Seçim meydanlarının vazgeçilmezi: Vaatler

Parti liderleri, seçim öncesi açıkladıkları programlarını halka anlatıp, oy istiyorlar. Çok partili sisteme geçiÅŸten bu yana meydanlara inen parti liderlerinin geçmiÅŸte söyledikleri ile bugün partilerin bulundukları vaatler arasında benzerlikler görülüyor. Ekonomi, sosyal düzen ve kalkınmayla ilgili geçmiÅŸte yapılan vaatlerinbenzerleri, bugün seçim meydanlarında söylem farkıyla dile getiriliyor.  15 EKÄ°M 1961 SEÇİMLERÄ°CHP'nin 1961 yılındaki lideri Ä°smet Ä°nönü, radyo konuÅŸmada seçmenlere, ''Yapacağımız ÅŸeyi başından söyleyecek kadar cesaretliyiz.Ä°nanarak söylediklerimizi yapmak için ise sonuna kadar uÄŸraÅŸmak azmindeyiz'' diye sesleniyor. Ä°nönü; partizanlık yapmayacaklarını belirtiyor, iÅŸ hayatında yaÅŸanan durgunluÄŸa ve iÅŸsizliÄŸe dikkati çekerek, vergi yükünün adil, milli gelirin ahenkli dağıtılacağını söylüyor.  Dönemin Yeni Türkiye Partisi (YTP) Genel BaÅŸkanı Ekrem Alican ise 30 Eylül'de Erzurum'da düzenlediÄŸi mitingte, ''Kalkınmanın yolu köy veköylünün kalkınmasından geçer. Ekonomik politikayı, köyden geçireceÄŸiz'' diye konuÅŸuyor. Alican'ın vaatleri arasında, Japon usulü yeni bir kalkınma planı uygulaması da bulunuyor.  Adalet Partisi'nin dönemin Genel BaÅŸkanı Ragıp Gümüşpala da emek ve sermaye arasındaki çatışmaları önleyeceklerini, işçiye grev hakkı verileceÄŸini ve iÅŸsizlik sigortası oluÅŸturulacağını vaat ediyor.  Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) Lideri Osman Bölükbaşı da Zonguldak mitinginde, sefaleti ortadan kaldıracaklarını belirterek, ''Çalışma hakkı, asgari ücret, sosyal yardım ve sigortalar, hür sendikalar, grev hakkı, kolektif iÅŸ akdi gibi müesseslerle zayıfı koruyacağız. Adaleti saÄŸlayacağız'' vaadinde bulunuyor. 12 EKÄ°M 1969 SEÇİMLERÄ°CHP'de 1969 yılındaki genel sekreteri Bülent Ecevit, 12 Ekim seçimleri öncesi radyoda yaptığı propaganda konuÅŸmasında, Köy-Kentler'in kurulacağını ve herkesin sosyal güvenliÄŸe kavuÅŸturulacağını vaat ediyor. Ecevit, ayrıca ÅŸunları söylüyor: ''Küçük çiftçi borçlarının bağışlanmasıyla köylüye saÄŸlanacak refahlık, onun kurulacak yeni tarım düzenine ayak uydurabilmesi, daha verimli tarım iÅŸletmeciliÄŸine baÅŸlayabilmesini kolaylaÅŸtırılacaktır.'' CHP Lideri Ä°smet Ä°nönü de bir gazeteye yaptığı açıklamada, köylüyüvarlıklı kılacaklarını, toprak reformuyla üretimi artıracaklarını, köylüyü Türkiye'nin sanayileÅŸmesine ortak edeceklerini, personel reformunu uygulayacaklarını vaat ederek, ''Makine yapan makine, fabrika yapan fabrika yapacağız'' diyor.  AP Genel BaÅŸkanı Süleyman Demirel ise 1 Ekim 1969'da Erzurum mitinginde, bölgede yatılı bölge okullarının sayısının çoÄŸaltılacağını, ulaşım sorununun çözümleneceÄŸini ve hava meydanlarının çoÄŸaltılacağını vaat ediyor. DoÄŸu'nun kalkındırılması için ''imtiyazlı bir kredi'' politikası uygulayacağını da o dönem vaateden Demirel, ÅŸehir ve kasabalardan baÅŸlamak üzere bütün merkezlere enterkonnekte ÅŸebeke oluÅŸturmak suretiyle elektrik götürüleceÄŸini söylüyor. Demirel, ''Köylü neye layıksa o yapılacak'' sözünü de veriyor.  Konya'dan o dönem bağımsız milletvekili adayı olan Necmettin Erbakan ise ''Biz kalkınmada imanlı bir politika istiyoruz. Yabancı sermaye istemiyoruz'' konuÅŸması dikkati çekiyor.  Seçimlere katılan Güven Partisi, zirai kredi formalitelerini basitleÅŸtireceklerini; Millet Partisi, azgeliÅŸmiÅŸ bölgelerde altyapı tesislerini tamamlayacaklarını; Türkiye İşçi Partisi, DoÄŸu ve GüneydoÄŸu'daki illeri mahrumiyet bölgesi olmaktan çıkaracaklarını; Yeni Türkiye Partisi, DoÄŸu'da zirai ve sınai tesisleri kurulacağını; Birlik Partisi, dargelirliden vergi alınmayacağını; MHP ise üretim ve verimliliÄŸi artıracak tarzda vergi reformu yapılacağını vaat ediyor.  14 EKÄ°M 1973 SEÇİMLERÄ°MSP'nin 1973 seçimlerinde sözcülüğünü yapan Necmettin Erbakan, seçim çalışmaları sırasında sinema ve tiyatrolarda ahlak bozan oyunlara izin verilmeyeceÄŸini belirtiyor. Erbakan, 5 Ekim 1973'de Kütahya'da yaptığı mitingte ise ÅŸunları dile getiriyor: ''Kızların açık seçik giyinmeleri ve bu ÅŸekilde yetiÅŸmeleri sonunda Türkiye, Dünya'da boÅŸanma sırasında 240 memleket arasında 12. sırayı almıştır. Bu duruma düşmenin suçlusu solculardır. MSP iktidar olduÄŸu takdirde bunlar hep önlenecektir.''   ''MSP, musluÄŸundan ÅŸarap akan turist otelleri kurmayacak, köylerdeki çeÅŸmelere su getirecektir'' sözleri de Erbakan'ın o dönemdeki ifadeleri arasında yer alıyor.  CHP Genel BaÅŸkanı Ecevit de yine bir radyo konuÅŸmasında, kuracakları yeni dünya düzenini anlatarak, ''Bu düzende herkes emeÄŸinin karşılığını alacaktır. Ä°nsan insanı, yabancılar yurdu sömürmeyecektir'' diyor. Ecevit, bir baÅŸka vaadinde ise ''CHP iktidaragelirse devlet de sizin olacak, servet de...'' ifadesini kullanıyor.  AP lideri Demirel de herkese tedavi imkanı saÄŸlamayı hedeflediklerini belirtiyor.  Millet Partisi ise köylünün geleceÄŸini garanti altına alacak Köy-Kur adlı sosyal bir kurum kuracağını açıklıyor. Cumhuriyetçi GüvenPartisi (CGP) Genel BaÅŸkanı Turan FeyzioÄŸlu da artan hayat pahalılığı karşısında işçi ücretlerine yapılan zamları alıp götürmemesi için gerekli tedbirleri alacakla sözünü veriyor.  OLAYLARIN GÖLGESÄ°NDEKÄ° SEÇİMSaÄŸ-sol çatışmalarının yaÅŸandığı 1977 yılında gerçekleÅŸtirilen seçimler öncesi MHP'nin seçim bildirisinde, günümüzdeki ekonomik anlayışın aksine, bankaların ve sigorta ÅŸirketlerinin devletleÅŸtirileceÄŸi yer alıyor.  MHP lideri Alpaslan TürkeÅŸ, Erzurum'da düzenlediÄŸi mitingte, ''Ortak Pazara hayır diyoruz'' açıklamasını yaparak, ''Haçlı seferi olarak gördüğümüz AET hareketi ancak MHP iktidarında durdurulabilir'' diye konuÅŸuyor.  AP lideri Demirel de 13 Mayıs'ta düzenlediÄŸi basın toplantısında, gecekonduların tapularının verileceÄŸini belirterek, her köye elektrik, yol, telefon, cami, okul imkanı saÄŸlanacağını, büyük köylere ise saÄŸlık tesisi kurulacağını vaat ediyor. Televizyon yayınlarının her yere götürüleceÄŸini de bildiren Demirel, büyükÅŸehirlere 150 bin kiÅŸilik stadyumlar yaptırılacağını ve askerliÄŸin kısaltılacağını dile getiriyor.  CHP Genel BaÅŸkanı Ecevit, ''Seçimler sonrası kurulacak CHP hükümeti, demokratik hukuk devletine iÅŸlerlik kazandıracaktır'' söyleminin yanı sıra halka deÄŸil, sömürenlere kemer sıktırılacağını daanlatıyor.  Demokratik Parti (DP) Genel BaÅŸkanı Ferruh Bozbeyli'nin ise ''Hukuk devleti nizamını biz iÅŸleteceÄŸiz'' açıklaması dikkati çekiyor. ERBAKAN'IN VAATLERÄ°MSP lideri Erbakan ise 1977 seçimlerinde ağır sanayi hamlesine ağırlık vererek, coÄŸrafi dengesizlikleri gidereceklerini anlatıyor; Kıbrıs sorunuyla ilgili olarak, ''Büyük Ä°skender'in kılıcı gibi bir defa vurmak suretiyle Kıbrıs meselesini halledeceÄŸiz'' iddiasında bulunuyor.  GeçmiÅŸte seçim meydanlarında ağır sanayi hamlesini sık sık dile getiren Erbakan, Kırıkkale'de düzenlediÄŸi ''Milli Harp Sanayi Mitingi''nde uçak fabrikalarının temelinin yıl içinde atılacağını belirterek, Anadolu'yu ''Kırıkkaleler ile donatılacağı'' sözünü veriyor. Kars'tan Edirne'ye, Van'dan MuÄŸla'ya kadar Türkiye'nin ağır makinefabrikalarıyla donanmakta olduÄŸunu anlatan Erbakan, aynı mitingte, işçileri fabrikalara ortak edeceklerini söylüyor. Erbakan, ''İşçi yardımlaÅŸma kurumu kurulacak. İşçiler emekli olduklarında çift ikramiye, çift maaÅŸ alacak'' sözünü de veriyor.  Erbakan, aynı seçim döneminde, Türkiye'yi lider ülke yapmak için ''kollarını sıvadıklarını'' anlatarak, ''Yapmakta olduÄŸumuz iÅŸ sadece temel atmak deÄŸildir, 200 büyük sanayi tesisi ile bütün vatan sathı bir ÅŸantiye haline gelmiÅŸ olacaktır'' açıklamasını yapıyor.Â