Sayıştay: Ormanda sivil-askeri tesis olmamalı

Sayıştay’ın TBMM’ye sunulan "Ormanların Korunması Hakkında Raporu"nda ormanlarda askeri tesis bulunması eleÅŸtirildi. Yangın söndürme görevlileri arasında "hasta ve özürlülerin" yer aldığı kaydedilen raporda, "Yangın söndürmede yaralanan ya da hayatını kaybedenlerden ne kadarının bu gibi işçilerden oluÅŸtuÄŸu konusunda herhangi bir kayıt mevcut deÄŸildir" denildi.  Raporda, vakıf üniversitelerine, yakında arazi sahibi olmalarına karşın orman arazisi tahsis edildiÄŸi belirtildi, ancak isim verilmedi. ASKERÄ° TESÄ°SLER TARTIÅžMALI ANKA’nın edindiÄŸi bilgiye göre Sayıştay, Orman Genel Müdürlüğü’nün ormanların korunmasıyla ilgili faaliyetlerini inceleyerek, tespit edilen sorunlar, aksaklıklar ve bunlara iliÅŸkin öneriler konusunda bir rapor hazırlayıp TBMM’ye sundu. Rapora son biçimi Genel Müdürlüğe de gönderilerek görüşü alındıktan sonra verildi.     Raporda ormanlardaki askeri tesislere ÅŸu eleÅŸtiriler yöneltildi:    "Orman Kanunu uyarınca orman alanlarında çöp döküm alanı, toptancı hali, mezar yeri, spor tesisleri, vakıf üniversiteleri, askeri tesisler gibi ormanlık alanlarda yapılma zorunluluÄŸu tartışılabilir yatırımlar için izin verilmesi orman varlığının azalmasına yol açmış, izin taleplerinin deÄŸerlendirilmesinde, ormana en az zarar vermesini saÄŸlayacak bir sistem kurulamamıştır.  ’Kamu Yararı’ kavramının tanımlanmaması ve hangi ÅŸartlarda gerçekleÅŸeceÄŸinin belirlenememesi, orman alanlarına yapılacak tesislerin saÄŸlayacağı kamu yararı ile bu alanların orman olarak kalmasının saÄŸladığı yararın kıyaslanamaması, bu gerekçeyle verilen izinlerin önemli bir kısmını tartışılabilir hale getirmiÅŸtir."    Raporda ormanlardaki tesisler için yeni "kamu yararı ve zaruret olması" koÅŸulu getirildiÄŸini ancak, buradaki "zaruret olması" halinin takdire açık bırakıldığı kaydedildi. Sayıştay, "Ä°zin taleplerinin deÄŸerlendirilmesinde, ormana en az zarar vermeyi saÄŸlayacak bir sistem kurulamamıştır" eleÅŸtirisinde bulundu. ASKERÄ°-MÃœLKÄ° YETKÄ°LÄ°LER YANGIN SÖNDÃœRMEYE KARIÅžMAMALI Sayıştay, "Özellikle büyük yangınlarda zaman zaman çok sayıda mülki ve askeri yetkilinin çalışmalara müdahale ettiÄŸi ve yönetim kargaÅŸasına neden olduÄŸu, diÄŸer kurum ve kuruluÅŸların yangın söndürme çalışmalarına imkanları ölçüsünde destek verdikleri mülakatlarda ifade edilmiÅŸtir" görüşünü savundu.    Raporda ayrıca, "Arazinin deÄŸerli olduÄŸu, turistik önemi bulunan yerler arasından örnek seçilen Fethiye, Marmaris, KöyceÄŸiz, Antalya ve Alanya Orman Ä°ÅŸletme Müdürlükleri’nde, orman alanlarında verilen izinlerin incelenmesi sonucunda ilk üç sırayı, 81 bin 944 dönümle askeri tesislerin, 48 bin 381 dönümle maden ve taÅŸ ocaklarının, 21 bin 397 dönümle enerji nakil hatları ve tesislerinin oluÅŸturduÄŸu tespit edilmiÅŸtir" denildi. VAKIF ÃœNÄ°VERSÄ°TELERÄ° ARAZÄ°LERÄ° VARKEN ORMAN ARAZÄ°SÄ° ALDI Sayıştay’ın TBMM’ye ulaÅŸan raporunda vakıf üniversitelerine orman arazisi tahsis edilmesi de eleÅŸtirildi. Ancak Sayıştay’ın hangi üniversiteyi kastettiÄŸinin belirtilmemesi karmaÅŸa yarattı. Raporda şöyle denildi:    "Orman alanlarında üniversitelere yapılan tahsisler de dikkati çekecek büyüklüktedir. Genel Müdürlük kayıtlarında yaklaşık 53 bin dönüm olarak görülen tahsisler, Ä°zmir, Ä°stanbul, Bolu ve Kocaeli’de ağırlık kazanmaktadır. Ormansız alanlarda kurularak çevresini ormanlaÅŸtıran Devlet üniversitelerine karşın, ticari amacı da bulunan vakıf üniversitelerine Ä°stanbul’da tahsis edilen orman alanı 6 bin 476 dönümdür. Orman alanından yer tahsisi yapılan vakıf üniversitelerinin bir kısmının aynı bölgede arazileri olduÄŸu, tahsis edilen alanlar içerisinde aÄŸaçlandırma sahaları, rekreasyon alanları ve 2B uygulaması yapılan yerler olduÄŸu bilinmektedir." İŞGAL ARTIYOR Raporda arazinin kıymetli olduÄŸu bölgelerde iÅŸgal ve faydalanmanın arttığı belirtilirken "Açma-yerleÅŸme eylemlerinde tahrip edilen alanın ülke genelinde artma eÄŸiliminde olduÄŸu görülmektedir. Yasa dışı yapılaÅŸma sonucu ormanın tamamen kaybedildiÄŸi, bu tür yapıların yıkımına iliÅŸkin mahkeme kararlarının uygulanmasının imkansız hale geldiÄŸi yerler bulunmaktadır" denildi.   BaÅŸlangıçta önlemler alınmasını, bu tür yapılaÅŸmaların olduÄŸu alanlara belediye hizmetlerinin götürülmemesi için gerekli koordinasyonun saÄŸlanmasını isteyen Sayıştay, görevliler üzerindeki baskılara da deÄŸindi. TÃœRKÄ°YE’DE ARAZÄ° DEÄžERLÄ°YSE KADASTRO ÇALIÅžMASI YAPILMIYOR Raporda 200 adet olması gereken devlet arazisini tescil edecek kadastro komisyonlarının 1999 yılında 115’e, 2002 yılında 103’e gerilediÄŸi, komisyonlardan 22’sinde baÅŸkan, 14’ünde ormancı, 10’unda ziraatçı üye bulunmadığı belirtildi.  Raporda, "ÖrneÄŸin MuÄŸla bölgesinde 7 kadastro komisyonu olduÄŸu, hiç birinin kuruluÅŸunun tam olmadığı, dördünde baÅŸkan bulunmadığı, üçünde de üye eksiÄŸi olduÄŸu ve çalışmaların vekaletle yürütüldüğü tespit edilmiÅŸtir" denildi.  Sayıştay, "ÇeÅŸitli baskılara açık olması nedenleriyle komisyonlarda görev almak istenmediÄŸi anlaşılmaktadır" dedi. Orman personelinin bölgeyi ve bölge halkını tanımasına fırsat verilmeden görev deÄŸiÅŸikliÄŸine uÄŸratıldığına deÄŸinen Sayıştay, "Ormana yönelik yasa dışı eylemler ile mücadele eden orman teÅŸkilatı personelinin gerek koruma faaliyetlerinde gerekse mahkeme kararlarının uygulanması sırasında can güvenlikleri konusunda riskle karşılaÅŸması bu alanda etkinliÄŸi azaltmaktadır" dedi.    Sayıştay çetelerle mücadelede güvenlik güçlerinden daha fazla yararlanılmasını istedi.    Orman muhafaza memuru sayısında azalma eÄŸilimi görüldüğünü kaydeden Sayıştay, "Arazinin deÄŸerli olduÄŸu çoÄŸu yerde kadastro çalışmalarının tamamlanamadığı, görülmektedir" dedi. Raporda ÅŸu görüşlere yer verildi:    Ä°ZÄ°NSÄ°Z YAPILARIN YIKILMASI ZOR "Gerek orman muhafaza memurları gerekse iÅŸletme ÅŸef ve müdürlerinin görevlerini yaparken ölüm ve yaralanmayla sonuçlanan silahlı saldırılara uÄŸradıkları dokümanlardan tespit edilmiÅŸtir. Ä°ÅŸletme ÅŸefleriyle yapılan mülakatlarda özellikle yasa dışı kesim yapan kiÅŸilerle silahlı çatışmaya girmek zorunda kalındığı ifade edilmiÅŸtir.     Yetkililerle yapılan mülakatlarda, ormanlık alanlara yasa dışı müdahalelerle ilgili mahkeme kararlarının uygulanmasında sorunlarla karşılaşıldığı, Ä°nfaz ekibinin olmamasının ve can güvenliÄŸinin saÄŸlanmasındaki güçlükler yanında çeÅŸitli baskıların, izinsiz yapıların yıkılmasını zorlaÅŸtırdığı ifade edilmiÅŸtir. Yerinde denetim yapılan bölgelerde, hakkında yıkım kararı alınan binlerce kiÅŸinin yaÅŸadığı ve belediye hizmetlerinin götürüldüğü yapılaÅŸmalar gözlemlenmiÅŸ, yıkım kararlarının yerine getirilmesinin teknik açıdan imkansızlaÅŸtığı durumlarla karşılaşılmıştır." HASTA VE ÖZÃœRLÃœ YANGIN SÖNDÃœRME GÖREVLÄ°LERİ Sayıştay raporunda, yangın söndürme işçilerinden gerektiÄŸi gibi yararlanılmadığı, yeni işçi alınmadığı, yaÅŸ ortalamasını yüksek olduÄŸu belirtilirken, "İşçilerden her yıl iÅŸe baÅŸlatmadan önce saÄŸlık raporu alınmasına karşın yangın söndürme çalışmalarına katılamayacak derecede hasta ve özürlü işçiler bulunduÄŸu ifade edilmiÅŸtir. Yangın işçilerinin yaÅŸ ortalamalarının yüksek olması, aralarında saÄŸlık açısından yangın söndürme çalışmalarına katılmaya elveriÅŸli durumda olmayanların bulunması, yangın söndürme çalışmalarında etkinliÄŸi azaltacağı gibi, bu durumdaki işçiler için yaÅŸamsal risk oluÅŸturacaktır" denildi.    Raporda, "Yangın söndürme çalışmalarında yaralanan ya da hayatını kaybedenlerden ne kadarının bu gibi işçilerden oluÅŸtuÄŸu konusunda herhangi bir kayıt mevcut deÄŸildir" denildi" ifadesi yeraldı. "ORMAN DEĞİL, TARIM ARAZÄ°SÄ°" DEYÄ°P RESTORAN YAPMIÅžLAR Sayıştay raporunda ormanların tarım arazisi ilan edilip kullanılmasına iliÅŸkin çarpıcı belirlemeler şöyle yer aldı:    " -1974 yılından bu yana orman dışına çıkarılan alan yaklaşık 473 bin hektar olmuÅŸtur. Uygulamanın en fazla yapıldığı ve yaklaşık 45.000 hektar alanın orman dışına çıkarıldığı Antalya ilini, 39.000 hektarla İçel, 34.000 hektarla Balıkesir, 31.000 hektarla Ankara, 29.000 hektarla Sakarya ve MuÄŸla illeri izlemektedir. Alanların artma ihtimali mevcuttur.    -AyazaÄŸa bölgesinde tarımda kullanıldığı için orman dışına çıkarılmış olan alanlarda restoranlar, köpek eÄŸitim merkezleri ve sanayi tesislerinin bulunduÄŸu tapu kadastro komisyonunun orman olmadığı yönünde karar verdiÄŸi yerlerin görünüm itibariyle orman niteliÄŸini muhafaza ettiÄŸi gözlemlenmiÅŸtir.    -Aynı alanların orman sayılıp sayılmayacağı konusunda farklı komisyonların deÄŸiÅŸik kararlar verdiÄŸi durumlarla karşılaşılmıştır. Yetkililerle yapılan mülakatlardan, çevre köy sakinlerinin taleplerini yerine getirmeyen komisyonların çalıştırılmadığı bazen de deÄŸiÅŸtirildiÄŸi öğrenilmiÅŸtir.    -Milas ilçe sınırları içerisinde Beyciler mevkiinde, Marmaris Ä°ÅŸletme Müdürlüğü görev alanına dahil Datça ilçesinde orman dışına çıkarılan yerlerin alanlarının bilinemediÄŸi tespit edilmiÅŸtir.    -Hukuk sistemimizde açık bir tanımı olmayan kamu yararı gerekçesiyle ormanlarımızda çöp dökme, cami, mezarlık, mezbaha yerleri, kamu kurumlarına deÄŸiÅŸik adlar altında lojman ve dinlenme yerleri, dinamit depoları, futbol sahası, atış poligonu ve benzeri nedenler için yer tahsisi yapılmıştır.    -MuÄŸla bölgesinde kaçak orman emvali nakli suçu ile açma ve yerleÅŸme suçunda son yıllarda artma eÄŸilimi görülmektedir.    -Ãœlke genelinde ormana yönelik suçların azalma eÄŸiliminde olduÄŸu görülmesine karşın, açma-yerleÅŸme ve iÅŸgal eylemlerine konu olan alanlar, arazinin deÄŸerli olduÄŸu bölgelerde artmaktadır. Ormanlık alanlardaki usulsüz yapılaÅŸmaların bazı bölgelerde ormanın geri kazanılmasını ve mahkeme kararlarının uygulanmasını imkansız kılacak boyutlara ulaÅŸması bu alanda bir risk bulunduÄŸunu göstermektedir."Â