Seçilemeyen vekil parayı geri versin
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 27, 2009 17:20
Danıştay 11. Dairesi, 22 Temmuz 2007 genel seçimi öncesi vekillere 3 aylık dönem için peşin ödenen maaşın, milletvekili seçilemeyenlerden geri alınmasını engelleyen 3671 sayılı Kanun hükmünün, Anayasa'ya aykırılığının tespiti için oy birliğiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı aldı.
Avukat Sedat Vural, 22 Temmuz 2007 genel seçiminde yenilenecek TBMM üyelerine 15 Temmuz 2007'de 3 aylık dönem için peşin ödenek ve yolluk ödenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmış, Ankara 16. İdare Mahkemesi ise davayı ehliyet yönünden reddetmişti.
Kararın temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Danıştay 11. Dairesi, Ankara 16. İdare Mahkemesi'nin kararını bozmuştu.
Daire, ayrıca işlemin dayanağı 3671 sayılı TBMM Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emeklilerine Dair Kanun'un “Hak kazanma ve Ödeme” başlıklı 6. maddesinin 3. cümlesinde yer alan “ve çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi” ibaresinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için oy birliğiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı aldı.
ANAYASA'YA AYKIRILIK GEREKÇELERİ
Dairenin, Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararında, ilgili mevzuat hükümlerine göre, “TBMM üyelerinin, bu sıfatı kazandıkları aydan itibaren, kanunda belirtilen ödenek ve yolluklara hak kazanacakları, 3 aylığı peşin olmak suretiyle yıl içerisinde Ekim, Ocak, Nisan ve Temmuz aylarında ödenen aylık ödenek ve yollukların TBMM üyelerinin herhangi bir nedenle bu sıfatlarının kalkması halinde, bu sıfatın kalktığı ayı takip eden ay başından itibaren kesileceğinin” hükme bağlandığı belirtildi. Kararda, “TBMM üyelerinin önceden aldıkları 3 aylık ödenek ve yollukların ölüm ve çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi halinde geri alınmayacağının” hüküm altına alındığı kaydedildi.
22 Temmuz 2007'de yapılan genel seçimden önce 3 aylık peşin olarak 15 Temmuz 2007'de, Temmuz, Ağustos, Eylül 2007 aylarına ait ödenek ve yollukların milletvekillerine ödendiği hatırlatılan kararda, 3671 sayılı Kanun gereği, Ağustos ve Eylül aylarına ait önceden peşin olarak ödenen aylık ve ödeneklerin geri alınmadığı kaydedildi.
“PEŞİN AYLIK MEMURDAN TAHSİL EDİLİYOR”
Anayasa'nın 55. maddesinde, “ücretin emeğin karşılığı olduğu” vurgusunun yapıldığı belirtilen kararda, fiilen çalışma karşılığı ödenecek aylık ve ödeneklerin miktarı ve ödenme şeklinin yasalarla düzenlendiği, Türkiye'deki ücret sistemi uyarınca, kamu görevlilerine ilke olarak peşin ödeme yapıldığı ifade edildi.
Devlet memurları ve Türk Silahlı Kuvvetleri personeline ilişkin kanunlarda, memurlara peşin ödenen aylıkların, emekliye ayrılma ve ölüm halinde, yalnızca o aya ait peşin ödemelerin geri alınmayacağının hükme bağlandığı hatırlatılan kararda, bu düzenlemelere göre, fiilen çalışma karşılığı olan ve peşin olarak ödenen aylık ve ödeneklerin sadece emekliye ayrılma ve ölüm halinde o aya ait peşin ödenen kısmının geri alınamayacağı, bu iki hal dışında her ne surette olursa olsun peşin alınan aylıkların tahsil edileceğinin hükme bağlandığı kaydedildi.
Anayasa'nın eşitlik ilkesine de vurgu yapılan kararda, Anayasa'da ayrıca devletin, çalışanların yaptıkları işe uygun, adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlarından yararlanmaları için gerekli tedbirleri alacağının öngörüldüğü belirtildi.
Anayasa'nın 55. maddesine göre, “çalışanlara 'fiilen çalışma' karşılığı ücret ödeneceği, bunda amaçlananın ise çalışmada geçmeyen süreler için ödeme yapılmaması olduğu” kaydedildi.
Milletvekilliğinin kazanılma veya başlangıç zamanı konusunda Anayasa'da bir hüküm bulunmadığı vurgulanan kararda, ancak yenilenmesine karar verilen TBMM'nin yetkilerinin yeni meclisin seçilmesine kadar süreceği hükmünün yer aldığı belirtildi.
“ÜCRETTE ADALET SAĞLANMASI İLKESİNE AYKIRI”
Yeni seçilen milletvekillerinin, milletvekilliği sıfatı kazandıkları anın, seçimin sonuçlanması ile il seçim kurulları tarafından kendilerine tutanak verildiği an olduğunun kabul edilmesi gerektiği ifade edilen kararda, şu tespitler yapıldı:
“Dolayısıyla çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi halinde yapılacak yeni seçimlerde aday olmayan veya aday olup da seçilemeyenlerin milletvekilliği sıfatı da o an itibariyle sona erecektir. Bu durumda olanlara belirtilen andan sonrasına ilişkin olarak peşin ödenmiş olan ödenek ve yollukların fiili bir çalışma karşılığı olmadığı, kamu yararı hizmet gerekleri bakımından hukuken kabul edilebilir bir sebebe de dayanmadığı açıktır.
Bu itibarla, süresi kanunla belirlenen bir göreve seçilme yoluyla TBMM üyeliği sıfatını iktisap edenlere çeşitli sebeplerle seçimlerin yenilenmesi kararının alınmasından sonra peşin olarak ödenen 3 aylık ödenek ve yollukların, seçimlerin yenilenmesinden sonra TBMM üyeliği sıfatı sona erenlerden geri alınmasını engelleyen 3671 sayılı kanunun ilgili hükmünün, Anayasa'nın başlangıç bölümüne, 2. maddesinden öngörülen hukuk devleti ilkesine, 10. maddesinde ifadesini bulan eşitlik ilkesi ile hiçbir kişiye aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı kuralına ve 'Ücrette adalet sağlanması' başlıklı 55. maddesinde öngörülen ücretin emeğin karşılığı ilkesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”
Kararın temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Danıştay 11. Dairesi, Ankara 16. İdare Mahkemesi'nin kararını bozmuştu.
Daire, ayrıca işlemin dayanağı 3671 sayılı TBMM Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emeklilerine Dair Kanun'un “Hak kazanma ve Ödeme” başlıklı 6. maddesinin 3. cümlesinde yer alan “ve çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi” ibaresinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için oy birliğiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı aldı.
ANAYASA'YA AYKIRILIK GEREKÇELERİ
Dairenin, Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararında, ilgili mevzuat hükümlerine göre, “TBMM üyelerinin, bu sıfatı kazandıkları aydan itibaren, kanunda belirtilen ödenek ve yolluklara hak kazanacakları, 3 aylığı peşin olmak suretiyle yıl içerisinde Ekim, Ocak, Nisan ve Temmuz aylarında ödenen aylık ödenek ve yollukların TBMM üyelerinin herhangi bir nedenle bu sıfatlarının kalkması halinde, bu sıfatın kalktığı ayı takip eden ay başından itibaren kesileceğinin” hükme bağlandığı belirtildi. Kararda, “TBMM üyelerinin önceden aldıkları 3 aylık ödenek ve yollukların ölüm ve çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi halinde geri alınmayacağının” hüküm altına alındığı kaydedildi.
22 Temmuz 2007'de yapılan genel seçimden önce 3 aylık peşin olarak 15 Temmuz 2007'de, Temmuz, Ağustos, Eylül 2007 aylarına ait ödenek ve yollukların milletvekillerine ödendiği hatırlatılan kararda, 3671 sayılı Kanun gereği, Ağustos ve Eylül aylarına ait önceden peşin olarak ödenen aylık ve ödeneklerin geri alınmadığı kaydedildi.
“PEŞİN AYLIK MEMURDAN TAHSİL EDİLİYOR”
Anayasa'nın 55. maddesinde, “ücretin emeğin karşılığı olduğu” vurgusunun yapıldığı belirtilen kararda, fiilen çalışma karşılığı ödenecek aylık ve ödeneklerin miktarı ve ödenme şeklinin yasalarla düzenlendiği, Türkiye'deki ücret sistemi uyarınca, kamu görevlilerine ilke olarak peşin ödeme yapıldığı ifade edildi.
Devlet memurları ve Türk Silahlı Kuvvetleri personeline ilişkin kanunlarda, memurlara peşin ödenen aylıkların, emekliye ayrılma ve ölüm halinde, yalnızca o aya ait peşin ödemelerin geri alınmayacağının hükme bağlandığı hatırlatılan kararda, bu düzenlemelere göre, fiilen çalışma karşılığı olan ve peşin olarak ödenen aylık ve ödeneklerin sadece emekliye ayrılma ve ölüm halinde o aya ait peşin ödenen kısmının geri alınamayacağı, bu iki hal dışında her ne surette olursa olsun peşin alınan aylıkların tahsil edileceğinin hükme bağlandığı kaydedildi.
Anayasa'nın eşitlik ilkesine de vurgu yapılan kararda, Anayasa'da ayrıca devletin, çalışanların yaptıkları işe uygun, adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlarından yararlanmaları için gerekli tedbirleri alacağının öngörüldüğü belirtildi.
Anayasa'nın 55. maddesine göre, “çalışanlara 'fiilen çalışma' karşılığı ücret ödeneceği, bunda amaçlananın ise çalışmada geçmeyen süreler için ödeme yapılmaması olduğu” kaydedildi.
Milletvekilliğinin kazanılma veya başlangıç zamanı konusunda Anayasa'da bir hüküm bulunmadığı vurgulanan kararda, ancak yenilenmesine karar verilen TBMM'nin yetkilerinin yeni meclisin seçilmesine kadar süreceği hükmünün yer aldığı belirtildi.
“ÜCRETTE ADALET SAĞLANMASI İLKESİNE AYKIRI”
Yeni seçilen milletvekillerinin, milletvekilliği sıfatı kazandıkları anın, seçimin sonuçlanması ile il seçim kurulları tarafından kendilerine tutanak verildiği an olduğunun kabul edilmesi gerektiği ifade edilen kararda, şu tespitler yapıldı:
“Dolayısıyla çeşitli sebeplerle genel seçimin yenilenmesi halinde yapılacak yeni seçimlerde aday olmayan veya aday olup da seçilemeyenlerin milletvekilliği sıfatı da o an itibariyle sona erecektir. Bu durumda olanlara belirtilen andan sonrasına ilişkin olarak peşin ödenmiş olan ödenek ve yollukların fiili bir çalışma karşılığı olmadığı, kamu yararı hizmet gerekleri bakımından hukuken kabul edilebilir bir sebebe de dayanmadığı açıktır.
Bu itibarla, süresi kanunla belirlenen bir göreve seçilme yoluyla TBMM üyeliği sıfatını iktisap edenlere çeşitli sebeplerle seçimlerin yenilenmesi kararının alınmasından sonra peşin olarak ödenen 3 aylık ödenek ve yollukların, seçimlerin yenilenmesinden sonra TBMM üyeliği sıfatı sona erenlerden geri alınmasını engelleyen 3671 sayılı kanunun ilgili hükmünün, Anayasa'nın başlangıç bölümüne, 2. maddesinden öngörülen hukuk devleti ilkesine, 10. maddesinde ifadesini bulan eşitlik ilkesi ile hiçbir kişiye aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı kuralına ve 'Ücrette adalet sağlanması' başlıklı 55. maddesinde öngörülen ücretin emeğin karşılığı ilkesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”