Semavi Hoca'nın kitaplığına Kanada'dan teklif var

Bizans ve Türk sanatı ile ilgili en zengin kaynakların bir araya geldiÄŸi Prof. Semavi Eyice'nin kütüphanesi, benzerleri gibi yurtdışına satılabilir. Uluslararası Bizans tarihi otoritesi Prof. Eyice'nin 43 yılda topladığı kütüphanede 30 bin kitap bulunuyor. Kütüphanesine 1.5 milyon dolar fiyat biçen Prof. Eyice, alıcı bulamadığı takdirde, yurtdışından gelen teklifleri deÄŸerlendireceÄŸini söylüyor. Prof. Eyice'nin verdiÄŸi bilgiye göre, ünlü tarihçilerimizden Prof. Ömer Lütfi Barkan ve Prof. Ä°smail Hakkı Uzunçarşılı'nın kütüphaneleri de yurtdışına götürülmüş.‘‘Sahaflarda bazı kitap meraklıları vardır. Onların iÅŸi, birisi ölür ölmez gidip onun kütüphanesini yaÄŸmalamaktır. Daha cenaze kalkmadan giderler merhumun evine. ‘Ne iyi dostumuzdu,' filan diye bir nutuk atarlar. Kalkarken de, ‘Şuradan hatıra olarak bir-iki kitap alalım bari' derler. Cenaze içerideyken insanların kitabı görecek hali yok ya. Onlar da bunu fırsat bilip belledikleri birkaç kitabı yürütürler. Bu en klasik numaradır. Bunlar sahaf deÄŸildir ama sahaflarla iliÅŸkileri vardır. En meÅŸhurları Adnan Erzi idi. Ankara'da yaÅŸardı ve birisi oldü mü koÅŸa koÅŸa gelirdi. Åžimdi kim bakıyor bu iÅŸlere bilmiyorum. ’’ Uluslararası bir otorite olan Prof. Semavi Eyice, biraz hüzün, biraz da öfkeyle böyle özetliyor kitap dünyasında yaÅŸanan deÄŸiÅŸimi. Ancak, deÄŸiÅŸim sadece kitap dünyasına egemen deÄŸil. Hayatın hemen her alanında yaÅŸanıyor bu. 1998 yılında Prof. Eyice'nin gözlerinin görüş oranını yüzde 10'a kadar düşüren göz doktoru da bir parçası bunun. Tıbbi açıdan sakıncalı olduÄŸunu bile iki gözüne birden lazer tedavisi yapan ve ‘‘Prof. Dr.’’ gibi sıfatlar taşıyan doktorun vicdanı rahat mıdır bilinmez ama biz buradan söyleyelim: Semavi Hoca'nın kendisini affetmeye niyeti yok. Nereden çıktı kütüphaneyi satma fikri?- Satılsın ve herkes rahatlasın istiyorum. Çünkü bu kütüphane, yarın-öbür gün periÅŸan olup gidecek. Bu yüzden, toplu olarak bütün kütüphaneyi satın alacak birisini arıyorum. Ama bugüne kadar çıkmadı. Peki Kültür Bakanlığı ile herhangi bir temasınız oldu mu?- Oldu elbette. Gelip baktılar. Ondan sonra da sesleri çıkmadı. Aslında herkes bedavaya getirmek istiyor. Sadece Bakanlık deÄŸil, parası olan her yer bedava iÅŸ peÅŸinde. Ayrıca Kültür Bakanlığı kütüphaneyi alıp da ne yapacak? Semavi Eyice Kütüphanesi yapar, araÅŸtırmacılar gelip çalışır.- Böyle bir niyeti yok hiç kimsenin.Ne zaman karar verdiniz siz kütüphanenizi satmaya?- Aslında uzun zamandır düşünüyorum ben bunu. Ama ciddi bir alıcı çıkmıyor. Buraya Sabancı'nın adamı geldi, Koç'un adamı geldi, Milli Kütüphane'nin adamı geldi, Ä°stanbul Belediyesi'nin, Maltepe Belediyesi'nin adamları geldi. Bir Kanadalı da, bütün kütüphaneyi Kanada'ya götürmek üzere geldi. BARKAN’IN KÄ°TAPLARI NEREDEPeki kitapların yurt dışına çıkması mümkün mü?- Aslında çıkması yasaktır derler ama ben nice kütüphanelerin yurt dışına gittiÄŸini de gözlerimle gördüm.Kimlerin mesela?- Mesala Ömer Lütfi Barkan'ın kütüphanesi gitti. Zannediyorum Ä°smail Hakkı Uzunçarşılı'nınki de gitti. Giden gidiyor pekala. Sadece maddi ihtiyaçtan deÄŸil elbette, biraz da kütüphaneyi kurtarmak için satmak istiyoruz biz. Biz gözümüzü kapattığımız zaman bu kütüphane ne olacak? Birisi sahip çıkmazsa dağılacak elbette. Ben 77 yaşındayım bugün. 12 yaşından itibaren topladığım kitaplarla, benim sahamın en kıymetli kütüphanesi haline geldi. Bir daha kimse kolay kolay bir araya getiremez bunları.Ä°ÅŸte bu nedenle dağılıp gitmese de Eyice Kütüphanesi olsa daha iyi deÄŸil mi?- Ä°yi de kardeÅŸim, kimse heveslenmiyor ki. Maltepe Belediyesi'nin böyle bir teklifi oldu ama onlar da sponsor arıyor. Ne kadar istiyorsunuz kütüphaneye?- 1.5 milyon dolar istiyorum.Kaç bin kitap var?- Ne bileyim, 20-30 bin vardır herhalde. Pek çoÄŸu da bir daha bulanamayacak kitaplar olmalı...- Ä°ÅŸte Bizans sanatı, Bizans tarihi, Türk tarihi, Türk sanatı, Osmanlı tarihi, Ä°stanbul, Avrupa sanatı, mahalli tarihler. Bu sahalarda yazılmış belli baÅŸlı bütün kitaplar var. Koç ve Sabancı Ãœniversiteleri talip olmadılar mı kütüphanenin bütününe?- Ä°stediler ama hibe olarak istediler. Neden hibe edeyim? Ben bu kitapların hepsini kendi rızkımdan keserek aldım. 1.5 milyon dolar Sabancı veya Koç için yük müdür Allah aÅŸkına? Yine en ciddisi Maltepe Belediye BaÅŸkanı'ydı. ‘‘Anadolu yakasında doÄŸru-dürüst kütüphane yok. Ben bir arsa veririm, üzerine büyük bir kütüphane yaparız. Böylece bütün kitaplarınızı kurtarmış oluruz’’ dedi. Bu teklif benim de çok hoÅŸuma gitti ama sponsor bulunabildiÄŸi takdirde gerçekleÅŸebilecek bir proje bu.Peki satılmazsa ne olacak bu kütüphanenin sonu?- Bahçeye koyup yakarız hepsini. Ben bu ÅŸekilde vasiyette bulunan ilim adamlarına rastladım. ReÅŸat Ekrem Koçu da bunu istemiÅŸti. Evlatlığı yakmadı ama yakmaktan beter etti. MÃœZAYEDE Ä°STEMÄ°YORUMMüzayede yapmayı düşündünüz mü hiç?- Böyle teklifler de geldi. Belki istediÄŸimiz fiyattan daha fazla bir para gelir müzayededen ama bütün kütüphane de dağılır. Biz bunu istemiyoruz ki... Peki Türkiye içinde olmazsa, dışarıya satacak mısınız gerçekten?- Valla nasıl götürürler bilmiyorum, bunu göze alırlarsa neden satmamayım? Fuat Köprülü'nün kütüphanesine Amerikalılar talip olmuÅŸlardı vaktiyle. Bizim medya, ‘‘Nasıl satarsınız?’’ diye kıyameti kopardı. Peki ne oldu sonra o kütüphane? Dağılıp gitti. Yapı Kredi ancak yüzde onunu kurtarabildi.Â