Seçmeni etkileyen 5 neden

Kesin olmayan sonuçlara göre; AK Parti, 2019 seçimlerine kıyasla, seçmeninin yaklaşık 2 milyonunu kaybederken, CHP ise yaklaşık 5 milyon yeni seçmen kazandı. AK Parti’nin sandıktan ikinci parti olarak çıkmasının nedenleri de tartışılmaya başlandı. AK Parti seçmenini en çok etkileyen faktörlerin başında ekonomik kriz gelse de partinin sandıkta ikinci çıkmasına neden olan 5 faktör şöyle:

YENİDEN REFAH ETKİSİ

İlk olarak, AK Parti seçmeni için geçen yıl yapılan genel seçimlerde ittifak şablonunda yer alan Yeniden Refah Partisi bir alternatif hale geldi. Bu nedenle kendi çizgisinden çıkacağını düşünen ve başka partiye gitmek istemeyen AK Parti seçmeninden YRP’ye ciddi bir oy kayması yaşandı. YRP’nin bu seçimlerde toplamda aldığı yüzde 6.19’luk oran partiyi 2028 seçimlerine taşıması açısından ciddi bir rakam oldu. Bunların yanı sıra YRP’nin yerel seçim kampanyası boyunca kullandığı argümanlar AK Parti tabanında ciddi bir konsolide oluşturdu. Bu kapsamda, özellikle YRP’nin ‘İktidar İsrail’le ticareti sonlandırdığını ilan etsin, İsrail’e ihracatı kestiğini ilan etsin’, ‘Filistin konusunda iktidarın daha güçlü bir duruş sergilemesi’, ‘Emekli maaşını 20 bin TL’ye çıkardığını ilan etsin’ ve ekonomi konusundaki eleştirileri ile söylemleri tepkili tabanı ciddi anlamda etkiledi.

EKONOMİK SIKINTILAR

İkinci olarak, seçmen koronavirüs salgınının ardından başlayan ekonomik krizle ilgili tepkiyi bu seçimde ilk kez bu kadar büyük oranda sandığa yansıttı. 2019’da 15 olan büyükşehir belediyesini bu seçimde 12’ye, 45 olan il belediye sayısını da 24’e düşürdü. Enflasyon, kira ve gıda fiyatlarındaki anormal artışlar ve hayat pahalılığı gibi ekonomik gerekçeler seçmenin sandıktaki kararında önemli oldu.

EMEKLİLERE VERİLEN ZAM

Üçüncü olarak seçimin sonucunu etkileyen en önemli kıstaslardan biri de emeklilere verilen zam oranı oldu. SSK ve Bağkur emeklilerine yıl başında yüzde 39 oranında zam yapılırken, ardından zam oranı memur emekli maaş artışlarıyla eşitlenerek yüzde 49’a çıkarıldı. Yüksek enflasyon ortamında emeklilere verilen zam miktarı yeterli olmadı. Hükümetin 2024’ü emekli yılı ilan etmesi, bayram ikramiyelerini 3 bin TL’ye çıkarması ve banka maaş promasyonlarının 8-12 bin TL arasına çıkartılması emeklinin kararını değiştirmede yeterli olmadı.

6 ŞUBAT ETKİSİ

Dördüncü olarak da geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler de sandıkta etkisini gösterdi. Deprem bölgesindeki 11 ilde kesin olmayan sonuçlara göre; 31 Mart 2019 seçimlerinde deprem bölgesindeki 11 ilden 8’ini kazanan AK Parti ve MHP, seçimlerde 11 ilden 6’sında yeniden il belediyelerini kazandı. Depremde en büyük hasarı alan Hatay CHP’den AK Parti’ye geçerken, AK Parti’de  olan Adıyaman ve Kilis CHP’ye, Şanlıurfa ise YRP’ye geçti.

ADAY STRATEJİSİ

AK Parti’nin aday belirlemede uyguladığı strateji sandığa yansıdı. Bazı şehirlerde anketler, temayül ve saha yoklamalarından birinci çıkan isimler yerine başka isimler aday gösterildi. Bazı yerlerde ise halkın istediği adaylar gündeme gelmezken, söz konusu adaylar başka partilere geçerek oyların bölünmesine neden oldu. Aday tespitindeki yanlışlıkların en çok Bursa, Şanlıurfa, Denizli, Burdur, Afyonkarahisar, Kırıkkale, Kastamonu’da
olduğu belirtiliyor.

İLK KEZ CHP ÖNDE

- YSK’nın verilerine göre, AK Parti 2019’da 18 milyon 299 bin 576 seçmen ile yüzde 42.6, CHP ise 12 milyon 625 bin 346 seçmen ile yüzde 29.4 oy almıştı. 2023 genel seçimlerinde ise AK Parti, yurtdışı verileri dahil olmadan 18 milyon 586 bin 137 seçmen ile yüzde 35.62 oy alırken, CHP ise 13 milyon 374 bin 463 seçmen ile yüzde 25.35 oranına oya sahip olmuştu. Kesin olmayan sonuçlara göre; belediye başkanlıkları yarışında AK Parti, yaklaşık 16 milyon 313 bin seçmenin oyu ile yüzde 35.54’lük bir oran aldı. Bu seçimlerde yine kesin olmayan sonuçlara göre; 17 milyon 350’yi aşkın oy alan CHP’nin bu oranı ise yüzde 37.74 oldu. Söz konusu oran, CHP’nin 2002’den bu yana ilk kez AK Parti’nin önünde yer alarak seçimlerden birinci parti olarak çıkmasını sağladı.