeliklerde doÄŸum öncesi izin süresi 10 haftaya çıkarılacak. Ä°steÄŸi halinde kadın işçiye doÄŸum izninin tamamlanmasının ardından 6 aya kadar ücretsiz izin verilecek. Bu süre yıllık izin hesabında dikkate alınmayacak.  -Kadın işçilere bir yaşından küçük çocukları için günlük 1.5 saat emzirme izni verilecek.   -Ä°ÅŸverenler, iÅŸyerlerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlü olacak.  -Herhangi bir iÅŸyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve ÅŸekillerinde makine ve cihazlarında işçilerin yaÅŸamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar tehlikenin niteliÄŸine göre iÅŸ tamamen veya kısmen durdurulacak veya iÅŸyeri kapatılacak.  -En az 50 işçi çalıştıran ve 6 aydan fazla sürekli iÅŸlerin yapıldığı sanayi iÅŸyerlerinde, her iÅŸveren bir iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi kurulu kurmakla yükümlü olacak.  -Devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran iÅŸverenler, iÅŸyerindeki işçi sayısına ve iÅŸin tehlike derecesine göre bir veya daha fazla iÅŸyeri hekimi çalıştıracak ve iÅŸyeri saÄŸlık birimi oluÅŸturacak.  -Devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran ve 6 aydan fazla sürekli iÅŸlerin yapıldığı sanayi iÅŸyerlerinde iÅŸverenler, iÅŸyerinin iÅŸ güvenliÄŸi önlemlerinin saÄŸlanması, iÅŸ kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi hizmetlerini yürütmek üzere iÅŸyerindeki işçi sayısına, iÅŸyerinin niteliÄŸine ve tehlikelilik derecesine göre bir veya daha fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirecek.  -16 yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ağır ve tehlikeli iÅŸlerde çalıştırılamayacak.  -Ağır ve tehlikeli iÅŸlerde çalışacak işçilerin iÅŸe giriÅŸinde veya iÅŸin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu iÅŸlere elveriÅŸli ve dayanaklı oldukları iÅŸyeri hekimi, iÅŸ saÄŸlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın SSK, saÄŸlık ocağı, hükümet veya belediye hekimleri tarafından verilmiÅŸ muayene raporları olmadıkça, bu gibiler iÅŸe alınmayacak veya iÅŸte çalıştırılmayacak.  -14 yaşından 18 yaşına kadar (18 dahil) çocuk ve genç işçilerin iÅŸe alınmalarından önce iÅŸyeri hekimi, işçi saÄŸlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın SSK, saÄŸlık ocağı, hükümet veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek iÅŸin niteliÄŸine ve ÅŸartlarına göre vücut yapılarının dayanıklı olduÄŸunun raporla belirtilmesi gerekecek. Çocuk ve genç işçiler, 18 yaşını dolduruncaya kadar 6 ayda bir defa aynı ÅŸekilde doktor muayenesinden geçirilerek buiÅŸte çalışmaya devamlarına sakınca olup olmadığı kontrol edilecek. KIDEM TAZMÄ°NATI FONU -Yasa hükümlerine aykırı davranışlar durumunda 50 milyon ile 5 milyar lira arasında deÄŸiÅŸen para cezaları uygulanacak.   -Kamu kuruluÅŸlarında sözleÅŸmeli olarak istihdam edilenlere mevzuat veya sözleÅŸmelerine göre ''kıdem tazminatı niteliÄŸinde'' yapılan ödemeler kıdem tazminatı sayılacak.     -50'den az işçi çalıştırılan tarım ve orman iÅŸlerinin yapıldığı iÅŸyerleri ile Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu çerçevesinde 3 kiÅŸinin çalıştığı iÅŸyerlerinde çalışan işçiler hakkında, Ä°ÅŸ Yasası'nda öngörülen ücret ve ücretin ödenmesine iliÅŸkin esasları içeren maddeler uygulanacak.      -Çalışma barışının ve endüstri iliÅŸkilerinin geliÅŸtirilmesinde, çalışma hayatıyla ilgili mevzuat çalışmalarının ve uygulamalarının izlenmesi amacıyla; hükümet ile iÅŸveren, kamu görevlileri ile işçi sendikaları konfederasyonları arasında etkin dayanışmayı saÄŸlamak üzere, üçlü temsile dayalı istiÅŸari mahiyette bir danışma kurulu oluÅŸturulacak.  -150 ve daha fazla işçi çalıştıran iÅŸyerlerinde işçilerin açacağı kantinlere iÅŸveren yer vermek zorunda olacak.  -Ä°ÅŸ güvencesini düzenleyen madde hükümleri gazetecilere de kıyasen uygulanacak.  -''Kıdem Tazminatı Fonu'' kurulacak. Kıdem Tazminatı Fonu'na iliÅŸkin kanunun yürürlüğe gireceÄŸi tarihe kadar işçinin kıdemleri 1475sayılı kanuna göre hesaplanacak.BAÅžESGÄ°OÄžLU: YASANIN UYGULANMASINI SIKI BÄ°R ÅžEKÄ°LDE TAKÄ°P EDECEĞİZÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat BaÅŸesgioÄŸlu, Ä°ÅŸ Yasası'nın CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanmasının son derece önemli olduÄŸunu bildirdi. ILO'nın 91. Çalışma Konferansı dolayısıyla Cenevre'de bulunan BaÅŸesgioÄŸlu, İş Yasası'nın CumhurbaÅŸkanı Sezer tarafından onaylanmasından çok memnun olduÄŸunu söyledi. BaÅŸesgioÄŸlu, bu kadar geniÅŸ kapsamlı bir yasanın CumhurbaÅŸkanı tarafından kabul görmesinin de son derece önemli olduÄŸuna iÅŸaret ederek, bundan sonra bu yasanın uygulanmasını sıkı bir ÅŸekilde takip edeceklerini, çalışma hayatında işçi-iÅŸveren iliÅŸkilerini düzgün bir ÅŸekilde yürütülmesi ve çalışma barışının kalıcı bir ÅŸekilde kurulması için gayret sarfedilmesi gerektiÄŸini kaydetti. BaÅŸesgioÄŸlu, ''Gerçekten çok geniÅŸ kapsamlı bir yasa. Yeni kavramları, kurumları çalışma hayatımıza getiren bir yasa. Bu yasayı başıboÅŸ bırakıp, uygulamada ihtilaf çıkaracak hususlara dikkat etmemiz lazım. Bakanlık olarak, üzerimize düşeni yapacağız'' diye konuÅŸtu. BaÅŸesgioÄŸlu, ''Yeni Ä°ÅŸ Yasası, çalışma barışını bozar mı?'' sorusuna, ''Yasada, çalışma barışını bozacak ekstrem maddeler olduÄŸu kanaatinde deÄŸilim. Bunların çoÄŸu, fiilen uygulanan, ÅŸu anda bizim yasa metnine dahil ettiÄŸimiz hususlardır. Karşılıklı gayret gösterilirse, bunların daha verimli olacağına inanıyorum. Yeni Ä°ÅŸ Yasası'ndan kayıt dışı istihdamın önlenmesi, iÅŸsizliÄŸin azaltılması, AB ve ILO'ya uyum konusundaki beklentilerimiz fazla'' karşılığını verdi.      İŞÇİ VE Ä°ÅžVEREN'Ä°N GÖRÜŞLERİ     TBMM SaÄŸlık, Aile, Çalışma ve Sosyal Ä°liÅŸkiler Komisyonu BaÅŸkanı Mahfuz Güler, Ä°ÅŸ Yasası'nın temel bir yasa olduÄŸuna dikkati çekerek, bu yasanın Türkiye ÅŸartlarına göre hazırlandığını ve üzerinde çok geniÅŸ bir ÅŸekilde mutabakat saÄŸlandığını vurguladı. Güler, TBMM'nin iradesiyle çıkan bu temel yasayı CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in onaylanmasının sevindirici bir durum olduÄŸunu ifade ederek, ''Biz de zaten bu ÅŸekilde bekliyorduk. Temel yasaların, bütün dünyada çıkışı zor olmuÅŸtur. Ama sonuçta çıkmıştır. Türkiye, çaÄŸdaÅŸ, AB ve ILO normlarına uygun bir yasaya kavuÅŸtu'' diye konuÅŸtu. TÄ°SK BaÅŸkanı Refik Baydur ise yasanın Sezer tarafından onaylanmasının son derece olumlu olduÄŸunu belirterek, Çankaya Köşkü'nden gelen onayın Türkiye'nin çaÄŸdaÅŸ bir yasanın uygulamaya girmesine olanak saÄŸladığını kaydetti. Baydur, ''Bence çok doÄŸru bir harekettir. Ancak bu yasanın içindeki kıdem tazminatı veya kıdem tazminatı fonunun da bir an evvel halledilmesi gerektiÄŸine inanıyorum'' dedi. Türk-Ä°ÅŸ Genel BaÅŸkanı Salih Kılıç, Ä°ÅŸ Yasası'nın geniÅŸ bir tartışmadan sonra CumhurbaÅŸkanı Sezer'in onayından çıktığını anımsatarak, işçi tarafının geçmiÅŸten bugüne kadar duyduÄŸu rahatsızlığın halen devam ettiÄŸini söyledi. Kılıç, yasa uygulamaya geçtikten sonra iÅŸveren kesiminin bu yasayı fırsat bilerek, işçiyi rahatsız etmemesi gerektiÄŸini belirtti. Salih Kılıç, yasanın uygulanmasındaki düzenlemeleri, işçinin lehine olacak ÅŸekilde mücadelelilerine devam edeceklerini ifade etti. DÄ°SK Genel Sekreteri Musa Çam ise yasanın onaylanması kararına saygı duyduklarını ancak yasanın Anayasa Mahkemesi'ne gideceÄŸini ve AB'ye uyum yasaları çerçevesinde yeniden gözden geçirileceÄŸine inandıklarını vurguladı.Â