Güncelleme Tarihi:
Seçmen listeleri kesinleşirken, ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor. Elazığ'ın 9 bin 750 nüfuslu Keban İlçesi'nin seçmen sayısı 10 bin 100'ü buldu. Şanlıurfa'da 10, Siverek'te 5, Hilvan'da 2 bin hayali seçmen ortaya çıktı. Antalya'nın Aksu, Çalkaya ve Beymelek beldelerinde de durum aynı.
Türkiye'yi 21'nci Yüzyıl'a taşıyacak 18 Nisan'daki çifte seçime şimdiden 'taşımalı seçmen' ve 'mükerrer yazım' gölgesi düştü. Bazı yerleşim birimlerinde seçmen sayısı, tüm nüfusdan fazla çıktı. Birçok kişinin, sahte belgelerle listelere mükerrer yazıldığı saptandı. İl ve ilçe seçim kurullarına, seçmen listelerinin sağlıklı yapılmadığına ilişkin itiraz ve ihbar yağdı, ancak listeler kesinleştiği için bir şey yapılamadı.
Seçmen listelerinin sağlıksız olduğuna en çarpıcı örnek, Elazığ'ın Keban İlçesi oldu. Belde ve köyleriyle 9 bin 750 nüfuslu Keban'da oy kullanacakların sayısı 'taşımalı seçmenlerle' tam 10 bin 100'ü buldu. 1997'deki sayımda Keban'ın nüfusu 6 bin 610, seçmen sayısı da 3 bin 379 olarak belirlendi. Ancak askı süresinin bitiminde seçmen listelerinde merkezde oy kullanacakların sayısı 6 bin 500'e çıktı. Merkez, belde ve köyleriyle toplam nüfusu 9 bin 750 olan Keban'da, listelere yazılan toplam seçmen sayısı 10 bin 100 oldu.
LİSTELER KESİNLEŞTİ
Keban İlçe Seçim Kurulu, seçmen listelerine askı süresinde herhangi bir parti veya kişinin itirazda bulunmadığını, bu nedenle kesinleşen listelerle ilgili yasal işlem yapılamayacağını açıkladı. Belediye başkanlığı için ANAP, FP, CHP, DSP, MHP, DYP'nin yarıştığı Keban'da, seçmen sayısının nüfustan fazla çıkmasına, ilçe dışında oturan bir çok vatandaşın, memleketlerinde oy kullanmak istemesi neden oldu. Bu kişilerin büyük bölümünün, ikamet nakil belgesiyle başvuruda bulunup listelere yazıldığı belirtilirken, sahte belgelerle yazım yapıldığı da iddia edildi.
HATALI SEÇİM
Keban Belediye Başkanı MHP'li Ramazan Çelik, bu konuda ‘‘İsteyen, istediği yerde oy kullanabilir. Seçmen kendi iradesiyle Keban'da oy kullanmak istiyorsa yapılacak birşey yoktur’’ dedi.
DSP İlçe Başkanı Fehmi Rüzgar, diğer partilerin Keban dışında oturanları da seçmen listelerine yazdırdığını söyledi. Rüzgar, ‘‘İstanbul'da oturanlar bile seçmen olarak yazıldı. İlçe seçim kuruluna durumu bildirdim. Durumdan rahatsız olduklarını, ancak tespit için belge olmadığından işlem yapamadıklarını söylediler’’ diye konuştu. CHP İlçe Başkanı Seyfettin Bibar da aynı iddiayı tekrarladı, ‘‘Biz bu yola başvurmadık. Keban'daki gerçek seçmene haksızlık yapılıyor. Demokrasi açısından hatalı seçim olacak’’ dedi.
ŞANLIURFA'DA REKOR
Seçime gölge düşüren 'mükerrer yazım' Şanlıurfa'nın merkez ile Siverek ve Hilvan ilçelerinde rekor düzeye ulaştı. Şanlıurfa merkezde 10 bin 192, Siverek'te 5 bin ve Hilvan'da da 2 bin mükerrer ve hayali seçmen yazıldığı ortaya çıktı.
Şanlıurfa İl Seçim Kurulu Başkanı Yusuf Demir, 12 Ocak'ta yaptığı açıklamada, askı süresinin bitimine 2 gün kala mükerrer yazılan seçmen sayısının 4 bine ulaştığını açıklamıştı. Sürdürülen incelemede bu sayı hızla artarak 17 bin 192'yi buldu. İtirazlar ve ihbarlar üzerine, Yüksek Seçim Kurulu, Şanlıurfa'ya müfettişler göndererek, seçmen listelerini incelemeye aldı. Seçmen listelerine mükerrer yazılanların, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaları için dava açılacağını açıkladı.
CHP DEDEKTİF GİBİ
CHP Şanlıurfa İl Başkanı Halil Paydaş, bu ildeki seçmenlerin yüzde 10'unun hayali olduğunu, bunun da seçime gölge düşüreceğini söyledi. Listelerdeki mükerrer seçmenlerin adlarını dedektif gibi çalışarak kendilerinin ortaya çıkardığını söyleyen Halil Paydaş, şöyle konuştu:
‘‘Yıllardır sağ partilerin neden seçimi kazandığı kafamda hep soru işaretiydi. Bunun nedenini çözmek için çok çalıştık. Şanlıurfa merkez, Hilvan ve Siverek'deki seçmen kütüklerinin fotokopisini Ankara'daki bir bilgisayar merkezine gönderdim ve incelettim. Bir kişi hem köy, hem de kentte yazılmış. Plana göre köyde ağası seçmenin yerine oy kullanacak, kentte de kendisi oyunu kullanabilecekti.’’
ANTALYA'DA DA AYNI
'Taşımalı seçmen' gerçeğini ortaya koyan bu gelişme karşısında bazı siyazsi partiler itirazda bulundu. İl Seçim Kurulu'na yapılan itirazlar Yüksek Seçim Kurulu'na iletildi. Soruşturma sürerken bir yetkili, ‘‘Özellikle büyük şehirde ikamet edenler, çevre beldelerde oy kullanarak buradaki seçimi etkilemeyi amaçlamışlar. İtiraz edilen yerlerde oy kullanacak seçmenlerin büyük bir bölümü gerçekte büyükşehir sınırları içinde oturuyor. Muhtarların sahte ikamet verdikleri iddiası vardır’’ dedi.
ANAP OTOBÜSLERLE TAŞIDI
İzmir'in Selçuk ilçesinde de, yüzlerce mükerrer seçmen yazımı yapıldığı ortaya çıktı. CHP İlçe Başkan Vekili Doğan Fazlı, Selçuk İlçe Seçim Kurulu'na başvurarak, ANAP İlçe Başkanı Cafer Yeşildağ, bazı yönetim kurulu üyeleri ve Atatürk Mahallesi Muhtarı Adil Avcı'nın, ilçeye yasal olmayan yollardan seçmen getirdiklerini iddia etti. ANAP İlçe örgütünce özel otobüslerle Selçuk'a çok sayıda kişinin taşındığı, kolaylıkla ikametgah belgesi verilerek, seçmen kütüklerine yazdırıldığı iddiasıyla, mükerrer yazımlarla ilgili başlatılan soruşturma sürüyor.
MUHTARA SORUŞTURMA
Adana'nın Yüreğir İlçesi'ne bağlı Denizkuyusu Köyü Muhtarı Seyhan Mutlu Çağdar hakkında, sahte seçmen yazımı yaptığı idiasıyla soruşturma başlatıldı. Yüreğir İlçe Seçim Kurulu'na yapılan şikayette, Muhtar Çağdar'ın, Denizkuyusu Köyü'nde oturmadıkları halde çok sayıda kişiyi seçmen olarak yazdığı iddia edildi. Seçim Kurulu'nun başvurusu üzerine savcılık Çağdar hakkında soruşturma açtı.
Baykal önceden uyardı
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Şeker Bayramı tatilini geçirdiği seçim bölgesi Antalya'da yaptığı açıklamada, seçmen listelerinin sağlıksız olduğundan yakınarak, bunun büyük tartışma yaratacağını söylemişti. Baykal, bu iddiaların seçime gölge düşüreceği ikazında bulunmuş, ‘‘Bu konuda bir tartışmanın seçimlerde ve seçim sonrasında önümüze gelmesi muhtemel görünüyor’’ demişti.
SEÇMEN SAYILARI VE SEÇİME KATILMA ORANLARI
SEÇİM YILI | SEÇMEN SAYISI | SEÇİME KATILMA ORANI |
1950 | 8.905.743 | % 89.3 |
1954 | 10.262.063 | % 88.6 |
1957 | 12.078.623 | % 76.6 |
1961 | 12.925.395 | % 81.0 |
1965 | 13.679.753 | % 71.3 |
1969 | 14.788.552 | % 64.3 |
1973 | 16.798.164 | % 66.8 |
1977 | 21.207.303 | % 72.4 |
1983 | 19.767.366 | % 92.3 |
1987 | 26.376.926 | % 93.3 |
1991 | 29.979.123 | % 83.9 |
1995 | 34.155.981 | % 85.2 |