‘Seferberlik hali’ne güncelleme
Güncelleme Tarihi:
‘Seferberlik Savaş Hali Tüzüğü’ yürürlükten kaldırılarak yerine ‘Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği’ getirildi. Düzenlemeyle birlikte seferberlik ve savaş hali kararları Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne uyumlu duruma getirilmiş oldu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle Bakanlar Kurulu kararı ile 1990 yılında yürürlüğe giren “Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü” 34 yıl sonra yürürlükten kaldırıldı. Yeni yayımlanan 52 sayfalık yönetmelikle, seferberlik ve savaş halinde Cumhurbaşkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları, bakanlıklar, mülki idare amirleri ile gerçek ve tüzel kişilerin görev, yetki ve sorumlulukları belirlendi. Yönetmelikte, seferberlik ve savaş hali kararını kimin, nasıl alınacağı, tekrar nasıl kaldırılacağı, koordinasyonun nasıl sağlanacağı, hangi kanallar vasıtasıyla duyurulacağı ile kamu ve kuruluşların, silah altındakilerin ve silah altına alınacak kişilere ilişkin usul ve esaslara yer verildi.
YETKİ CUMHURBAŞKANINDA
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle kanunlarda hüküm değişikliğine gidilerek “Bakanlar Kurulu” yerine “Cumhurbaşkanı” ibaresi yer almaya başlamıştı. Yeni yönetmelikle seferberlik ilanı kararı artık Cumhurbaşkanı’nın yetkisinde olacak. Böylece Cumhurbaşkanı; “Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyet’e karşı kuvvetli veya eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten ve/veya dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması durumunda” genel veya kısmi seferberlik ilanı kararı verecek. Seferberlik ilanı kararı yürürlüğe gireceği tarih ve saat belirtilerek, derhal Resmi Gazete’de yayımlanacak ve aynı gün TBMM onayına sunulacak. TBMM toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılacak.
SİSTEMLE UYUMLU OLDU
Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu’nun uygulamasına ilişkin esas ve usuller 1990 yılında çıkarılan bir tüzükle belirlenmişti. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte, esas ve usullerin tüzük yerine Cumhurbaşkanı tarafından yayınlanacak bir yönetmelikle yapılması öngörüldü. Mevcut mevzuatta ‘Başbakan ve Bakanlar Kurulu’na yapılan atıflar, ‘Cumhurbaşkanı’ olacak şekilde düzenlendi. Genelkurmay’ın seferberlik ve savaş hallerindeki bazı görev ve yetkileri, sisteme uyumlu şekilde Milli Savunma Bakanlığı’na devrediliyor. Yeni yönetmelikte, Milli Savunma Bakanlığı’nın görev, yetki ve sorumlulukları arasında “Cumhurbaşkanına görüş vermek, teklifinde bulunmak”, “Seferberlik ilanı gerektirecek durumlarda, bu halin ilanı için Milli Güvenlik Kurulu’na (MGK) görüş bildirmek” gibi maddeler de yer alıyor.