Şehre adını verenler

İstanbullular çok iyi bildikleri ünlü semtlerin isim babalarını tanıyor mu?

ERENLER

EYÜP: Halid Bin Zeyd Ebu Eyyub El Ensari. Sehabe. Fatih Sultan Mehmet, fetihten hemen sonra mezarı olduğu rivayet edilen yerde türbesini yaptırdı. Hemen ardından da aynı adı taşıyan cami inşa ettirdi. Semt bu türbe etrafında gelişti ve Müslüman yerleşmesi oldu.

ERENKÖY: Eren Baba. Orhan Gazi'nin savaşçı dervişlerinden. 1331'de Orhan Gazi Kartal Cevizli'de Bizans İmparatoru Üçüncü Andronikos'u yenerken, komutanlarından Konuralp de, Kaşıydağı'nın batı eteklerini (İçerenköy) fethetti. Eren Baba, Gözcü Baba, Kartal Baba, Ali Gazi ve Sarı Gazi öncülüğünde bölgeye gelenler Merdivenköy, Göztepe ve Erenköy'de iskán edildi. 1335'te Tekkebağ Köyü adıyla kurulan ilk yerleşim yerinin yönetimine Eren Baba ve Ali Gazi getirildi. 1465'te bölge tapu kayıtlarına Erenköy adıyla geçti.

FETİHÇİLER

BALTALİMANI: Baltaoğlu Süleyman Paşa. Fatih'in, kaptan-ı deryası. Şehrin kuşatılması sırasında donanmayı Rumelihisarı'nın hemen arkasındaki bu limanda korumaya aldı.

BEBEK: Bebek Çelebi. Bölükbaşı. Fatih, Rumelihisarı'nın yapılması ve kuşatmasında bölgede asayişi sağlamak üzere onu görevlendirdi. Fetihten sonra semtte bir köşk ve bahçe kurdu.

CİBALİ: Cebe Ali Bey. Bursa Subaşısı. İstanbul'un fethedildiği gün bu semtteki sur kapısını kırarak şehre girdi.

ZEYREK: Molla Mehmed Zeyrek Efendi. Fatih, fetihten sonra önde gelen sekiz kiliseyi cami ve medreseye çevirdi. Bunlardan biri de Unkapanı ile Saraçhane arasındaki Pantokrator Kilisesi'ydi. Medresenin başmüderrisliğine onu getirdi. Farsça'da uyanık ve zeki anlamında kullanılan zeyrek lakabını ise hocası Hacı Bayram Veli'den aldı.

BEĞENİLİP GETİRİLENLER

EMİRGAN: Emirguneoğlu Tahmasb Kulu Han. IV. Murad, Revan Kalesi'ni hiç çarpışmadan Osmanlı'ya teslim edince kendisini İstanbul'a davet etti. Adını Yusuf Paşa olarak değiştirdi ve bu semtteki bahçeyi bağışladı. Padişahın tahttan indirilmesinin hemen ardından da öldürüldü. Bahçe ve köşkünün güzelliğinden, padişaha yaren oluşundan, deniz ve içki sefalarından bahsedilir.

CAĞALOĞLU: Cigalizade Yusuf Sinan Paşa. Sicilya'da doğdu. Bir amiralin Don Scipione adındaki oğluydu. Cerbe deniz savaşında esir düştü. Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından enderuna verildi. Müslüman olarak Yusuf Sinan Paşa adını aldı. Tarihçi İbrahim Peçevi'ye göre bed renkli bir frenk kibarıydı. Beylerbeyliği ve vezirlik yaptı. Sert, geçimsiz ve kırıcıydı. 1604'te Diyarbakır'da öldü. Cağaloğlu'nda sarayı ve hamamı vardı.

SEMT KURANLAR

ALTUNİZADE: Altunizade İsmail Zühdi Paşa. Paşa'ya Altunizade lakabını veren kişi ise II. Mahmud. Padişahın paşaya bu lakabı uygun görmesi de boşuna değil. Çünkü paşanın babası, döneminin büyük bir altın varakçısı ve ticaret filosu sahibi olan Altuni Hacı Ali Efendi. Padişahın ihsanına layık olmak isteyen paşa, semtte iki köşk, bir cami, çeşmeler, okullar, fırın, hamam, karakol, vakıf evleri ve dükkanlar yaptırdı.

AYASPAŞA: Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamı. Yeniçeri ocağından yetişti. Semtte havuzlu bir bahçe içinde konak yaptırdı. Burada padişahın köpekleri de yetiştirilip, beslendi. 1599'da vebadan öldü.

BAYRAMPAŞA: Urfa Birecik'te doğdu. Yeniçeri Ocağı'ndan yetişti. 1623'te yeniçeri ağası oldu. Mısır Valiliği yaptı. 1637'de sadrazam oldu. Dördüncü Murad'ın Mısır seferinde öldü. Semtte çok sayıda cami, sebil ve okul yaptırdı.

CERRAHPAŞA: Cerrah Mehmed Paşa. III. Mehmed döneminde (1595-1603) sadrazamlık yaptı. Semtte külliye inşa ettirdi.

GEDİKPAŞA: Gedik Ahmet Paşa. Fatih'in sadrazamı ve kaptanı deryası. 1482'de öldü. Semtte çifte hamam, cami ve medrese yaptırdı.

HAYDARPAŞA: 1512'de doğdu. Tersane ve köprüler yaptırdı. İran ve Macaristan seferlerinde üstün başarı gösterdi. Vezir oldu. Beylerbeyliği yaptı. Eflak Voyvodasını'nın ayaklanmasını bastırmak için yapılan seferde öldü.

KASIMPAŞA: Anadolu, Rumeli beylerbeyliği ve Mısır valiliği yaptı. Mısır'da çıkan ayaklanmayı bastıramadığı için görevden alındı. Kanuni tarafından ikinci vezirliğe yükseltildi. Kasımpaşa semtini kurdu. 1531'de Mora Sancakbeyliği görevinden emekli olduktan sonra yerleştiği Gelibolu'da öldü.