Seçimde oy verirken bunlara dikkat!

28 Mart Mahalli Ä°dareler Genel Seçimleri'nde oy verme iÅŸlemi, günün daha erken karardığı doÄŸudaki 32 ilde 07.00-16.00, diÄŸer illerde 08.00-17.00 saatleri arasında gerçekleÅŸtirilecek. Yaz saati uygulamasına, 28 Mart Pazar günü, saatlerin 01.00'de bir saat ileri alınmasıyla geçilecek. YSK yetkilileri, uygulamanın oy verme günü olan 28 Mart'a denk gelmesi nedeniyle, seçmenleri saatlerini ayarlamaları konusunda uyardı.      BÄ°RÄ°NCÄ° GRUP Ä°LLER YSK'nın kararına göre, seçmenlerin oylarını 07.00-16.00 saatleri arasında kullanacağı iller ÅŸunlar:      Adıyaman, AÄŸrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, KahramanmaraÅŸ, Mardin, MuÅŸ, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Åžanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, IÄŸdır ve Kilis.      Ä°KÄ°NCÄ° GRUP Ä°LLER Oy verme iÅŸleminin 08.00-17.00 saatleri arasında gerçekleÅŸtirileceÄŸi iller ise şöyle:      Adana, Afyon, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Edirne, EskiÅŸehir, Hatay, Isparta, Mersin, Ä°stanbul, Ä°zmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, KırÅŸehir, Kocaeli, Kütahya, Konya, Manisa, MuÄŸla,NevÅŸehir, NiÄŸde, Sakarya, Samsun, Sinop, TekirdaÄŸ, Tokat, UÅŸak, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Karaman, Kırıkkale, Bartın, Yalova, Karabük, Osmaniye ve Düzce.       Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy verme iÅŸlemi saat 08.00'de baÅŸlayacak ve YSK'nın o yer için belirlediÄŸi bitiÅŸ saatinde sona erecek.       KÄ°MLÄ°K BELGESÄ° ÅžART     VatandaÅŸlar, seçmen bilgi kağıdı ve kimliklerini göstererek oylarını kullanacaklar.      Seçmen bilgi kağıdı bulunmayıp seçmen kütüğünde adı olan seçmenler, oylarını kimliklerini göstermek suretiyle kullanabilecekler.      Nüfus cüzdanı, resmi daireler veya KÄ°T'lerden verilen kimlik kartları, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi gibi kimliÄŸini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgeler kimlik olarak gösterilebilecek.     Belediyeler ile köy ve mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik bilgileri geçerli olmayacak.      Bu belgelerden birini ibraz edemeyen seçmen, oyunu kullanamayacak.     Nüfusu 2 bini geçmeyen köylerde belirtilen nitelikte kimlik belgesi veremeyen ve sandık seçmen listesinde adı yazılı olan seçmenin kimliÄŸi, sandık kurulunda tanınan 2 seçmenin tanıklığı ile tespit edilecek.       KÄ°MLER SEÇİLECEK?     Seçmenler, sırasıyla il genel meclisi üyeliÄŸi, büyükÅŸehir belediye baÅŸkanlığı, belediye baÅŸkanlığı, belediye meclisi üyeliÄŸi, köy veya mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti-meclisi üyeliÄŸi seçimlerinde oy atacak.     Ä°l genel meclisi üyeliÄŸi, belediye baÅŸkanı ve belediye meclisi üyeliÄŸi seçimlerinde, ayrı ayrı birleÅŸik oy pusulaları kullanılacak.      Seçime katılacak bağımsız adayların isimleri, birleÅŸik oy pusulasındaki siyasi partilere ayrılan sütunlardan sonra gelecek ''bağımsız adaylar'' sütununda yer alacak.      TURUNCU OY PUSULASI: Ä°L GENEL MECLÄ°SÄ° MAVÄ° OY PUSULASI: BELEDÄ°YE BAÅžKANLIÄžI SARI OY PUSULASI: BELEDÄ°YE MECLÄ°SÄ°BEYAZ OY PUSULASI: BÃœYÃœKÅžEHÄ°R BELEDÄ°YE BAÅžKANLIÄžI  ''Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu'' filigranı bulunan birleÅŸik oy pusulalarının ''turuncu'' renkli olanları il genel meclisi üyeliÄŸi seçiminde, ''mavi'' renkli olanları belediye baÅŸkanlığı seçiminde, ''sarı'' renkli olanları belediye meclis üyeliÄŸi seçiminde,''beyaz'' renkli olanları ise büyükÅŸehir belediye baÅŸkanlığı seçiminde kullanılacak.     BirleÅŸik oy pusulalarının en üstünde, ''Siyasi Partiler BirleÅŸik Oy Pusulası'',  bağımsız adaylar varsa ''Siyasi Partiler ve Bağımsız Adaylar BirleÅŸik Oy Pusulası'' ibaresi yazılacak.Bu ibarenin altında, seçime katılacak 20 siyasi partinin isimleri yer alacak.      Belirli bir aralık veya çizgiden sonra, her siyasi parti için ayrılan bölümün altında çapı 2 santimetre olan boÅŸ bir daire bulunacak. Seçmenler, müdürü bu daireye basacak.      Dairenin altında, belediye baÅŸkanlığı seçimine iliÅŸkin o partinin adayının adı ve soyadı bulunacak.      Ä°l genel meclisi üyeliÄŸi ve belediye meclisi üyeliÄŸi seçimleri birleÅŸik oy pusulalarında, siyasi parti adaylarının isimleri yazılmayacak.      MUHTAR OY PUSULASI BEYAZ KAÄžIDA BASILACAKKöy ve mahalle muhtarlığı seçimlerinde oy pusulası olarak ancak beyaz kağıt kullanılabilecek ve YSK'ca hazırlanan çift mühürlü sarı renkli zarfa konularak, oy sandığına atılacak.       HANGÄ° RENKTEKÄ° PUSULA, HANGÄ° ZARFA?     Seçmenler, oy pusulalarını;      Ä°l genel meclisi üyeliÄŸine iliÅŸkin ''turuncu'' renkli birleÅŸik oy pusulasını ''turuncu'' renkli zarfa,      Belediye baÅŸkanlığına iliÅŸkin ''mavi'' renkli birleÅŸik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliÄŸine iliÅŸkin ''sarı'' renkli birleÅŸik pusulalarının ikisini birlikte ''mavi'' renkli zarfa,        BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanlığı'na iliÅŸkin ''beyaz'' renkli birleÅŸik oy pusulasını belediye baÅŸkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine iliÅŸkin ''mavi'' renkli zarfa,      Köy seçimlerinde köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerine iliÅŸkin oy pusulalarının ikisini birlikte ''sarı'' renkli zarfa,      Mahalle seçimlerinde mahalli muhtarı ve ihtiyar heyeti üyelerine iliÅŸkin oy pusulalarının ikisini birlikte ''sarı'' renkli zarfa koyacak.        GEBE, HASTA, ÖZÃœRLÃœ VE YAÅžLILARA ÖNCELÄ°K      Seçim günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul baÅŸkanı tarafından sıra ile birer birer alınacaklar.      Gebeler, hastalar, özürlüler ve yaÅŸlılar, sırada bekletilmeden oylarını kullanabilecekler.      Sandık başında, seçmene vereceÄŸi oy hakkında hiçbir kimse müdahale, telkin veya tavsiyede bulunamayacak.      Hiçbir seçmen, oyunu kullandıktan sonra sandık başında kalmayacak. Oyunu kullandıktan sonra sandık başından ayrılmayan seçmene, sandık kurulu baÅŸkanı, uzaklaÅŸması gerektiÄŸini hatırlatacak. Seçmen yine orada kalırsa, güvenlik kuvvetlerince uzaklaÅŸtırılacak.      Yardıma muhtaç ve özürlü olanlar ise oylarını birinin yardımıyla kullanacaklar. Ancak bir seçmen birden fazla kiÅŸiye yardım yapamayacak.      Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda baÅŸkaları tarafından sandık alanında yardım edilemeyecek. Bu durumdaki kiÅŸilere, sormaları halinde, sandık kurulu baÅŸkanı tarafından belirlenen çerçeve içerisinde açıklamalarda bulunulabilecek.      Sandık baÅŸlarında oluÅŸan oy verme kuyrukları sandık kurulunun bir üyesi tarafından sürekli denetlenecek. Bu üye, kuyrukta daha önce oy kullandığı belirlenen parmağında çıkmaz boya bulunan seçmeni uyaracak. Uyarı dikkate alınmazsa, bu kiÅŸiler güvenlik kuvvetlerince sandık mahallinden uzaklaÅŸtırılacak.      NASIL OY KULLANILACAK?     Seçmenler, sandık kurulu baÅŸkanından alacakları birleÅŸik oy pusulası ve mühürle kapalı oy verme yerine girecekler. Burada oyunu vereceÄŸi partinin ambleminin altındaki yuvarlak içerisine ''Evet'' veya ''Tercih'' mührünü basacak olan seçmenler, pusulayı zarfa koyarak sandığa atacaklar.          Seçmenler, oylarını sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesindeki isimlerinin karşısını imzalayacaklar.       PARMAKLARA YERLÄ° MÃœREKKEP SÃœRÃœLECEK      Mükerrer oy kullanımını önlemek için, oyunu kullanan seçmenin sol iÅŸaret parmağı çıkmayan boya ile boyanacak. Seçmenin sol iÅŸaret parmağı yoksa, hangi parmağının boyandığı yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin boyun bölgesi mürekkeple iÅŸaretlenecek.      Sandık kurulu baÅŸkanı, oyunu kullananların seçmen bilgi kağıtlarının arkasını imzalayıp mühürleyecek.      1979 yılından bu yana yapılan seçimlerde mükerrer oy kullanımını önlemek için, seçmenlerin parmaklarına sürülen mürekkebi, ilk kez bir Türk ÅŸirketi üretti.      Mürekkebin, Hindistan'dan ithal edilmesi yerine Fast Hızlı EÄŸitim ve Öğretim Hizmetleri Tıp ve Kimya Ticaret Limited Åžirketi'nin üretmesiyle yüzde 50 kar saÄŸlandı. Seçim mürekkebinin bu seçimde YSK'ya maliyeti 501 milyar 600 milyon lira oldu.SANDIK BAÅžINDA BEKLEYENLERÄ°N OY KULLANMASI  Sandık kurulu baÅŸkanı, oy verme için belirlenen sürenin bitiminde sandık başında bekleyen seçmenlerin oy kullanmasını saÄŸlayacak.      Seçimde, sandık kurullarında 1 milyon 220 bin 485 kiÅŸi görev yapacak. Görevlilere, yaklaşık 37 trilyon lira para ödenecek.      YSK, pazar günü yapılacak seçim için yaklaşık 85 trilyon lira tutarında harcama yaptı.        SANDIK KURULU YEMÄ°NÄ° Sandık kurulu baÅŸkan ve üyeleri, oy verme günü göreve baÅŸlamadan önce ilk iÅŸ olarak, sandık başında bulunanlar önünde birer birer ÅŸu andı içecekler:      ''Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doÄŸru olarak belirlenmesi için, görevimi kanuna göre dosdoÄŸru yapacağıma; namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine ant içerim.''      OY VERME YERLERÄ°      Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliÄŸini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini saÄŸlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak durumda olacak.      Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleÅŸtiÄŸi yer merkez olmak üzere yüz metre yarı çaplı alan sandık alanı olacak. Sandık alanına, sandık kurulu baÅŸkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin adayları ve gözlemcileri, bağımsız adaylar ve gözlemcileri dışında hiç kimse giremeyecek.      NERELERE SANDIK KONULMAYACAK?Sandık başında görevli bulunan partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler); rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir iÅŸaret taşımayacak.      Kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislere, karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına, camilere ve diÄŸer ibadethanelere sandık konulamayacak.       SÄ°LAHLA OY KULLANILMAYACAK      Sandık alanında düzeni, sandık kurulu baÅŸkanı saÄŸlayacak. BaÅŸkan, düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.      Sandık alanında alınacak tedbirler, seçmenlerin sandık başı iÅŸlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak. Sandık kurulu baÅŸkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiÅŸ kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecekler.      SÄ°VÄ°L ELBÄ°SE KOÅžULUSeçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları, ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilecek.        OYLARIN TASNÄ°Fİ     Sandıklar, sandık seçmen listesindeki seçmenlerin tamamı oy kullanmış olsalar dahi, oy verme için belirlenen sürelerin bitiminden önce açılamayacak.      Oy verme için belirlenen sürelerin bitiminde sandık başında bekleyen varsa, bunların sayımı yapılarak hepsinin oy kullanması saÄŸlanacak.      Önce açılan sandığa iliÅŸkin bütün sayım, döküm, tutanaÄŸa geçirme ve tutanakları asma ve ilan iÅŸlemleri sonuçlandırılmadan ve torba mühürlenmeden, diÄŸer sandıklar açılamayacak.      Aynı zarftan çıkan oylardan bir seçime ait olanının geçersiz olması, diÄŸerlerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.     Oy pusulalarının katlanarak zarfa konulması sebebiyle ''evet'' veya ''tercih'' mührü ile oy pusulalarının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diÄŸer kısımlarına geçmesi, oy pusulalarını geçersiz kılmayacak.        OY PUSULALARINA SIKI DENETÄ°M     Geçersiz sayılan oy zarfları kesinlikle yakılmayacak. Geçersiz bu oy pusulaları paketlenip, üzeri mühürlenecek ve sayısı yazılacak.       Sandık kurulları her seçime iliÅŸkin belgeyi düzenli bir ÅŸekilde ilçe seçim kurullarına teslim edecek.       ŞİKAYET VE Ä°TÄ°RAZ      Sandık kurulu baÅŸkanlarının veya bu kurulların yaptıkları iÅŸlere, aldıkları tedbirlere ve bunlara benzer sair iÅŸlemlerine veya herhangi bir kimsenin kanunun koyduÄŸu yasaklara aykırı davranışlarına karşı, bunların önlenmesi için sandık kurullarına ÅŸikayet edilebilecek.      Sandık kurullarınca verilen herhangi bir kararın kanuna aykırı olması yüzünden kaldırılması veya kanuna uygun ÅŸekle sokulması için, ilçe seçim kurullarına itiraz edilebilecek.      Seçimin herhangi bir yerde ''seçim iÅŸlemleri nedeniyle'' iptal edilmesi halinde, yenileme seçimi, 6 Haziran 2004 Pazar günü yapılacak.       SEÇİM GÃœNÃœ YASAKLARI          Propaganda dönemi, yarın saat 18.00'de sona erecek. Bu saatten oy verme günü olan 28 Mart Pazar günü saat 21.00'e kadar yayın yasağı uygulanacak.      Oy verme günü saat 18.00'e kadar radyolar ve her türlü yayın organları tarafından seçim ve seçim sonuçları ile ilgili tahmin ve yorum yapılamayacak.     Saat 18.00 ile 21.00 arsında radyolarda ve her türlü yayın organlarında ancak YSK tarafından seçimle ilgili olarak verilecek haber ve tebliÄŸler yayınlanabilecek.     Saat 21.00'den sonra bütün yayınlar serbest olacak, ancak YSK gerek görürse, bu saatten önce yayınları serbest bırakabilecek.      İÇKÄ° VE SÄ°LAH YASAK      Oy verme günü sabah saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, her nesuretle olursa olsun alkollü içki satılması, içkili yerlerde, umumi mahallerde her çeÅŸit alkollü içki verilmesi ve içilmesi yasak olacak.     Oy verme süresince bütün umumi eÄŸlence yerleri kapalı kalacak, eÄŸlence yeri niteliÄŸi taşıyan lokantalarda yalnız yemek verilecek.     28 Mart Pazar günü saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, emniyetve asayiÅŸi korumakla görevli olanlardan baÅŸka hiç kimse köy, kasaba ve ÅŸehirlerde silah taşıyamayacak.      SEÇİM YASAKLARINA UYMAYANLARA VERÄ°LECEK CEZALAR     Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'a göre, oy verme günü seçmenlerin belirlenen yasaklara uymamaları halinde alacakları cezalar şöyle:      - Haksız oy temin edenlere 1 yıldan 3 yıla hapis cezası,      - Seçmenin oyunu kullanmasına engel olanlara 1 yıldan 4 yıla hapis cezası,      - Sandık başında oy verme yönünden kendisine yükletilen ödevleri ihtara raÄŸmen yapmayan seçmenlere 500 liradan bin liraya kadar hafif para cezası,      - Oyunu kullandıktan sonra ihtara raÄŸmen sandık başından ayrılmayan veya herhangi bir müdahale, telkin veya tavsiyede bulunan veya bunlara teÅŸebbüs edenlere 3 aydan 1 yıla hapis cezası,      - Oy verme sırasında seçme yeterliÄŸi olmadığını bildiÄŸi halde oy vermeye teÅŸebbüs edenler veya verenlere 2 yıldan 5 yıla  hapis cezası,     - BaÅŸkasının adını taşıyarak oy vermeye teÅŸebbüs eden veya verenlere, 3 yıldan 5 yıla hapis cezası,      - Bir sandıkta oy verdikten sonra baÅŸka bir sandıkta oy vermeye teÅŸebbüs eden veya veren kimselere, 3 yıldan 5 yıla hapis cezası.''       LÄ°DERLERÄ°N SANDIKLARI      CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, Çankaya Oyak Sitesi içindeki Ahmet Andiçen Ä°lköğretim Okulu'nda, 2177 numaralı sandıkta oy verecek.     TBMM BaÅŸkanı Bülent Arınç, Mehmet Emin Resulzade Anadolu Lisesi'nde, 4179 numaralı sandıkta oyunu kullanacak.      BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan, Keçiören'deki Toygar Börekçi Ä°lköğretim Okulu'nda, 1662 numaralı sandığa oyunu atacak.      Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral Hilmi Özkök, Çankaya Ä°lköğretim Okulu'nda 1184, 9. CumhurbaÅŸkanı Süleyman Demirel de aynı okulda 1192 numaralı sandıkta oy verecek.      CHP Genel BaÅŸkanı Deniz Baykal, Oran Perihan Ä°nan Ä°lköğretim Okulu'nda, 2534 numaralı sandıkta oyunu kullanacak.      Anayasa Mahkemesi BaÅŸkanı Mustafa Bumin, CumhurbaÅŸkanı Sezer ile aynı sandığa; Yargıtay BaÅŸkanı Eraslan Özkaya ise Milli Piyango Anadolu Lisesi'nde 2105 numaralı sandığa oyunu atacak.      DSP Genel BaÅŸkanı Bülent Ecevit, MHP Genel BaÅŸkanı Devlet Bahçeli,Saadet Partisi Genel BaÅŸkan Vekili Recai Kutan, YTP Genel BaÅŸkanı Ä°smail Cem ve SHP Genel BaÅŸkanı Murat Karayalçın da Ankara'da oy verecek.     ANAP Genel BaÅŸkanı Nesrin Nas, Genç Parti Genel BaÅŸkanı Cem Uzan, EMEP Genel BaÅŸkanı Levent Tüzel, Ä°P Genel BaÅŸkanı DoÄŸu Perinçek, ÖDP Genel BaÅŸkanı Hayri KozanoÄŸlu ve TKP Genel BaÅŸkanı Aydemir Güler Ä°stanbul'da oy kullanacak.      DYP Genel BaÅŸkanı Mehmet AÄŸar Elazığ'da, BTP Genel BaÅŸkanı Haydar BaÅŸ Trabzon'da ve BBP Genel BaÅŸkanı Muhsin YazıcıoÄŸlu Sivas'ta sandık başına gidecek. Â