Savaş suçluları 'ulusal kahraman'

Aşırı milliyetçi Sırp Radikal Partisi 26 Mayıs günü Belgrat'ta, Sırbistan'ın uluslararası imajını zedeleyen bir gösteri düzenledi. Bosna'da soykırım yapmakla itham edilen savaş suçluları Ratko Mladiç ve Radovan Karaciç'in resimlerinin taşındığı gösteride, "AVNOY Bulvarı" adresini taşıyan levhaların üzerine, "Ratko Mladiç Bulvarı" yazılı afişler yapıştırıldı. Sırp polisi ise söz konusu afişlerin yapıştırılmasını engelleyecek herhangi bir girişimde bulunmadı.

Slobodan Miloşeviç yönetimi dönemindeki Sırbistan'ın temel özelliklerinden biri, bölgedeki savaşlarda Sırpların işledikleri suçları sürekli inkar etmiş olması idi. Medyada yürütülen propagandanın da katkısı ile, savaş suçu işlemiş olmakla itham edilen şahıslar, Sırbistan'da, Sırp milliyetçiliği uğruna en çok mücadele veren şahıslar olarak görülmekteydi. Sırbistan'a demokrasinin gelmesinden bu yana neredeyse yedi yıllık bir zaman geçmiş olmasına ve işlenen suçlarla ilgili birçok gerçeğin su yüzüne çıkmış olmasına rağmen, bu ülke vatandaşlarının önemli bir kesimi hâlâ savaş suçlularını desteklemeye devam ediyor. 21 Ocak 2007'de Sırbistan'da yapılan erken seçimlerde, birinci parti olarak oyların neredeyse üçte birini alan Sırp Radikal Partisi, savaş suçlularını destekleyen kesimin liderliğini yapıyor. 26 Mayıs'ta düzenlenen gösterilerde, Srebrenitsa soykırımının baş sorumluları Mladiç ve Karaciç'in, Sırbistan Radikal Partisi ve yandaşları tarafından "ulusal  kahramanlar" olarak algılandığı da  bir kez daha görüldü.

Sırbistan'daki demokratik blok ise, birçok konuda olduğu gibi, savaş suçları konusunda da "gelenekselciler" ve "reformcular" olmak üzere ikiye ayrılıyor. Her iki grubun da temel hedefi, Sırbistan'ı Avrupa Birliği ve NATO üyeliğine taşımaktır. Ancak, reformcular savaş suçlularının yakalanmasını ahlaki bir görev olarak algılıyor iken, Sırbistan Başbakanı Voyislav Koştunitsa'nın liderliğindeki gelenekselciler, savaş suçlularının yakalanması hususuna ahlaki sorumluluktan ziyade, bir zorunluluk, Avrupa Birliği'ne bir katılım koşulu olarak bakıyor. Bosna'da işlenen değişik suçlarda Belgrat'ın rolü hakkında çok şey bilen Ratko Mladiç söz konusu olduğunda, Koştunitsa, bu savaş suçlusunun yakalanması konusunda isteksiz davranıyor. Nitekim, Avrupa Birliği de 3 Mayıs 2006'da  Sırbistan ile başlattığı "İstikrar ve Katılım Anlaşması" müzakerelerini bu nedenle askıya almış bulunuyor.

Sırbistan'da birkaç hafta önce kurulan yeni hükümet, Avrupa Birliği ile ilişkilerini ilerletmek amacıyla, bu ülkede gizlendiği düşünülen Ratko Mladiç'in üzerine gideceğine dair sinyaller veriyor. Ancak, bu sinyallerin daha çok göstermelik olduğu da düşünülüyor. Çünkü, Sırbistan'ın asıl amacının, Mladiç'i yakalamak için elden gelenin yapıldığını, ancak, buna rağmen bu kişinin Sırbistan'da bulunamadığını kanıtlama çabası olduğu söylenebilir. Sırbistan, Avrupa Birliği ile ilişkilerini belirli düzeyde ilerletebilir. Ancak, topraklarında savaş suçlularının serbestçe gezdikleri bir ülkenin Avrupa Birliği'ne girme olasılığının çok zayıf olduğu değerlendirilmektedir.