Seçimin kaderini de borsa belirleyecek

Son yıllarda Yunanlılar evlerini, arabalarını satıp borsaya giriyorlar

Yeni Demokrasi Partisi'nin genç ve dinamik lideri Kostas Karamanlis koşarak kürsüye çıkmış. Miting alanını dolduran kalabalık ‘‘Zafer, zafer’’diye sloganlar atıyormuş. Karamanlis büyük bir heyecanla konuşmaya başlamış: ‘‘İktidara gelirsek işçi maaşlarını 2 kat arttıracağız.’’ Alkış, kıyamet kopmuş. Karamanlis coşmuş: ‘‘Emekli maaşlarını da 2 kat arttıracağız.’’ Kalabalık daha da coşmuş. Alkışlar yükselmiş. Karamanlis iyice heyecanlanmış: ‘‘Kredileri de 2 katına çıkartacağız.’’ Kalabalık ‘‘Bravo Kostas’’ diye tempo tutmaya başlamış. Sonunda yanında duran danışmanı dayanamamış, Karamanlis‘in kulağına eğilmiş: ‘‘Aman Sayın Başkan ne yapıyorsunuz’’ demiş. ‘‘Biz bu paraları nereden bulacağız?’’ Karamanlis hiç umursamamış, bir yandan kalabalığa el sallarken diğer yandan da gülümsemiş: ‘‘Sana iktidar olacağımızı kim söyledi?’’

Tabii ki bu fıkrayı iktidardaki Pasokçular anlatıyor.

YDP’NİN ALTIN YILLARINDAN GERİYE KALANLAR

Yunanistan'da sağın en güçlü partisi Yeni Demokrasi'dir. Ünlü devlet adamı Konstantin Karamanlis'in 26 yıl önce kurduğu YDP'nin altın yılları çok gerilerde kaldı artık. YDP yıllardır sancılı. Karamanlis‘in parti liderliğini bırakıp Cumhurbaşkanlığı’na çıktığı günden beri, sürekli çalkalanıyor. Sağcılar 19 yıldır bir türlü sosyalistlerden iktidarı alamıyorlar. Andreas Papandreu'nun 1981'de değişim sloganlarıyla başbakanlık koltuğuna oturduğu günden bu yana tam 16 yıldır Pasok iktidarda. Sadece arada, üç yıl YDP iktidarı yakalayabildi..

Seçim yenilgileri YDP'nin adeta kaderi oldu. Her hezimet de, partinin liderini koltuğundan ediyor. 1980'den bu yana YDP, 3 lider eskitti. YDP'nin son iddialı lideri Miltiadis Evert, Türkiye'ye meydan okumak için bütün Yunan adalarına Yunan bayrağı dikmeye kalkınca, 1996 seçimlerini kaybetti ve partinin önceki liderleri Yorgos Rallis ve Kontantin Mitsotakis gibi liderlik koltuğuna veda etmek zorunda kaldı.

GENÇ KARAMANLİS PARTİYİ KURTARACAK MI?

Türk ve Yunan siyaset dünyası öylesine birbirine benziyor ki, Yunanistan'da da başı sıkışan parti, geçmişin karizmatik isimlerinden medet umuyor. 1996 seçimlerindeki hezimetten sonra, Yeni Demokrasi Partisi de böyle yaptı, Yunanistan'ı demokrasiye döndürüp, Avrupa Birliği'ne sokarak tarihe geçen Karamanlis ismine sarıldı. Konstantin Karamanlis'in genç yeğeni, YDP'nin başına getirildi.

YDP o sırada, sosyalistlere karşı alternatif politikalar üretememenin sancısını yaşıyordu. Ancak 40 yaşındaki hukukçu Kostas Karamanlis de Simitis'i sarsacak yeni politikalarla gelemeyince herkes ‘‘Kostaki-Küçük kostas’’ deyip Karamanlis'i fazla ciddiye almadı.

Ancak Karamanlis, liderlik koltuğuna oturduktan birkaç ay sonra, iki güçlü rakibini partiden atınca, pek de hafife alınamayacağı anlaşıldı. Karamanlis sonra da imajını güçlendirmek için Amerikanvari bir kampanya başlattı. Danışmanlarının hedefi yaşlı Simitis'e karşı genç ve dinamik bir muhalefet lideri imajı yaratmaktı. Karamanlis, beyaz eşofmanlarını giyip futbol sahasına çıktı. Ama şansızlıklar Karamanlis'in peşini bırakmadı. Bacak lifleri, Kostaki'nin kilolarına dayanamayıp kopunca, YDP'nin genç lideri mizah yazarlarına malzeme olmaktan kurtulamadı.

Genç Karamanlis, en büyük sükseyi ise geçen yıl güzel Nataşa'yla evlenerek yaptı. Bu kez de, Yunan siyaset dünyasında, politikadan daha fazla üretilen dedikodu mekanizması çalışmaya başladı.

Kostaki neden Nataşa'yla evlenmişti? Gerçekten Nataşa'yı seviyor muydu? Yoksa bu göstermelik bir evlilik miydi?

Kostas Karamanlis, dedikodulara son vermek istercesine, genç ve güzel eşi Nataşa'yla fotoğrafçılara yanak yanağa, gözgöze pozlar verdi. ‘‘Nataşa'yı çok seviyorum’’ diye açıklamalar yaptı.

Karamanlis, bir yandan imajını güçlendirmeye çalışırken diğer yandan da Simitis'e karşı adeta bir gerilla savaşı başlattı. Hükümeti yıpratmak için, Yunan Komünist Partisi'yle gizli ittifaka bile girdi.

Simitis, 1996 yılı sonunda tarıma uygulanan destekleme alımlarını kaldırınca bütün Yunanistan'ı traktörleriyle bloke eden çiftçi eylemlerinin ardında sadece komünistler değil, sağın güçlü partisi Yeni Demokrasi de vardı.

1998'de de aylarca lise ve üniversitelerin kapanmasına yol açan eylemlerde de Yeni Demokrasi rol oynadı. Komünistler'le Karamanlis arasındaki en ilginç ittifak ise ABD Başkanı Bill Clinton'un Atina ziyareti sırasında yaşandı. Yunanistan'daki genel eğilim paralel olarak sahnede komünistler olmasına rağmen, perde arkasında YDP militanları vardı.

Gerçi Karamanlis, hükümete zor anlar yaşattı ama yine de ne yaparsa yapsın, Simitis'in parlayan yıldızını tam anlamıyla yakalayamadı. Kamuoyu yoklamaları, hala Yunan halkının yüzde 60'ının Simitis'i en iyi başbakan olarak gördüğünü gösteriyor. Karamanlis ise yüzde 49'da kalıyor.

SEÇMEN PROFİLİ NASIL DEĞİŞTİ?

Karamanlis'in imajının hala zayıf olmasına rağmen, yine de YDP son bir ay içinde Pasok'la arasını büyük ölçüde kapatarak süpriz bir atağa kalktı.

Aslında Helsinki zirvesinden sonra Simitis'in seçimlerde rahat bir zafer kazanacağı tahmin ediliyordu ama YDP'nin giderek arayı kapatması Pasok'ta ciddi kaygı yaratmaya başladı.

YDP'nin arayı kapatmasının birçok nedeni var. Her şeyden önce, son yıllarda Yunanistan'da seçmen profili değişti. Eskiden YDP'nin klasik seçmen kitlesi şehir burjuvazisiydi. Pasok'u ise kırsal kesim çiftçiler destekliyordu. Ancak Simitis'in 4 yıldır uyguladığı kemer sıkma politikası sonucunda özellikle çiftçi ve işçilerin büyük çoğunluğu Pasok'a küstü. Buna karşılık,Pasok merkez oyları toplamaya başladı. YDP ise küskün çiftçilerin oylarına yöneldi.

YDP lideri ilk başarısını bölünen sağı her şeye rağmen YDP etrafında toplayarak sağladı. 1989'da partiden kopan aşırı milliyetçi Andonis Samaras'tan sonra, bizzat YDP'den attığı, Stefanos Manos'la bile seçim ittifakı yapınca Karamanlis herkesi şaşırttı. Böylece solda 5 parti seçimlere girerken sağ, tek cephe halinde iktidar yarışına girme şansını elde etti.

Karamanlis, Simitis‘in bütün kampanyasını dayandırdığı ‘‘Avrupa Para Birliği’’ zaferine saldırarak sert bir kampanya da başlattı.

YDP lideri, Simitis'e esas büyük darbeyi ise Yunan orta sınıfının adeta kaderini bağladığı borsada indirdi.

Simitis Hükümeti'nin Avrupa Para Birliği'ne resmi başvuruyu yaptığı gün, borsada büyük bir kriz yaşandı. Kanıtlanamadı ama borsa krizini YDP'yi destekleyen sermaye çevrelerinin yarattığı söylendi. Kriz üç gün sürdü ve sonunda hükümet devlet kuruluşlarını devreye sokarak borsaya 120 milyar drahmi aktardı ve düşüşü durdurdu ama yine de zafere koştuğunu düşünen iktidar partisi Pasok sarsıldı ve Başbakanlık'ta telaş başladı.

SİMİTİS'İN SEÇİLME ŞARTI BORSAYA BAĞLI

Seçime kısa bir süre kala borsada yine büyük bir kriz yaşanırsa Simitis'in seçimi kaybetmesi ihtimali çok yüksek. Çünkü, son yıllarda Yunanlılar adeta borsayla yaşıyorlar. Evlerini, arabalarını satıp borsaya giriyorlar. Hatta bankadan kredi alıp borsada oynayanlar bile var. 10 milyon nüfuslu Yunanistan‘da 1,5 milyon Yunanlı borsada oynuyor. Başka bir deyişle borsacıların yakınları ve akrabalarını da dikkate alırsak, yaklaşık 3-3,5 milyon Yunanlı oyunu son dakikada borsa endeksine göre kullanacak. Kısacası 21. yüzyılın ilk seçimlerinde Yunanistan’da borsacılar seçimin kaderini çizecek.

On milyon nüfuslu Yunanistan‘da 1,5 milyon Yunanlı borsada oynuyor. Başka bir deyişle borsacıların yakınları ve akrabalarını da dikkate alırsak, yaklaşık 3-3,5 milyon Yunanlı oyunu son dakikada borsa endeksine göre kullanacak.