Seçim sonrası en kritik hafta

Meclis Genel Kurulu’nda salı günü yapılacak yemin töreninin ardından olası koalisyonun ilk işareti Pazar günü Meclis Başkanlığı seçiminde görülebilir. Yeniden seçim için geri sayımı başlatan 45 günlük süre de, Meclis Başkanlık Divanı’nın oluşumuyla muhtemelen bu ayın son günlerinde işlemeye başlayacak.

ÖCALAN DİVAN’DA

Milletvekilleri, yarın saat 15.00’ten itibaren Genel Kurul’da yemin ederek görevlerine başlayacaklar. En yaşlı üye olan CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal’ın yemin edip kürsüye oturmasıyla Meclis Başkanı Cemil Çiçek’in görevi sona erecek. Baykal’a, katip üye olarak en genç altı milletvekili dönüşümlü eşlik edecek. İlk olarak Başkanlık Divanı’na 26 yaşındaki HDP Van Milletvekili Tuğba Hezer ile 27 yaşındaki AK Parti Tokat Milletvekili Fatma Gaye Güler’in çıkması bekleniyor. Sonraki oturumlarda 28 yaşındaki HDP Şanlıurfa Milletvekili Dilek Öcalan da Divan’da görev alacak.

Abdullah Öcalan'ın yeğeni HDP Şanlıurfa milletvekili Dilek Öcalan, Meclis'e gelerek kayıt işlemlerini yaptırdı. Öcalan rozet takmadı. Rıza ÖZEL / ANKARA

DÖRT TUR OYLAMA

Yeminle birlikte Meclis Başkanlığı adaylık süreci de başlıyor. Adaylık başvuruları 27 Haziran Cumartesi saat 24.00’te sona erecek. 25’inci dönem parlamentosu 26’ıncı Meclis Başkanı’nı seçecek. TBMM İçtüzüğü’ne göre, en fazla dört turda, gizli oyla yeni başkan seçilecek. İlk tur oylama 28 Haziran Pazar günü yapılacak. Kulisteki gelişmelere göre sonraki turların tarihi belirlenecek. İlk iki turda seçilebilmek için en az 367 oy almak gerekiyor. Üçüncü turda 276 oy aranırken, son turda en fazla oy alan iki aday yarışıyor ve en çok oyu alan seçiliyor. Üç muhalefet partisinin 292 sandalyesine karşı AK Parti’nin 258 oyu bulunuyor. Sadece AK Parti-CHP işbirliğinin 367’yi geçerek ilk turda başkan çıkarma olasılığı var. Perde arkasında süren koalisyon arayışlarında bir gelişme olursa, bunun ilk işareti, Pazar günü ilk turda görülecek.

ÖN UZLAŞMA OLURSA

Teamüle göre koalisyonda en fazla sandalyeye sahip parti Başbakanlığı alırsa Meclis Başkanlığı da ikinci partiye veriliyor. Örneğin Cumhurbaşkanı henüz görev vermeden AK Parti ile MHP arasında örtülü bir anlaşma yapılırsa Pazar günü MHP’den bir adayın seçilmesi sürpriz olmayacak. Aynı şekilde olası bir AK Parti-CHP anlaşmasında Meclis Başkanlığı’nın CHP’de olması bekleniyor. İçtüzüğe göre, Meclis Başkanı 2 yıllık ilk dönem için seçiliyor. Olası koalisyon ortaklarının “dönüşümlü Başbakanlık” için anlaşmaları durumunda Meclis Başkanlığı’nın da “dönüşümlü” yapılması seçeneği bulunuyor.

45 GÜN NE ZAMAN BAŞLAR

Yeni Meclis Başkanı her şartta en geç 2 Temmuz’da belirlenecek. Koalisyon arayışıyla ilgili resmi temasların da bu hafta sonu veya gelecek hafta başında yapılması planlanıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hükümeti kurma görevini, Anayasa’ya göre 45 günlük sürenin işlemeye başlayacağı Meclis Başkanlık Divanı’nın oluşumuyla vereceğini açıkladı. Başkanvekili, idare amiri ve katip üyelerin seçimiyle Başkanlık Divanı da en geç 2-3 Temmuz’a kadar belirlenecek. Koalisyon uzlaşması sağlanırsa bu kez yeni Bakanlar Kurulu’nun atanması, hükümet programı görüşmeleri ve güven oylaması süreçleri başlayacak.

GEÇİCİ BAKANLAR KURULU

Hükümet kurulamazsa 45 günlük süre ağustos ortasında dolacak. Cumhurbaşkanı’nca yenileme kararı verildiği andan sonra 90’ıncı günü takip eden ilk Pazar seçim yapılacak. Bu şartlarda gelişecek bir takvime göre yenilenen seçimin 15 Kasım Pazar günü yapılması gerekiyor. Anayasa’ya göre güvenoyu alamayan bir hükümetle seçime gidilemiyor. Cumhurbaşkanı seçimi yenilemeye karar verirse, geçici Bakanlar Kurulu’nu kurmak üzere Başbakan atayacak. Geçici Bakanlar Kurulu’na; Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından parlamentodaki oranlarına göre üye alınacak.

95 YILDA ÖRNEĞİ YOK

Koalisyon görüşmelerinden sonuç alınamazsa Türkiye bir ilki yaşayacak. Cumhurbaşkanı’nın Meclis’i seçime götürdüğü örnek bulunmuyor. Meclis’in açıldığı 23 Nisan 1920’den beri darbeler, ara dönemler oldu, ancak hükümet kurulamadığı için Türkiye’nin yeniden seçime gittiği ve geçici Bakanlar Kurulu’nun kurulduğu bir dönem olmadı.