Sekiz dilde nevruz kitabı

Orta Asya, Çin ve Moğolistan’daki Türk kültür tarihi ve edebiyatına ışık tutan çalışmalara imza atan, bugüne kadar aralarında ‘Türklerde At ve Atçılık’, ‘Kazak Edebiyatı’ ve ‘Türkmen Halk Kültürü’ adlı kitapların da bulunduğu 21 kitap yazan Muğla Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Ali Abbas Çınar, son yıllarda ilgilendiği nevruz geleneğini de kitaplaştırdı. Yrd.Doç.Dr. Çınar, tamamı renkli 61 sayfalık ‘Türk Dünyasında Nevruz’ adlı kitabında, geleneğin çıkış noktalarından Orta Asya’da konuyla ilgili belge ve bilgi toplayıp yumurta tokuşturma, ateş üstünden atlama ve kınalı eller gibi ritüellerin yansıtıldığı fotoğraflarla süsledi. İnceleme, Başbakanlık Basın- Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’nce Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça, Yunanca, Arapça ve Farsça olarak 8 ayrı dilde bastırıldı. Kitapta, nevruzun mitolojik, tarihsel ve coğrafi yönü ile iklime göre farklılık göstermesi; hayvancılık ve tarımla uğraşan toplumların törenlerinde doğması, buradan yayılarak geleneksel hale gelmesi gibi konular ele alınıyor.

Yrd.Doç.Dr. Çınar, “Nevruz, son yıllarda kimi siyasal hareketlerin veya siyasal düşüncelerin malzemesi haline getirilmek istenmektedir. Nevruz geleneğine bilimsel ve sosyal gerçeklik olarak yaklaşmak gerekir. Konuyu bir isyan malzemesi olarak görmekle, buna karşı getirilen başka uygulamalar nevruz bayramı ve nevruza ilişkin kimi tören, uygulama ve inançları gölgelemekte, hatta insanlar bu bayramı sadece Güneydoğu illerimizle sınırlı bir bayram olarak algılamaya başlamaktadır” dedi.

Türk dünyası açısından nevruzu, bozkır medeniyeti ve tarımsal üretime ilişkin mitolojik, tarihi, coğrafi, kültürel, iklimsel, sosyal inanış ve ritüeller bütünü şeklinde değerlendiren Yrd.Doç.Dr. Ali Abbas Çınar, “Yeni gün demek olan nevruz, Türklerin önemli bir bölümünün kabul ettiği eski takvimde, yeni yılın başlangıcı olduğu için günümüzde kutlanmakta olan yılbaşı ile eş anlamlıdır. Nevruz ritüel bir bayramdır. Bayramlar, bireyi toplumla bütünleştiren, toplumsallaştıran, kültürün gelecek kuşaklara devredilmesini sağlayan bir araç; tinsel alemi anlamaya yarayan bir değerler bütünüdür” diye konuştu.

Nevruzun Türk soylu halkların bayramı olduğunu vurgulayan Yrd.Doç.Dr. Çınar, şunları söyledi:

“Nevruz, Türk dünyası olarak bilinen; Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ile Sincan- Uygur, Tataristan, Altay, Başkordistan, Karakalpakistan, Nahçıvan özerk bölgelerinde ve Türk boylarının yoğun olarak yaşadığı Afganistan, Moğolistan, İran, Suriye, Irak ve benzeri ülkelerdeki Türk soylu halklar arasında coşkuyla kutlanmaktadır. Bu kutlamalara Balkan ülkelerindeki Türk soylu veya Türk kültürlü halklar da katılmaktadır. Bunlar arasında Makedonya, Bosna ve Arnavutluk'ta Bektaşi inançlı insanlar nevruzu kutlamaktadır. Nevruz, Türkiye ve Balkanlardaki Alevi- Bektaşi inanç toplulukları ile Şii topluluklarınca da geçmişte olduğu gibi günümüzde de büyük törenlerle kutlanır.”

Nevruzda oruç tutulup, kurban kesildiğini belerten Yrd.Doç.Dr. Ali Abbas Çınar, “Nevruz, İran ve Fars kültürlü halklar, özellikle Şii Araplar, Türkiye ve Türkiye dışında yaşayan Kürt halkı arasında da coşkuyla kutlanır. Bu kutlamaların tümünde de sevgi, huzur, sağlık ve yeni yıla kavuşmanın huzur ve coşkusu vardır. Bu açıdan konuyu sloganlaştırmadan, siyasallaştırmadan bayram sevinciyle kutlamak kültürün yaşaması açısından faydalıdır” dedi.

Basın- Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından bastırılan kitabın nevruzu 8 ayrı dilde anlatan tek eser olma özelliği taşıdığı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı ziyarete gelen yabancılara hediye edildiği bildirildi.